«Τέλος εποχής» για το φθηνό χρήμα των κεντρικών τραπεζών

Κινητήρια δύναμη για τη μικρή αλλά σημαντική αλλαγή της πολιτικής αυτής είναι η βελτίωση της οικονομίας και της απασχόλησης, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ΗΠΑ.

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ήταν η πρώτη που άρχισε να ακολουθεί πιο περιοριστική νομισματική πολιτική. Από τα τέλη του 2015 και μετά η Fed υπό την Τζάνετ Γέλεν άρχισε να αυξάνει σταδιακά τα επιτόκια. Η Γέλεν μάλιστα δεν αποκλείεται να πραγματοποιήσει μία ακόμη αύξηση επιτοκίων τον επόμενο μήνα, πριν αναλάβει καθήκοντα ο διάδοχος της Τζερόμ Πάουελ από τον Φεβρουάριο.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολούθησε τα τελευταία χρόνια την πιο χαλαρή νομισματική πολιτική στην ιστορία της μειώνοντας τα επιτόκια σε μηδενικά επίπεδα και εφαρμόζοντας το δικό της πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 2 τρισ. ευρώ. Στα τέλη του προηγούμενου μήνα η ΕΚΤ έδωσε ένα μικρό σήμα ότι μπορεί να ολοκληρώσει το πρόγραμμα αυτό της ποσοτικής χαλάρωσης, αφού από τον Ιανουάριο θα μειώσει τις αγορές ομολόγων από τα 60 στα 30 δισ. ευρώ τον μήνα. Η ΕΚΤ παρέτεινε βέβαια παράλληλα την ισχύ του προγράμματος κατά εννέα μήνες και τώρα λήγει τον Σεπτέμβριο του 2018 αντί για τον μεθεπόμενο μήνα, αλλά η κίνηση αυτή θεωρείται στρατηγική από το Μάριο Ντράγκι.

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αλλαγής νομισματικής πολιτικής είναι η προχθεσινή απόφαση της Τράπεζας της Αγγλίας να αυξήσει, έπειτα από μια δεκαετία, τα επιτόκια από 0,25% σε 0,50%. Ο επικεφαλής της Μαρκ Κέρνεϊ έδωσε σήμα πως δεν θα προχωρήσει σύντομα σε νέα αύξηση επιτοκίων και ότι προχώρησε στην κίνηση αυτή για να μπει φρένο στην άνοδο του πληθωρισμού λόγω της υποτίμησης της στερλίνας που προκάλεσε το Brexit. Όμως τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις που έχουν δάνεια σε στερλίνες θα δουν τώρα το κόστος εξυπηρέτησής τους να αυξάνεται.

Πιο περιοριστική νομισματική πολιτική αναμένεται να ακολουθήσει και μια άλλη μεγάλη κεντρική τράπεζα, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας. Το Πεκίνο αναμένεται να αυξήσει τις προσπάθειες να βάλει φρένο στον υπερδανεισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά και να απομακρύνει τον κίνδυνο δημιουργίας φούσκας στις τιμές.