ΑΠΟΨΕΙΣ

ΝΑΤΟ και ανθρωπισμός δεν πάνε μαζί

ΝΑΤΟ και ανθρωπισμός δεν πάνε μαζί
Στιγμιότυπο από το Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων στον Ελαιώνα Eurokinissi/Στέλιος Μίσινας

Ο υπουργός Άμυνας μετά την συμφωνία με το ΝΑΤΟ δηλώνει πανευτυχής πως κλείνει το κεφάλαιο της παράνομης μετανάστευσης. Η Ά. Μέρκελ, ο Ντ. Τουσκ και ο Ζ.-Κ. Γιούνκερ υπερασπίζονται το νέο τους σχέδιο, βασισμένο στις αξίες της ΕΕ και παλεύουν να πείσουν τους ηγέτες που άπλωναν συρματοπλέγματα στα σύνορά τους, πως δεν χρειάζεται πια να βγει η Ελλάδα από την Σένγκεν.

Το θέμα θα αντιμετωπιστεί σε συνεργασία με την Τουρκία, θα καταπολεμηθούν τα δίκτυα των διακινητών, θα σταματήσουν να χάνονται ανθρώπινες ζωές και η Ευρώπη με την αρωγή του ΝΑΤΟ θα επιστρέψει στην κανονικότητα και θα ζήσουμε εμείς καλά και εσείς καλύτερα...

Τι αφορά το ευρω-νατοϊκό σχέδιο;

Το νέο Ευρω-Νατοϊκό σχέδιο όμως πολύ απέχει από όλα τα παραπάνω. Πίσω από τις όμορφες λέξεις, όπως σε κάθε κρίση που αντιμετωπίζει η γηραιά ήπειρος, κρύβεται η εμμονή των πολιτικών ηγεσιών της να μην αμφισβητούν τις κεντρικές πολιτικές επιλογές τους, που τελικά γεννούν τις κρίσεις ή κάνουν την ΕΕ ανίκανη να τις διαχειριστεί. Πίσω και από αυτό το σχέδιο, κρύβεται η απροθυμία να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες που γεννά ένα σύστημα που καθημερινά αμφισβητεί τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη σκορπώντας δυστυχία, πολέμους και ακραία φτώχεια. Τραγική ειρωνεία στο μαγικό σχέδιο επίλυσης, είναι ότι ο καταλύτης που θα διασφαλίσει την επιτυχία του, είναι το ΝΑΤΟ, ο βασικός δηλαδή παράγοντας αποσταθεροποίησης και πολέμων που γεννά τις ροές προσφύγων τις τελευταίες δεκαετίες στον πλανήτη.

Το σχέδιο επιχειρεί να απαντήσει στο βασικό αίτημα των «σκληρών». Στο ότι η Ελλάδα δηλαδή δεν φυλάσσει αποτελεσματικά τα σύνορά της, με αποτέλεσμα την είσοδο καθημερινά χιλιάδων προσφύγων, που αιτούμενοι άσυλο δεν μπορούν να απελαθούν προς τις χώρες προέλευσής τους. Η Ελλάδα ισχυριζόταν πως η σκληρή φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων θα σήμαινε τον πνιγμό των προσφύγων και επιχειρηματολογούσε πως την ροή όφειλε να σταματάει η Τουρκία. Η Τουρκία όμως δεν συνεργαζόταν, οπότε η λύση που βρέθηκε ήταν, με κάποια ανταλλάγματα προς αυτήν, το ΝΑΤΟ να παίξει τον ρόλο του μεσάζοντα, διασφαλίζοντας τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Το ΝΑΤΟ λοιπόν, θα αναγκάσει την Τουρκία να αποτρέπει τον απόπλου των προσφύγων, θα αξιοποιήσει τις εγκληματικές τεχνικές της βίαιης απώθησης (push back), που μέχρι σήμερα ορθά αρνείται να χρησιμοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση, και θα πιέσει την Τουρκία για την επανεισδοχή μέρους των προσφύγων που θα φτάνουν στην Ελλάδα. Έτσι, θα δοθεί το μήνυμα πως η πόρτα του Αιγαίου έκλεισε οριστικά. Στην πραγματικότητα η ΕΕ με την συμμετοχή του ΝΑΤΟ επεκτείνει τον φράχτη του Έβρου στα θαλάσσια σύνορά της, επιχειρώντας να κλείσει την στρόφιγγα της εισόδου προσφύγων στα όρια που η ίδια κάθε φορά θα επιλέγει να διαχειριστεί, μέσα από τα hot spots και τις συμφωνίες για επανεγκατάσταση των προσφύγων στις χώρες της ΕΕ.

