Ο «Καραβάτζιο της Τουλούζης» εξακολουθεί να διχάζει για την αυθεντικότητά του

Newsroom

Παρασκευή, 28 Ιουνίου 2019 00:23

Ο «Καραβάτζιο της Τουλούζης» εξακολουθεί να διχάζει για την αυθεντικότητά του — AP

Η πώλησή του σε έναν ιδιώτη προτού καν παρουσιασθεί στην επίσημη δημοπρασία του, στην Τουλούζη της Γαλλίας, προσέθεσε ένα επιπλέον στοιχείο στην απαστράπτουσα αύρα του πίνακα «Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη», που αποδίδεται στο σημαντικό μεταναγεννησιακό ζωγράφο Μικελάντζελο Μερίζι, ή «Καραβάτζιο».

Ο πίνακας ήδη έχει προκαλέσει συζητήσεις, τόσο για τη γνησιότητά του, όσο και για το μυθιστορηματικό τρόπο της ανακάλυψής του, στη σοφίτα ενός γαλλικού εργοστασίου το 2014—όπως συνέβη και το 2012 με τον «Σωτήρα» (Salvator Mundi) που αποδίδεται στον Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Ο Καραβάτζιο της Τουλούζης προπωλήθηκε σε μία ιδιωτική διαπραγμάτευση, καθώς το ποσόν που προσφέρθηκε ήταν αδύνατο να το αρνηθεί κάποιος.

«Η συμφωνία καλύπτεται από έναν όρο εμπιστευτικότητας, τόσο για το ύψος του ποσού, όσο και για την ταυτότητα του αγοραστή», εξηγεί ο Γάλλος έμπορος τέχνης Μαρκ Λαμπάρμπ, ο οποίος μετά την αποκατάσταση του πίνακα έχει ακολουθήσει όλη την πορεία της πώλησής του για λογαριασμό του οίκου δημοπρασιών και υπαγόρευσε την ανακοίνωση Τύπου για την ακύρωση της δημοπρασίας.

Οι πρώτες ακριτομύθιες γύρω από την απόκτηση της «Ιουδήθ» κάνουν λόγο για έναν ιδιώτη, ο οποίος θα δανείσει για μία μακρά περίοδο το έργο σε ένα μουσείο—του οποίου το όνομα δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη—το οποίο θεωρεί τον πίνακα ως αδιαμφισβήτητη δημιουργία του Καραβάτζιο.

Μεγάλα όμως είναι τα ερωτήματα που γεννώνται για την αυθεντικότητα του έργου, έπειτα από τις αντίθετες γνωμοδοτήσεις από τους Ιταλούς ειδήμονες του χρωστήρα του μεγάλου «δασκάλου», αλλά και του Μουσείου του Λούβρου, το οποίο αρνήθηκε να τον αγοράσει. Δεν πρόκειται δηλαδή για ένα «χαμένο αριστούργημα», όπως το χαρακτήρισε ο ειδήμονας Ερίκ Τουρκέν, ο οποίος απέδωσε πρώτος την αυθεντικότητα στον πίνακα και εκτίμησε την αξία του στα 100 με 150 εκατ. ευρώ, καθώς για πολλούς άλλους ειδικούς –όπως η ιστορικός Τέχνης Μίνα Γκρεγκόρι—δεν πρόκειται παρά για ένα πλαστό έργο, προϊόν του χρωστήρα ενός παραχαράκτη.

«Επί 18 μήνες εξετάζαμε τον πίνακα με τη βοήθεια υπέρυθρων ακτίνων, αλλά και ακτίνων Χ, το εξέτασαν πολλοί ιστορικοί Τέχνης ειδήμονες στο έργο του Καραβάτζο και το συμπέρασμα ήταν πως είναι αυθεντικός», δηλώνει ο Τουρκέν, ο οποίος διηύθυνε επίσης τις εργασίες αποκατάστασής του.

Ο πίνακας, ιδιοκτήτες του οποίου είναι οι κληρονόμοι ενός στρατηγού του Ναπολέοντα, παρουσιάσθηκε στο κοινό το 2016, στη διάρκεια της έκθεσης «Γύρω από τον Καραβάτζο» στην Πινακοθήκη της Μπρέρα στο Μιλάνο, όπου είχαν εκτεθεί αρκετοί πίνακες του ζωγράφου με την «ροκαμβολικά» περιπετειώδη ζωή, σε αντιπαράθεση με τον Φλαμανδό «καραβατζικό» Λουίς Φινσόν. Μεταξύ αυτών εξετίθετο και ένα αντίγραφό του της «Ιουδήθ» του ίδιου του Μερίζι, το οποίο σήμερα ανήκει στη συλλογή της τράπεζας Intesa San Paolo.

Πολλοί από τους ειδικούς υποδεικνύουν τον ίδιον τον Φινσόν ως δημιουργό του πίνακα που ανακαλύφθηκε στην Τουλούζη, τον οποίο όμως το γαλλικό κράτος έσπευσε να αναγνωρίσει ως αυθεντικό Καραβάτζιο, χαρακτηρίζοντάς τον «Εθνικό Θησαυρό».

Σύμφωνα με τον Τουρκέν, ο πίνακας αυτός είναι μία δεύτερη εκδοχή του έργου που φυλάσσεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Παλάτσο Μπαρμπερίνι στη Ρώμη και αναπαριστά το βιβλικό επεισόδιο του αποκεφαλισμού του Ασσύριου πολεμάρχου Ολοφέρνη από την Εβραία χήρα Ιουδήθ, που θέλησε να σώσει τον λαό της από την ξένη κατοχή.

Σύμφωνα με τις εικασίες, το δεύτερο τούτο αντίτυπο του πρωτότυπου πίνακα, εκτελέσθηκε από τον Μερίζι στη Νάπολη στην πρώτη δεκαετία του 1600. Την αυθεντικότητά του πιστοποιούν, κατά τον Τουρκέν, τέσσερα έγγραφα: δύο επιστολές του 1607 προς τον δούκα της Μάντοβας, που περιγράφουν τον πίνακα, η διαθήκη του 1617 του εμπόρου Τέχνης και ζωγράφου Λούις Φινσόν και ένας κατάλογος της περιουσίας του Άμπραχαμ Φινκ, συνεργάτη του Φινσόν, που καταρτίσθηκε στην Αμβέρσα το 1619.