ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μηχανισμός των Αντικυθήρων: Ο πρώτος υπολογιστής της ιστορίας

Μηχανισμός των Αντικυθήρων: Ο πρώτος υπολογιστής της ιστορίας
REUTERS/Alkis Konstantinidis

Ένας αστρονομικός υπολογιστής 2.000 ετών που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για την χαρτογράφηση της θέσης του Ήλιου, της Σελήνης και των πλανητών ενδέχεται να είχε και άλλη μια χρήση: την πρόβλεψη του μέλλοντος, λένε ερευνητές.

Γνωστός ως ο πρώτος υπολογιστής της ιστορίας, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένα περίπλοκο σύστημα αποτελούμενο από χάλκινα εργαλεία που χρονολογούνται από το 60 π.Χ, και χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Έλληνες για την εύρεση των μελλοντικών ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων.

Ενώ οι ερευνητές προηγουμένως είχαν επικεντρωθεί στο εσωτερικό του μηχανισμού, μια παράλληλη έρευνα που κρατά μια δεκαετία επιχειρεί τώρα να αποκωδικοποιήσει επιγραφές πάνω στις εξωτερικές επιφάνειές του.

«Επιβεβαιώνεται ότι ο μηχανισμός έδειχνε τους πλανήτες καθώς και τη θέση του ήλιου και της σελήνης στον ουρανό», λέει ο Μάικ Έντμουντς, καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Καρντίφ της Ουαλίας, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας έρευνας.

Όμως στη προσπάθεια δημιουργίας ενός «καθρέπτη του ουρανού», οι αρχαίοι μηχανικοί ίσως να ενέδωσαν σε μια πιο «πεζή» χρήση του, στην προσπάθεια του ανθρώπου να μάθει τι του επιφυλάσσει το μέλλον. Ο Έντμουντς, ο οποίος έχει εργαστεί στο project για περίπου 12 χρόνια, είπε πως από την αποκωδικοποίηση των επιγραφών προκύπτει πως οι αρχαίοι ήξεραν ακόμη και το χρώμα που θα είχε η επικείμενη έκλειψη.

«Δεν είμαστε βέβαιοι πώς να το ερμηνεύσουμε αυτό, για να είμαι ακριβής, όμως υποθέτουμε ότι το χρώμα της έκλειψης αποτελούσε ένα είδος οιωνού. Ορισμένα χρώματα ήταν ευοίωνα ενώ άλλα δυσοίωνα», είπε κατά την παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα

«Αν είναι έτσι, και εμείς δίνουμε την σωστή ερμηνεία, είναι η πρώτη φορά που έχουμε έναν μηχανισμό που αφορά την αστρολογία περισσότερο παρά στην αστρονομία».

Ωστόσο, ο ίδιος πρόσθεσε πως ο αντικειμενικός σκοπός του μηχανισμού ήταν αστρονομικός και όχι αστρολογικός.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η συσκευή πιθανότητα κατασκευάστηκε στη Ρόδο και δεν αποτελούσε μοναδικό κομμάτι, αν και είναι η μόνη που διασώζεται.

Δεκάδες αναφορές στην κλασική λογοτεχνία, που εκτείνεται σε μια περίοδο από το 300 π.Χ. μέχρι το 500 μ.Χ., κάνουν λόγο για παρόμοιες συσκευές όπως η συγκεκριμένη που βρέθηκε στα Αντικύθηρα.

Ο υπολογιστής είχε την δυνατότητα να προσθέτει, να αφαιρεί, να πολλαπλασιάζει και να διαιρεί. Οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι τι έγινε με αυτή τη γνώση που χάθηκε. Η μηχανική περιπλοκότητα αυτού του μεγέθους μπορεί να συγκριθεί μόνο με τα μεσαιωνικά ρολόγια στους Καθεδρικούς της Ευρώπης, που εμφανίστηκαν 1.000 χρόνια αργότερα.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