Το «House of cards» των τηλεοπτικών αδειών

Το συμπέρασμα από αυτή την προσπάθεια αναδιάταξης ή επιβολής τάξης, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς – στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, είναι ότι δημιούργησε πολλά μέτωπα και ερωτήματα αναφορικά με τη συνταγματικότητα του νόμου της αδειοδότησης. Η αντιπολίτευση δηλώνει ότι δεν τον αναγνωρίζει και υπόσχεται την κατάργησή του. Οι υποψήφιοι μνηστήρες έχουν ήδη προσέλθει στη διαδικασία, κατά κάποιο τρόπο εξαναγκαζόμενοι, όπως έχει διαφανεί από τις δηλώσεις τους. Και γενικώς, αυτό που έχει καλλιεργηθεί στην κοινή γνώμη είναι ότι δεν υπάρχει σαφές σχέδιο για την επόμενη μέρα όσον αφορά το ενδεχόμενο να δοθούν επιπλέον άδειες, τι θα γίνει με τα κανάλια που ήδη λειτουργούν, τι θα γίνει με τα χρέη των καναλιών, τι θα γίνει με το ΕΣΡ αφού ουσιαστικά είναι ανενεργό κ.λπ.

Οι οχτώ μονομάχοι είναι επτά

Μέχρι και στο παραπέντε της διαδικασίας, είχαμε ανατροπές στην τελική λίστα των υποψηφίων με τον όμιλο Βρυώνη να τίθεται εκτός λόγω άκυρης εγγυητικής επιστολής και τους υποψήφιους, να βάλουν σχεδόν όλοι εναντίον όλων με προσφυγές και ενστάσεις και όλοι μαζί κατά της Επιτροπής Διεξαγωγής του Διαγωνισμού και της διαδικασίας.

Οι οκτώ υποψήφιες εταιρίες για τις άδειες, και οι εκπρόσωποί τους στη διαδικασία, είναι:

1. ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ (ΣΚΑΙ ΑΕ). Κώστας Κιμπουρόπουλος

2. ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (N.T.V.) . Κάρολος Αλκαλάι

3. ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Θοδωρής Κυριακού και Στρατής Λιαρέλης

4. DIMERA MEDIA INVESTMENTS LIMITED. Ιβάν Σαββίδης και Γιώργος Σαββίδης

5. ALPHA ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Α.Ε. (ALPHA). Δημήτρης Φουρλεμάδης

6. ΙΩΑΝΝΗΣ-ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ Χ. ΚΑΛΟΓΡΙΤΣΑΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (Τ.Π.Κ. μ.α.ε.). Βλαδίμηρος Καλογρίτσας

7. ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΣ ΠΑΡΟΧΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ (ITV CP). Γιάννης Βαρδινογιάννης και Πάνος Κυριακόπουλος

8. ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ (ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ Μ.Μ.Ε. Α.Ε.). Βαγγέλης Μαρινάκης

Ας δούμε το ιστορικό της διαδικασίας και ας πάμε δέκα μήνες πίσω, τον Οκτώβριο του 2015 όταν ο Νίκος Παππάς, έφερε στη Βουλή τον νόμο για τις τηλεοπτικές άδειες, (ν. 4339/2015) που του δίνει υπερεξουσίες και ταυτόχρονα σχεδόν παύει τρία μέλη του ΕΣΡ, καθώς είχε λήξει η θητεία τους. Με μία κίνηση δηλαδή η κυβέρνηση παρενέβη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο αφού κατήργησε αργεί τον φορέα ελέγχου των καναλιών και άνοιξε σοβαρό θέμα στη Βουλή για τις τηλεοπτικές άδειες. Παράλληλα, αύξησε τον αριθμών των μελών του ΕΣΡ από επτά μέλη σε εννέα.

