H ζωή επιστρέφει στη Φουκουσίμα μετά το πυρηνικό δυστύχημα

Newsroom

Παρασκευή, 09 Οκτωβρίου 2015 10:22

H ζωή επιστρέφει στη Φουκουσίμα μετά το πυρηνικό δυστύχημα — CNN

Το να στέκεσαι στη μέση ενός έρημου δρόμου, στη μέση μιας εγκαταλελειμμένης πόλης είναι "μια πολύ παράξενη αίσθηση", λέει ο Guillaume Bression, δημοσιογράφος και κάμεραμαν που ζει στο Τόκιο.

Είναι μια αίσθηση που ο Bression και ο συνεργάτης του Carlos Ayesta, έζησαν αρκετές φορές στις ερειπωμένες περιοχές γύρω από τη Φουκουσίμα.

Μέσα στην ησυχία και την ερημιά που πλαισιώνεται από ίχνη ενός άλλοτε σύγχρονου τοπίου της ιαπωνικής καθημερινότητας, επικρατεί το αίσθημα της απώλειας, της εγκατάλειψης και της μελαγχολίας.

Οι δύο φωτορεπόρτερ ταξίδεψαν πολλές φορές στην περιοχή μετά το πυρηνικό ατύχημα στους αντιδραστήρες Dai-ichi και Dai-ni που προκλήθηκε από το σεισμό και στη συνέχεια το τσουνάμι, το 2011. Στο πιο πρόσφατο ταξίδι τους, οι δύο φωτορεπόρτερ εστιάζουν τους φακούς τους στην αίσθηση της απώλειας από τους πρώην κατοίκους της περιοχής.

Έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από το πυρηνικό ατύχημα και τη τεράστια διαρροή ραδιενέργειας και τώρα η τοπικές αρχές της χώρας αποφάσισαν να αφήσουν τους κατοίκους να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Εφόσον βέβαια το επιθυμούν.

Το κοινωνικό κόστος

Καθώς οι πόλεις – τουλάχιστον αυτές που είναι πιο απομακρυσμένες από το επίκεντρο – ετοιμάζονται για την μετακίνηση του πληθυσμού, η αίσθηση απώλειας παραμένει.

Οι Μπρεσιόν και Αγιέστα με το νέο τους εγχείρημα, που θα παρουσιαστεί σύντομα στο κεντρικό κατάστημα της Chanel στο Τόκιο, επικεντρώνονται όχι στην καταστροφή καθαυτή, αλλά στον κοινωνικό αντίκτυπο που θα έχει αυτή η μαζική επιστροφή.

Το εγχείρημα είναι συγχρόνως ντοκουμέντο και τέχνη. Οι πρώην κάτοικοι εμφανίζονται στο οικείο περιβάλλον τους σε πόζες και φωτισμό του διδύμου, δίνοντας μια ανησυχητική αναπαράσταση της ομαλότητας ανάμεσα στα ερείπια.

Προσκαλώντας τους ανθρώπους να επιστρέψουν στους ερειπωμένους χώρους της παλιάς ζωής τους και βάζοντας τους να ποζάρουν σε φυσικές στάσεις, θέλοντας να αναδείξουν μια αίσθηση κανονικότητας ανάμεσα στα ερείπια, το δίδυμο των καλλιτεχνών επιθυμεί να υπογραμμίσει το ανθρώπινο κόστος της τραγωδίας.

Χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς χώρους των πρώην κατοίκων – ένα σπίτι, ένα κομμωτήριο, ένα σουπερμάρκετ ή ένα γυμναστήριο σχολείου – η αίσθηση απώλειας είναι σχεδόν απτή.
"Υπήρχε ένα αυτοκίνητο σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό ... υπήρχε και ο ιδιοκτήτης του, ο οποίος είναι πιθανά νεκρός...Το αυτοκίνητο αλλάζει και παραμένει εδώ. Κάθε φορά που επιστρέφουμε το αυτοκίνητο είναι εδώ, σαν μαρτυρία ενός θανάτου, ενός ατυχήματος," λέει ο Αγιέστα.

Τα αντικείμενα στέκονται ανάμεσα στα ερείπια της παλιάς ζωής, παγωμένα και ακίνητα, περιστοιχισμένα από μια αύρα αποσύνθεσης της κανονικής ζωής: μια πινακίδα στο σουπερμάρκετ που διαφημίζει φρέσκα προϊόντα, ένα μεγάλο τραπέζι εστιατορίου, ακόμη στρωμένο για ένα πλούσιο δείπνο.