Το σχέδιο μοιάζει λογικό απαντώντας στο βασικό αίτημα της φύλαξης των συνόρων, αλλά ξεχνάει μία κύρια παράμετρο. Τους ίδιους τους πρόσφυγες και τα δικαιώματα που πηγάζουν από την ιδιότητά τους. Γιατί η αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος, ως ζήτημα συνόρων, είναι η βάση της ακροδεξιάς πολιτικής, αποστέρησης από τους πρόσφυγες των δικαιωμάτων τους. Για την ακρίβεια η ΕΕ συμπεριφέρεται υποκριτικά φράσσοντας τα σύνορά της, ώστε να καταστήσει αδύνατη την παρουσία προσφύγων στο εσωτερικό της και αρα την διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Ταυτόχρονα, βαφτίζει την Τουρκία ασφαλή χώρα την στιγμή που όχι μόνο τυπικά δεν είναι, αλλά και οι πρόσφυγες δεν την θεωρούν ασφαλή. Για ποιον άλλο λόγο άλλωστε θα διέσχιζαν καθημερινά οι ίδιοι και τα παιδιά τους το Αιγαίο διακινδυνεύοντας να μην φτάσουν ποτέ στο απέναντι νησί.

Παραβιάζονται τα δικαιώματα των προσφύγων

Πέρα όμως από την εξόφθαλμη παραβίαση των δικαιωμάτων των προσφύγων το νέο σχέδιο καθόλου βέβαιο δεν είναι πως είναι ρεαλιστικό. Οι πρόσφυγες ρισκάρουν καθημερινά την ζωή τους για να μπορέσουν να ζήσουν σε μια χώρα χωρίς φόβο, και αυτό το πάθος για ζωή είναι πολύ αμφίβολο αν μπορεί να το σταματήσει οποιοσδήποτε φράχτης.

Το ίδιο όμως ισχύει και για τους μετανάστες χωρίς χαρτιά, τους οποίους και αυτή η κυβέρνηση μέσα στη συνολική της μετατόπιση, τους βάφτισε παράνομους, ενώ θα όφειλε να τους αντιμετωπίζει ως οικονομικούς πρόσφυγες μιας και εξωθήθηκαν από τις χώρες τους βίαια, μπορεί όχι από βόμβες, αλλά από την πείνα. Αντί λοιπόν να σκύψουμε πάνω στην ανάγκη παγκόσμιας αναδιανομής εισοδημάτων και στον τερματισμό της υπερεκμετάλλευσης περιοχών του πλανήτη, παρακάμπτεται η αιτία του προβλήματος, όπως στο προσφυγικό παρακάμπτεται ο πόλεμος. Μη δεσμευόμενες δε και από το διεθνές δίκαιο, οι πολιτικές ηγεσίες της ΕΕ αντιμετωπίζουν τους μετανάστες χωρίς χαρτιά ως ένοχους, ως ανθρώπους δεύτερης κατηγορίας και δεν συζητάνε τίποτα πέρα από την απέλαση τους ή την κράτηση όσων δεν δέχονται πίσω οι χώρες τους, σε κλειστά στρατόπεδα όπως η Αμυγδαλέζα χτες, η Κόρινθος σήμερα ή οι διαμορφωμένοι χώροι εντός των hot spot διαχωρισμού και ταυτοποίησης αύριο.

Το συνολικό σχέδιο λοιπόν, καμιά σχέση δεν έχει με τον ανθρωπισμό και τις δήθεν αξίες που επαγγέλλονται οι εισηγητές του, έχει αμφίβολα αποτελέσματα και μεγάλους κινδύνους, ενώ η ελληνική κυβέρνηση υποκύπτει για μια ακόμα φορά στους εκβιασμούς, βάζοντας τέλος στο μόνο ίσως πεδίο, όπου έδινε ένα άλλο δείγμα γραφής, επιχειρώντας μάλιστα να κερδίσει ως αντάλλαγμα το κλείσιμο της αξιολόγησης με πιο ευνοϊκούς όρους.

Κρίσιμη λεπτομέρεια του σχεδίου η αποδοχή της παρουσίας του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα ασχοληθεί μόνο με το θέμα των προσφύγων, αλλά θα εμπλέκεται με ρόλο επιδιαιτησίας σε μια γκρίζα ζώνη διεκδικήσεων μεταξύ δυο γειτονικών χωρών, αλλά και η εμπλοκή του στην Ρωσοτουρκοκουρδική σύγκρουση στη Συρία που παράγει το βασικό κύμα προσφύγων σήμερα. Κατά τα άλλα το θέμα έληξε...

* Ο Τάσος Κορωνάκης ήταν Γραμματέας της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