Η παράγραφος 4. το άρθρου 2. του 4339 αναφέρει χαρακτηριστικά:

“Με απόφαση του Υπουργού στον οποίο ανατίθενται εκάστοτε οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, μετά από αιτιολογημένη γνώμη του ΕΣΡ. και δημόσια διαβούλευση, καθορίζεται ο αριθμός των δημοπρατούμενων αδειών παρόχου περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης ανά κατηγορία εμβέλειας (εθνικής ή περιφερειακής)....“

Αλαλούμ

Ο Νίκος Παππάς αποκτά έτσι τη δυνατότητα να καθορίζει αυτός τον αριθμό των αδειών με τη συνεργασία του ΕΣΡ, αλλά δεν υπάρχει ΕΣΡ, αφού το έχει καταργήσει. Ενώ ο προηγούμενος αρχηγός της ΝΔ, Βαγγέλης Μεϊμαράκης είχε δηλώσει ότι θα ψηφίσει για το νέο ΕΣΡ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης με το που ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος άλλαξε γνώμη. Από τη μια ο Ν. Παππάς να κατηγορεί τη ΝΔ ότι έχει προκαλέσει παράλυση στη διαδικασία επειδή δεν ψηφίζει για το ΕΣΡ και από την άλλη ο Κυριάκος Μητσοτάκης να καταγγέλλει την κυβέρνηση ότι πέρασε έναν αντισυνταγματικό νόμο, ο Νίκος Παππάς κάνει μια τελευταία πρόταση στην αντιπολίτευση να ψηφίσει για τη συγκρότηση ΕΣΡ και να παραχωρήσει την απόφαση για τον αριθμό των αδειών στη Βουλή.

Ακόμη και αυτό αν γινόταν όμως θα ήταν άπαξ, καθώς από την επόμενη στιγμή ο υπουργός θα είχε το δικαίωμα να καθορίζει τον αριθμό των επόμενων αδειών. Η ΝΔ δεν ψήφισε και έτσι ερχόμαστε στον Ιανουάριο του 2016, όταν με τροπολογία η κυβέρνηση παρακάμπτει το ΕΣΡ και καθορίζει ότι ο αριθμός των αδειών θα ορίζεται με διάταξη νόμου. Ο Νίκος Παππάς φέρνει το νόμο στη Βουλή, αλλά έχει πια “και το μαχαίρι και το πεπόνι στα χέρια του”, όπως καταγγέλθηκε από την αντιπολίτευση.

Τον Φεβρουάριο δημοσιεύεται η περίφημη έκθεση του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας, στο οποίο η κυβέρνηση είχε αναθέσει τη μελέτη, η οποία συμπεραίνει ότι ο συνολικός αριθμός των ιδιωτικών καναλιών εθνικής εμβέλειας που μπορούν να μεταδοθούν στην Ελλάδα σε υψηλή ευκρίνεια (HD) είναι τέσσερα. Δηλαδή, ο μέγιστος αριθμός των πολυπλεκτών (ας το πούμε κύκλωμα μετάδοσης σήματος για να συνεννοούμαστε) που έχει εκχωρηθεί στην Ελλάδα, βάσει της Σύμβασης της Γενεύης, στη ζώνη κάτω των 700 MHz είναι τέσσερις.

Δεδομένου ότι δύο από τους πολυπλέκτες προορίζονται για δημόσιες τηλεοπτικές εκπομπές, οι άλλοι δύο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για ιδιωτικές τηλεοπτικές εκπομπές. Καθώς από έναν πολυπλέκτη μπορούν να μεταφερθούν το πολύ δύο κανάλια HD, ο συνολικός αριθμός των ιδιωτικών καναλιών εθνικής εμβέλειας που μπορούν να μεταδοθούν στην Ελλάδα είναι τέσσερα. Οι ίδιοι όμως πολυπλέκτες θα μπορούσαν να σηκώσουν και 16 κανάλια τυπικής ευκρίνειας (SD) όπως είναι άλλωστε τα περισσότερα κανάλια σήμερα και μέχρι το 2020 τα οκτώ κανάλια HD να γίνουν δώδεκα.

Η μελέτη αναφέρει και διάφορες τεχνικές λεπτομέρειες, κάνει λόγο για ένα νέο χάρτη ψηφιακών συχνοτήτων, αλλά δεν λέει πουθενά ότι δεν θα μπορούσε από τεχνικής άποψης να είναι περισσότερα τα κανάλια.

