EKT: Αύξησε κατά 0,5% τα επιτόκια του ευρώ μετά από 11 χρόνια

Έτσι, η ΕΚΤ ακολούθησε το παράδειγμα και των άλλων κεντρικών τραπεζών, ανεβάζοντας το κόστος του χρήματος σε μια προσπάθεια να τιθασεύσει τον πρωτοφανή υψηλό πληθωρισμό.

«Το διοικητικό συμβούλιο έκρινε ότι είναι κατάλληλο να κάνει ένα μεγαλύτερο βήμα στην κατεύθυνση ομαλοποίησης της πολιτικής συγκριτικά με τα σήματα που είχε στείλει στην προηγούμενη συνάντηση. Η απόφαση στηρίζεται στην αναθεωρημένη αξιολόγηση του συμβουλίου για τους πληθωριστικούς κινδύνους και την ενισχυμένη στήριξη που παρέχει το εργαλείο για την αποτελεσματική μετάδοση νομισματικής πολιτικής», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.

Μάλιστα, η ΕΚΤ έδειξε να προτιμά τη «σκληρή γραμμή» της αύξησης των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, και όχι μόνο κατά 25 όπως είχε αρχικά προεξοφληθεί, σε μια προσπάθεια να καλύψει το «χαμένο έδαφος» έναντι των άλλων κεντρικών τραπεζών που είχαν προχωρήσει σε σαφώς μεγαλύτερες αυξήσεις.

Και, όπως όλα δείχνουν, η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσει με το ίδιο τέμπο και στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου, ανεβάζοντας τα επιτόκια κατά επιπλέον 50 μονάδες βάσης, καθώς δεν φαίνεται να κοπάζουν οι πληθωριστικές πιέσεις.

Ήδη και πριν την ανακοίνωση ο διατραπεζικό επιτόκιο Euribor είχε «τσιμπήσει», περνώντας σε θετικό έδαφος και φτάνοντας στο 0,125% ενώ πλέον οι αναλυτές περιμένουν την αντίδραση των αγορών και το πώς θα διαμορφωθούν τις επόμενες ημέρες τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά.

Παράλληλα, η ΕΚΤ ενέκρινε το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) το οποίο έχει σκοπό να προστατεύσει τις οικονομίες και τις τράπεζες της περιφέρειας της Ευρωζώνης έναντι της αύξησης του spread των ομολόγων έναντι των χωρών του πυρήνα.

Τι σημαίνει η αύξηση των επιτοκίων

Σε κάθε περίπτωση, η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει ήδη σημαντικό αντίκτυπο σε επιχειρήσεις, δανειολήπτες και τράπεζες ενώ οι επιπτώσεις αναμένεται να διευρυνθούν τους επόμενους μήνες.

Καθώς μάλιστα η άνοδος του Euribor είναι ήδη πραγματικότητα, εκατομμύρια ελληνικά νοικοκυριά που έχουν λάβει δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο θα δουν αύξηση στο κόστος του δανεισμού τους. Αυτή μπορεί είναι από απειροελάχιστη, αν το Euribor παραμείνει στα σημερινά επίπεδα (εξαιρετικά απίθανο) έως σημαντική, αν η ΕΚΤ συνεχίσει τις αυξήσεις όχι μόνο μέσα στο 2022 αλλά και εντός του 2023.

Σε αυτή την κατηγορία, μεγαλύτεροι χαμένοι είναι όσοι έχουν λάβει πρόσφατα στεγαστικό δάνειο, καθώς πληρώνουν περισσότερους τόκους στην αρχή. Αντίθετα, στα πιο παλιά δάνεια η μηνιαία δόση αφορά κυρίως αποπληρωμή κεφαλαίου και άρα επηρεάζεται λιγότερο.

Όσον αφορά τα δάνεια με σταθερό επιτόκιο, εδώ -για όσο διαρκεί η σταθερή περίοδος- οι δόσεις μένουν αμετάβλητες. Όμως στα νέα δάνεια ήδη το κόστος χρήματος έχει ανέβει κατά τουλάχιστον 0,25% ενώ αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Χαμένες οι επιχειρήσεις

Άμεσος και μεγάλος είναι ο αντίκτυπος για τις επιχειρήσεις καθώς εκεί οι περισσότερες χρηματοδοτήσεις έχουν γίνει με κυμαινόμενο επιτόκιο και το κόστος του χρήματος αυξάνει άμεσα και σημαντικά. Στον αντίποδα, κερδισμένοι είναι όσοι στο παρελθόν έκαναν κινήσεις αντιστάθμισης κινδύνου, ώστε να «κλειδώσουν» έστω και κατά τι ακριβότερα επιτόκια, προκειμένου να γνωρίζουν επακριβώς τις οικονομικές επιπτώσεις. Εντούτοις, και σε αυτή την περίπτωση, το κόστος το «κλειδώματος» τις τελευταίες ημέρες έφτασε να ξεπερνά ακόμη και τις 150 μονάδες βάσης, καθώς η αγορά προεξοφλεί ακόμη υψηλότερα επιτόκια.