"Όταν φέρνεις τον κόσμο πίσω, είναι παράξενο. Συχνά δεν καταλαβαίνουν το project επειδή πρόκειται για αγρότες, λαϊκούς ανθρώπους – πρέπει πρώτα να σε εμπιστευτούν για να τους φωτογραφίσεις," λέει ο Μπρεσιόν στο CNN.
"Είναι σαν τη φωτογράφιση σε στούντιο. Χρησιμοποιούμε τεχνητό φωτισμό. Φέρνουμε πολύ εξοπλισμό στο χώρο τους. Οι αντιδράσεις είναι ενδιαφέρουσες. Μερικές φορές κλαίνε, στη συνέχεια ανοίγονται αρκετά και στην Ιαπωνία είναι δύσκολο να καταλάβεις τα συναισθήματα των ανθρώπων επειδή είναι ντροπαλοί και εσωστρεφείς.

Δεν ήξερα ότι αυτό το μέρος καταστράφηκε

Για τους συμμετέχοντες, είναι εξίσου σπαρακτικό και σοκαριστικό να βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο με τα απομεινάρια κτιρίων που κάποτε ήταν οικεία.

"Αν δεν επρόκειτο για αυτό το εγχείρημα, δεν θα έβλεπα ποτέ αυτή την απαγορευμένη ζώνη με τα ίδια μου τα μάτια," λέει η Kanoko Sato, κάτοικος της κοντινής Koriyama, καθώς φωτογραφίζεται σε ένα γυμναστήριο στη Namie, λίγο βορειότερα από τον αντιδραστήρα.

"Η Κοριγιάμα είναι κλειστή, όμως μέχρι τώρα δεν ήξερα ότι αυτό το μέρος είχε καταστραφεί".

Ο Μπρεσιόν λέει ότι το project θα μπορούσε να είχε εστιάσει σε οποιαδήποτε άλλη κρίση κατά την οποία οι άνθρωποι αναγκάζονται να αφήσουν την ασφάλεια των σπιτιών τους.

"Αυτό που θέλαμε στην πραγματικότητα ήταν να εστιάσουμε στο τι σκέφτονται οι κάτοικοι τώρα και τι έχουν να αντιμετωπίσουν στο μέλλον. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι 80.000 άνθρωποι ζουν αλλού, σε προκατασκευασμένα σπίτια ή σε μικρά διαμερίσματα. Κάποιοι από αυτούς θέλουν να επιστρέψουν, κάποιοι άλλοι όχι. Εμείς θέλουμε να μιλήσουμε για τις κοινωνικές επιπτώσεις που προκάλεσε η κρίση, όχι για την κρίση καθαυτή."

Μίξη επιθυμίας και φόβου

Οι εκτοπισμένοι κινούνται μεταξύ της επιθυμίας τους να επιστρέψουν και του φόβου για αυτό που έχει απομείνει, δεδομένου ότι η αόρατη ενέργεια εξακολουθεί να εκπέμπει – παρά το γεγονός ότι η ακτινοβολία έχει σταθεροποιηθεί σε κανονικά επίπεδα – και η αποσύνθεση των σπιτιών και των κτιρίων παραμένει.

"Από καιρό σε καιρό, η οπτική τους γωνία αλλάζει. Θα έλεγα ότι μετά τον πρώτο χρόνο, πραγματικά πίστευαν ότι οι ενέργειες απολύμανσης θα απέδιδαν θα μπορούσαν να επιστρέψουν σύντομα," λέει ο Μπρεσιόν.

"Οι νεότεροι δεν φοβούνται την ραδιενέργεια πια, όμως το πρόβλημα τώρα είναι ότι η πόλη έχει παραμείνει άδεια επί πέντε χρόνια και έχουν ήδη ξεκινήσει να ξαναχτίζουν τη ζωή τους κάπου αλλού. Γνωρίζουν ότι ο παππούς τους δεν θα έρθει να τους επισκεφθεί ποτέ αν μετακομίσουν πίσω."

Για αρκετούς, χρόνια μετά την βίαιη διακοπή της ζωής τους, αυτό που απέμεινε μετά το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα της Ιαπωνίας, είναι οι αναμνήσεις μιας ζωής που έμεινε πίσω.

Ο Κάρλος Αγιέστα είναι φωτογράφος που μένει στο Παρίσι. Ο Γκιγιώμ Μπρεσιόν είναι φωτογράφος που ζει στο Τόκιο.

You can't go home again: Rebuilding lives after Fukushima του Euan McKirdy

Για την μετάφραση Έλενα Καραμαγκάλη, CNN Greece