Το ινστιτούτο της Φλωρεντίας

Η μελέτη του Ινστιτούτου της Φλωρεντίας όπως ήταν φυσικό προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις για το πόσο έγκυρο ως ίδρυμα είναι, πόσο γνωρίζει την ελληνική πραγματικότητα κτλ. Η αλήθεια είναι ότι το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο έχει εξειδίκευση σε αυτά τα θέματα, συνεργάζεται με την Κομισιόν, συμμετέχει σε συναντήσεις με οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Ύπατη Αρμοστεία, έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το Ευρωκοινοβούλιο για τις πολιτικές της ΕΕ. Κάποιοι, επίσης, διατύπωσαν ερωτήματα για το πόσο ανεξάρτητο μπορεί να είναι ένα πανεπιστήμιο που έχει σπόνσορες τη Google, το Sky, την Orange, την Alcatel και άλλες πολυεθνικές. Βεβαίως, στην εποχή μας πολλά μεγάλα πανεπιστήμια είναι συνδεδεμένα με την αγορά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η βασική αντίδραση της ΝΔ στις τέσσερις άδειες είναι ότι - για να χρησιμοποιήσουμε και την ακριβή διατύπωση - “δημιουργεί συνθήκες ενός ολιγοπωλίου που στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και δεν διασφαλίζει την αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών. Οικοδομεί μια ολιγαρχία στα Μέσα Ενημέρωσης, περιορίζοντας την πολυφωνία και τον πλουραλισμό των απόψεων και στρέφεται ουσιαστικά κατά της ίδιας της Δημοκρατίας”. Επίσης η ΝΔ διαφωνεί με τη λογική να δοθούν άδειες σε αυτούς που απλά θα δώσουν τα περισσότερα χρήματα χωρίς την αξιολόγηση των κινήτρων και της τεχνογνωσίας τους, επιφύλαξη που εκφράστηκε και από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.

Και τέλος η ΝΔ θεωρεί ότι από τη στιγμή που απουσιάζει το ΕΣΡ από αυτή τη διαδικασία ο διαγωνισμός παραβιάζει το Σύνταγμα κι αυτό είναι κάτι που μελλοντικά ο κ. Παππάς μπορεί να το βρει μπροστά του.
Το Ινστιτούτο της Φλωρεντίας στην πρότασή του συστήνει μία πιθανή τιμή εκκίνησης από 500.000 ευρώ έως 3,5 εκατομμύρια ευρώ. Η δημοπρασία σήμερα θα ξεκινήσει από τα 3 εκατομμύρια ευρώ ανά άδεια και θα ανεβαίνει το “χτύπημα” ανά 500.000. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το Ποντίκι» στις 10 Φεβρουαρίου, ο κ. Παππάς φέρεται να είπε σε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ότι τα 8 εκατομμύρια που προσδοκά η κυβέρνηση ανά άδεια είναι “υψηλή προσδοκία”. Δηλαδή αν τον πιάσει το στόχο και στις τέσσερις άδειες σημαίνει με απλά μαθηματικά 32 εκατομμύρια. Στο προϋπολογισμό όμως τα έσοδα από τις άδειες έχουν προβλεφθεί στα 350 εκατομμύρια. Με λίγα λόγια, για τα ταμεία του κράτους, ο διαγωνισμός θα αποφέρει, σύμφωνα με αυτά τα δεομένα, ισχνά έσοδα.
Το ερώτημα που τίθεται σήμερα όμως και μετά την Τετάρτη θα τίθεται επιτακτικότερο, είναι τί θα γίνει με τα κανάλια που σήμερα λειτουργούν αλλά δεν θα πάρουν άδεια. Η κυβέρνηση λέει διάφορα. Η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη είπε την Δευτέρα ότι θα έχουν διορία 90 μέρες μέχρι να κλείσουν. Ο κ. Σκουρλέτης πριν μερικές ημέρες άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και για μία πέμπτη άδεια μελλοντικά αν, όπως είπε, “προκύψει πραγματική ανάγκη.” Είχε προηγηθεί ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής που μιλώντας στον Σκάι είπε ότι “στη ζωή ποτέ μη λες ποτέ... θα το δούμε”.