ΣΦΕΕ και ΙΟΒΕ: Η παραγωγική δυναμική και οι εξαγωγές ως διέξοδοι για τη φαρμακοβιομηχανία

Η έντονη παραγωγική δυναμικότητα, η αυξημένη κατανάλωση και η εξωστρέφεια, αποτελούν αυτή τη στιγμή τα ασφαλή οχυρά της φαρμακοβιομηχανίας, η οποία ωστόσο εξακολουθεί να πιέζεται, με μειωμένες τιμές στα προϊόντα, με βαρύτατους φόρους και υποχρεωτικές εισφορές (clawback και rebate).

Οι περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου, είναι χαρακτηριστικό ότι επιβίωσαν από το πανδημικό και πληθωριστικό σοκ, πασχίζουν ωστόσο, να βρουν διεξόδους επιβίωσης και μέσα από την παραγωγή και μέσα από την εξωστρέφεια. Η παραγωγική δυναμικότητα του κλάδου αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ, ενώ τα τελευταία 10 χρόνια, δεν υπάρχει άλλος μεταποιητικός κλάδος, με τόσο σημαντική παραγωγική δυναμική. Παράλληλα, καταγράφονται σημαντικές εξαγωγές των επιχειρήσεων, στα 2,6 δισ. ευρώ.

Η συνεισφορά στο ΑΕΠ και στην απασχόληση

Ο κλάδος συνεισφέρει σημαντικότατα στο ΑΕΠ της οικονομίας με 6,2 δισ. ευρώ το 2021 (3,4% του ΑΕΠ), αλλά και στην αγορά εργασίας, καθώς κάθε ένας εργαζόμενος που εργάζεται στη φαρμακοβιομηχανία, υποστηρίζει την οικονομία με 3,4 θέσεις εργασίας.

Έτσι, για κάθε €1 προστιθέμενης αξίας των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου, δημιουργούνται συνολικά €2,3 στην ελληνική οικονομία. Αλλά και η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται περίπου στα €1,7 δισ.

Τα παραπάνω στοιχεία, ανακοίνωσαν στις 5 Οκτωβρίου 2023, οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος και του ΙΟΒΕ σε ειδική συνέντευξη τύπου με αφορμή την έκδοση «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2022», καθώς και τα βασικά συμπεράσματα της ειδικής μελέτης «Η συμβολή του κλάδου φαρμάκου στην ελληνική οικονομία».

Η έκθεση του 2022, αποτυπώνει τις αβεβαιότητες που δημιουργήθηκαν στο εθνικό, αλλά και διεθνές οικονομικό περιβάλλον, τα τελευταία έτη, τόσο από την πανδημία που προκάλεσε σημαντική ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας όσο και από την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την ουκρανική κρίση.

Δημογραφικό: Χάνουμε μία «Ξάνθη» κάθε χρόνο

Το πιο σοβαρό ίσως και κρίσιμο πρόβλημα της Ελλάδας αυτή τη στιγμή, με πολλές παραμέτρους -κοινωνικές, οικονομικές και εργασιακές- είναι το δημογραφικό, όπου κάθε χρόνο, χάνουμε μία πόλη σαν την Ξάνθη, όπως τόνισαν χαρακτηριστικά οι εκπρόσωποι του ΙΟΒΕ και του ΣΦΕΕ. Βεβαίως, έχουμε κατακτήσει ένα υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης, στα 80,2 έτη, αν και χάσαμε 1,5 έτος στη διάρκεια της πανδημίας. Όμως, ο πληθυσμός μας γηράσκει επικίνδυνα, με το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα είναι στο 40%, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ (36%). Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16 ετών και άνω με χρόνιο πρόβλημα υγείας βαίνει αυξανόμενο από το 2018 μέχρι και το 2022, αγγίζοντας το 24,9%.

Όπως είναι λογικό, η αυξημένη ηλικία, συνδέεται με αυξημένες δαπάνες στις υπηρεσίες υγείας και στο φάρμακο.

Δημόσια χρηματοδότηση

Αναφορικά με τη δημόσια χρηματοδότηση, από τη μελέτη προκύπτουν τα εξής:

Η δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο ανήλθε στα €2,6 δισ. το 2021, διατηρώντας τα ίδια επίπεδα με την περασμένη χρονιά, ενώ αναμένεται οριακή αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης στα €2,7 δισ. για το 2022. Αντίθετα το ύψος των υποχρεωτικών επιστροφών που κλήθηκε να καταβάλει η φαρμακοβιομηχανία το 2021 ανήλθε στα €2,4 δισ., έναντι €2,0 δισ. το 2020.

Παράλληλα, και η συμμετοχή των ασθενών στα αποζημιούμενα φάρμακα καταγράφει αύξηση, η οποία εκτιμάται ότι για το 2022 θα ανέλθει στα €689 εκατ. Σύμφωνα με υπολογισμούς, για το 2022 και για πρώτη φορά στα χρονικά εκτιμάται ότι το σύνολο των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας θα ξεπεράσει τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο.

