Μίνως Ζομπανάκης, ο σημαντικότερος τραπεζίτης της Νεώτερης Ελλάδας

Γεννημένος το 1926 στις Καλύβες Αποκόρωνα Χανίων έζησε κατά τον Μεσοπόλεμο την μετάβαση από την προβιομηχανική κοινωνία της Κρήτης στην αλματώδη ανάπτυξη της μεταπολεμικής παγκόσμιας οικονομίας μέσω της επώδυνης δοκιμασίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτή η εμπειρία προσέδωσε στον τολμηρό και φιλομαθή χαρακτήρα του μεγαλύτερη γνώση και αυτοπεποίθηση για να διεκδικήσει την δική του «θέση στον ήλιο», μία θέση πολύ πιο σημαντική από ό,τι αρχικά ανέμενε, όταν ξεκινούσε από τις Καλύβες να σπουδάσει οικονομικά στην Κατοχική Αθήνα το 1943.

Η κατοχή και ο εμφύλιος στην Ελλάδα με την αστάθειά τους δημιούργησαν εκείνες τις προϋποθέσεις που ευνοούσαν την ανέλιξη ενός ανθρώπου με υψηλό δείκτη οξυδέρκειας σαν τον Μίνωα Ζομπανάκη, ο οποίος δεν άφησε καμία ευκαιρία ανεκμετάλλευτη. Σπουδάζοντας στο Χάρβαρντ αποφάσισε να τολμήσει στα αχαρτογράφητα νερά της διεθνούς τραπεζικής αντί να ανελιχθεί στο πεπερασμένο και χωρίς μεγάλα ρίσκα για εκείνον περιβάλλον του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Σύντομα θα διαπίστωνε το ορθό της επιλογή του.

Με ορμητήριο αρχικά την Ιταλία έθεσε ως κύριο χώρο δράσης του την περιοχή της Μέσης Ανατολής με στενές επαφές στον αραβικό κόσμο (Λίβανο, Σαουδική Αραβία), το Ιράν και την Τουρκία. Στο απόγειο της επιρροής του με έδρα το Σίτυ του Λονδίνου ο Ζομπανάκης άρχισε να δημιουργεί. Εκεί έγραψε την δική του ιστορία στο διεθνές τραπεζικό σύστημα με την πρωτοπόρα εφαρμογή των κοινοπρακτικών δανείων (λάιμπορ) σε κράτη καταρχήν με πρώτο παράδειγμα το Ιράν το 1960. Παράλληλα συνέβαλε στην διαμόρφωση της νέας παγκόσμιας τραπεζικής αρχιτεκτονικής με την ουσιαστική συμβολή του στην ίδρυση των κεντρικών τραπεζών του Ιράν, της Σ. Αραβίας, Τουρκίας και Ιαπωνίας.

Το διεθνές τραπεζικό του κύρος του προσέδωσε ιδιαίτερο εκτόπισμα αναφορικά με τον διαμεσολαβητικό του ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας σε σχέση με την Δύση από την δεκαετία του 1960 και εντεύθεν μέχρι και αυτή του 2010. Δεν επεδίωξε ποτέ θέση στην ηγεσία της Τραπέζης της Ελλάδας ή κάποιας ελληνικής εμπορικής τράπεζας, διότι η αντίληψη του ήταν πάντοτε παγκόσμια και γνώριζε ότι ήταν χρησιμότερος στην πατρίδα του όντας στα κέντρα λήψης των αποφάσεων στο εξωτερικό. Στο Πανεπιστήμιο Χάρβαντ υπάρχει σήμερα έδρα «Μίνως Ζομπανάκης» με αντικείμενο το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Σύστημα

Παρότι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο εξωτερικό ο Ζομπανάκης φρόντιζε πάντοτε να επιστρέφει και να περνά συστηματικά με την οικογένεια του σημαντικό χρόνο στην Ελλάδα και τον τόπο καταγωγής του, τις Καλύβες Αποκόρωνα. Όπως φαίνεται και στην βιογραφία του «Μίνως Ζομπανάκης, Τραπεζίτης χωρίς σύνορα» ο Μίνως Ζομπανάκης πέρασε μια ενδιαφέρουσα ζωή, διότι εφάρμοσε την φιλοσοφική έννοια του μέτρου, ταξιδεύοντας «κατ’ εμπορία και θεωρία.»

* Ειδικός σε Θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής - ΕΛΙΑΜΕΠ