Χαμένοι οι μικροκαταθέτες

Στον αντίποδα, χαμένοι παραμένουν -και θα συνεχίσουν να παραμένουν- οι μικροκαταθέτες, καθώς και παρά τη σημερινή αύξηση της ΕΚΤ, τα επιτόκια των καταθέσεων παραμένουν ουσιαστικά μηδενικά. Μάλιστα, δεν αναμένεται κάποια αλλαγή τουλάχιστον μέχρι το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ να φτάσει στο 1%, ενώ και τότε θα περάσει μόνο ένα μικρό κομμάτι της αύξησης.
Έτσι, κερδισμένες βγαίνουν οι τράπεζες καθώς μετακυλήουν αυτόματα την αύξηση στους δανειολήπτες με κυμαινόμενο επιτόκιο, συνεχίζουν όμως να αντλούν φθηνή ρευστότητα από τους καταθέτες.

Η ανακοίνωση της ΕΚΤ

Αναλυτικά, σχολιάζοντας τις αποφάσεις της νομισματικής πολιτικής, η ΕΚΤ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«Σήμερα, σύμφωνα με τη σθεναρή προσήλωσή του στην εντολή που του έχει ανατεθεί για σταθερότητα των τιμών, το Διοικητικό Συμβούλιο έλαβε περαιτέρω βασικά μέτρα για να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης και ενέκρινε το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI).

Το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι είναι ενδεδειγμένο να κάνει ένα μεγαλύτερο πρώτο βήμα στην πορεία εξομάλυνσης των επιτοκίων πολιτικής του σε σχέση με τις ενδείξεις που είχε δώσει κατά την προηγούμενη συνεδρίασή του. Η απόφαση αυτή βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγηση που διενέργησε το Διοικητικό Συμβούλιο όσον αφορά τους κινδύνους πληθωρισμού και την ενισχυμένη στήριξη που παρέχει το TPI για την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Θα στηρίξει την επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του Διοικητικού Συμβούλιου, ενισχύοντας τη σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό και διασφαλίζοντας την προσαρμογή των συνθηκών της ζήτησης για την εκπλήρωση του στόχου του για τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα.

Κατά τις προσεχείς συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, θα είναι ενδεδειγμένη η περαιτέρω εξομάλυνση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Η μελλοντική πορεία των επιτοκίων πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου θα εξακολουθήσει να βασίζεται σε στοιχεία και θα βοηθήσει στην εκπλήρωση του στόχου του για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα. Στο πλαίσιο της εξομάλυνσης της πολιτικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογήσει διάφορες επιλογές για τον εκτοκισμό της πλεονάζουσας ρευστότητας που διακρατείται.

Το Διοικητικό Συμβούλιο εκτίμησε ότι η θέσπιση του TPI είναι αναγκαία προκειμένου να στηρίξει την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, καθώς το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίζει να εξομαλύνει τη νομισματική πολιτική, το TPI θα διασφαλίζει ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Ο ενιαίος χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου είναι προαπαιτούμενο προκειμένου η ΕΚΤ να μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή της όσον αφορά τη σταθερότητα των τιμών.

Το TPI θα αποτελέσει μια προσθήκη στην εργαλειοθήκη του Διοικητικού Συμβούλιο και μπορεί να ενεργοποιηθεί για να αντισταθμίσει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Η κλίμακα των αγορών μέσω του TPI εξαρτάται από τη σοβαρότητα των κινδύνων που τίθενται για τη μετάδοση της πολιτικής. Οι αγορές δεν περιορίζονται εκ των προτέρων. Διαφυλάσσοντας τον μηχανισμό μετάδοσης, το TPI θα επιτρέψει στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.

Σε κάθε περίπτωση, η ευελιξία όσον αφορά τις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) καθώς φθάνουν στη λήξη τους εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για την αντιμετώπιση των κινδύνων για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία.

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 0,50%, 0,75% και 0,00% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 27 Ιουλίου 2022.

Κατά τις προσεχείς συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, θα είναι ενδεδειγμένη η περαιτέρω εξομάλυνση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Η μελλοντική πορεία των επιτοκίων πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου θα εξακολουθήσει να βασίζεται σε στοιχεία και θα βοηθήσει στην εκπλήρωση του στόχου του για πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, σε κάθε περίπτωση, για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση συνθηκών άφθονης ρευστότητας και της ενδεδειγμένης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής.

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Τα ποσά από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP επανεπενδύονται με ευελιξία καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης που σχετίζονται με την πανδημία.

Πράξεις αναχρηματοδότησης

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τις συνθήκες χρηματοδότησης των τραπεζών και να διασφαλίζει ότι η λήξη των πράξεων στο πλαίσιο της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) δεν εμποδίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής του. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί επίσης τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.

***

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Το νέο TPI που ενέκρινε το Διοικητικό Συμβούλιο θα διαφυλάξει την ομαλή μετάδοση της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής του σε όλη τη ζώνη του ευρώ.