Καινοτομία, Έρευνα και Ανάπτυξη

Από την άλλη πλευρά δεν θα πρέπει να αγνοείται ότι η φαρμακοβιομηχανία, αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με ιδιαίτερη σημασία για το σύστημα υγείας, τους ασθενείς και την ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, ο κλάδος δαπανά για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) το 8% της συνολικής δαπάνης για Ε&Α στην Ελλάδα (2020), ενώ την περίοδο 2002-2022 διενεργήθηκαν 3.830 κλινικές (2.250 ολοκληρωμένες) μελέτες ανεξαρτήτου φάσης ή σταδίου. Επιπρόσθετα, για το 2022 η εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων σε αξία (ex-factory) ανήλθε στα €1,9 δισ., ενώ με προστιθέμενη αξία στα €1,5 δισ. (6,4% μερίδιο στον κλάδο της μεταποίησης).

Οι απασχολούμενοι στον κλάδο φαρμακευτικών προϊόντων (παραγωγή και εμπορία) ήταν 28,9 χιλ. άτομα το 2021. Σημαντικός είναι και ο ρόλος του φαρμακευτικού κλάδου στο συνολικό εξωτερικό εμπόριο, καθώς οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων ανήλθαν το 2022 σε €2,6 δισ. και αντιστοιχούν στο 4,7% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών όλων των αγαθών για το 2022 με κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ην. Βασίλειο.

Ένα πεδίο που ανεβαίνει δυναμικά, είναι τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, με σημαντική αύξηση στα 350 εκατ. ευρώ.

Στον χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε: «Ο κλάδος του φαρμάκου είναι ένας κλάδος στρατηγικής σημασίας για τη χώρα μας με ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα. Ο εξορθολογισμός της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, η βελτίωση της απόδοσης των επενδύσεων, η μείωση των καθυστερήσεων στην είσοδο νέων φαρμάκων στη χώρα και η ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας πρέπει να αποτελούν άμεσες προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Ο κλάδος μας διαχρονικά στηρίζει το Σύστημα Υγείας και του ασθενείς. Σε περιόδους δύσκολες, σταθήκαμε συνοδοιπόρος της Πολιτείας διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακά τους και έτσι θα συνεχίσουμε. Χρειάζεται, ωστόσο, η διαμόρφωσή μιας βιώσιμης εθνικής φαρμακευτική πολιτικής, με επίκεντρο τον ασθενή, τη Δημόσια Υγεία και την απασχόληση».

Το μονοπάτι της πρώιμης πρόσβασης και τα προβλήματά του

Τόσο ο κ. Παπαδημητρίου, όσο και ο γενικός διευθυντής του ΣΦΕΕ κ. Μιχάλης Χειμώνας, αναφερόμενοι στο κομμάτι της πρώιμης πρόσβασης σε καινοτόμα φάρμακα, τόνισαν ότι η μέθοδος εισόδου στη χώρα μας των εν λόγω σκευασμάτων μέσω του ΙΦΕΤ δεν είναι σωστή και γενικότερα χαρακτήρισαν unfair το μονοπάτι αυτό στην Ελλάδα. Πρέπει η υπεύθυνη Πολιτεία να δράσει υπεύθυνα, καθώς υπάρχουν επιχειρήσεις, που αφού το φάρμακό τους παίρνει έγκριση, επιβαρύνονται με υποχρεωτικές εισφορές ύψους 70%, τόνισαν.

Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ, Επιστημονικός Σύμβουλος ΙΟΒΕ, κ. Άγγελος Τσακανίκας σημείωσε: «Ο κλάδος του φαρμάκου αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, με ιδιαίτερη βαρύτητα σε οικονομικούς αλλά και κοινωνικούς όρους. Οι προοπτικές του είναι υποσχόμενες σε ένα διεθνές περιβάλλον που αναζητά πλέον νέες παραγωγικές μονάδες στο ευρωπαϊκό έδαφος. Ο επαναπροσδιορισμός των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας είναι μια ευκαιρία για τη εγχώρια παραγωγή και επομένως η απελευθέρωση περισσότερων επενδυτικών πόρων και κεφαλαίων είναι βασική προϋπόθεση για την αξιοποίησή της».

Ασθενείς: Το φάρμακο κοινωνικό αγαθό

Σε παρέμβασή του ο Πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, κ. Νίκος Δέδες ανέφερε, ότι το φάρμακο αποτελεί πρωτίστως κοινωνικό αγαθό, με σημαντικό κοινωνικό αποτύπωμα, ενώ έχει σημασία να υπάρχει διαφάνεια σε όλη την αλυσίδα. Και πρόσθεσε: «Η υπέρμετρη συμμετοχή των ασθενών στη φαρμακευτική δαπάνη και η ανάγκη διασφάλισης της πρόσβασης στην καινοτομία καθιστούν επιτακτικό το συνολικό σχεδιασμό μιας νέας φαρμακευτικής πολιτικής για την οποία η Ένωση Ασθενών Ελλάδας έχει συγκεκριμένες προτάσεις με βασική την Ανάπτυξη, τελειοποίηση και αυστηρή εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων».

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece στην Υγεία