Η Βίβλος είναι τέχνη: Μαγευτικές απεικονίσεις των ιερών κειμένων στο φως
Λουκάς Καρνής
Η Βίβλος είναι το πιο διαδεδομένο και ευπώλητο βιβλίο του κόσμου, αλλά οι πυκνές ασπρόμαυρες σελίδες και τα αυστηρά εξώφυλλα, δεν αναδεικνύουν την μαεστρία με την οποία εναγκάλισαν τα ιερά κείμενα εικονογράφοι και καλλιγράφοι.
Ευτυχώς για εμάς ένα βιβλίο δικαιώνει τα χαμένα στο παρελθόν αριστουργήματα με χειροποίητες εικονογραφήσεις και περίπλοκες καλλιγραφίες που έφεραν τα βιβλικά κείμενα στο φως.
Κάποια από τα πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα είναι συγκεντρωμένα στο νέο βιβλίο του Scot McKendrick και της Kathleen Doyle “The Art of the Bible: Illuminated Manuscripts From the Medieval World”.
Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται τα 45 καλύτερα παραδείγματα χριστιανικών χειρόγραφων.
"Στο πλαίσιο της χριστιανικής παράδοσης, αυτή η πλούσια εικονογράφηση είναι ένας τρόπος για να τονιστεί η αναγνωρισμένη σημαντικότητα του ιερού κειμένου" εξηγεί ο McKendrick, επικεφαλής της κατηγορίας "Συλλογές δυτικής κληρονομιάς" στη βρετανική βιβλιοθήκη.
Από τις στολισμένες καμάρες του “Golden Canon Table” –κείμενο του 6ου ή 7ου αιώνα γραμμένο σε χρυσή περγαμηνή- στα γεμάτα έντονα στο χρώμα Ευαγγέλια του 17ου αιώνα της Αιθιποίας, το “The Art of the Bible” δείχνει την εξέλιξη της τέχνης και της καλλιγραφίας ως μέσο έκφρασης της χριστιανικής θρησκείας για παραπάνω από εκατοντάδες χρόνια.
"Γνωρίζουμε πως για πολλούς ανθρώπους, αυτό αποτελεί ένα ιερό κείμενο αλλά ταυτοχρόνως έχει και μια ιστορική ανάπτυξη που εμείς θέλουμε να απεικονίσουμε με ακρίβεια" λέει η Doyle, επικεφαλής επιμελήτρια των εικονογραφημένων χειρόγραφων στη βρετανική βιβλιοθήκη.
"Δεν είναι θρησκευτικό βιβλίο. Είναι βιβλίο τέχνης" προσθέτει ο McKendrick.
Δημόσιο καθήκον
Το βιβλίο αποδείχθηκε μια εργασία αγάπης για τους συγγραφείς του που δυσκολεύτηκαν να αποφασίσουν πώς θα παρουσιάσουν τα παραδείγματα τους πιο σωστά. Αυτό σημαίνει πως είχαν να πάρουν κάποιες δύσκολες αποφάσεις κατά τη διάρκεια της συγγραφής.
"Το να επιλέξεις ποια χειρόγραφα θες να συμπεριλάβεις ήταν αρκετά δύσκολο. Σα να πρέπει να διαλέξεις ποιο παιδί σου αγαπάς περισσότερο" λέει η Doyle. Τελικά και οι δύο συγγραφείς ένιωσαν μεγάλη ικανοποίηση που μετέτρεψαν τη Βίβλο σε τέχνη και σε κάτι πιο κατανοητό σε όλους.
"Πιστεύω πως το να κάνεις ένα τέτοιο υλικό, κατανοητό και διαθέσιμο για όλους και να τους θυμίσεις τι είναι δικό τους, είναι δημόσιο καθήκον" αναφέρει ο McKendrick.
The Great Bible of the Kings of England (1410-1413), Λονδίνο, Αγγλία: Από τις εναπομείναντες Βίβλους, λίγες είναι τόσο μεγάλες όσο αυτή.
Photo 2/22
The Silos Apocalypse (1091-1109): «Δεν είναι θρησκευτικό βιβλίο. Είναι ένα βιβλίο τέχνης» υποστηρίζει ο Scot McKendrick.
Photo 3/22
A Bolognese Bible (1280-1300), Μπολόνια, Ιταλία: Στο “The Art of the Bible” αναφέρεται η εξέλιξη της χριστιανικής τέχνης και καλλιγραφίας μέσα από τη χρήση στα βιβλικά χειρόγραφα.
Photo 4/22
An Ethiopian Octateuch and Gospels (τέλη 17ου αιώνα), Αιθιοπία: Από τη στιγμή που δημιουργήθηκε το χειρόγραφο, τα χριστιανικά βιβλία άρχισαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των Αιθιόπων για παραπάνω από 1300 χρόνια.
Photo 5/22
A Bolognese Bible (1280-1300), Μπολόνια, Ιταλία. Το “The Art of the Bible: Illuminated Manuscripts From the Medieval World” του Scot McKendrick και της Kathleen Doyle απεικονίζει τα 45 σημαντικότερα παραδείγματα της συλλογής της βρετανικής βιβλιοθήκης.
Photo 6/22
The Silos Apocalypse (1091-1109), Ισπανία: «Ένα από τα πράγματα που προσπαθούσαμε να καταφέρουμε ήταν να αποδώσουμε πιστά την ανάπτυξη του κειμένου, με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε η τέχνη να στολίζει το κείμενο» αναφέρει η Kathleen Doyle.
Photo 7/22
An Ethiopian Octateuch and Gospels (τέλη 17ου αιώνα), Αιθιοπία: Από το 12ο αιώνα μέχρι και σήμερα, οι Αιθίοπες εναγκάλισαν τον Χριστιανισμό.
Photo 8/22
The Lindisfarne Gospels (700 μ.Χ), Lindisfarne, Ηνωμένο Βασίλειο. Μετά το Book of Kells, αυτό το πολυτελές χειρόγραφο είναι ίσως ένα από τα πιο γνωστά αντίγραφα των τεσσάρων Ευαγγελίων που έχουν "επιζήσει".
Photo 9/22
The Harley Golden Gospels (800 μ.Χ), Άαχεν, Αυτοκρατορία των Καρολιδών. Ο Καρλομάγνος στέφθηκε Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας την ημέρα των Χριστουγέννων. Αναβίωσε το ρωμαϊκό καλλιτεχνικό στυλ και προσπάθησε να δημιουργήσει ξανά το μεγαλείο και τη δόξα της αρχαίας Ρώμης. Λίγα Ευαγγέλια που έχουν διασωθεί είναι σαφής ένδειξη της φιλοδοξίας του.
Photo 10/22
The Arnstein Bible (1172), Arnstein, Γερμανία: Μαζί με το μέγεθος και τα καθαρογραμμένα κείμενα τους, οι Giant Bibles σε ρωμαϊκό ρυθμό όπως αυτή, συχνά ξεχωρίζουν από την ομορφιά της διακόσμησής τους, σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Photo 11/22
The Arnstein Bible (1172), Arnstein, Γερμανία: Μια βιρτουόζικη απεικόνιση της γνώσης έχει βρεθεί στη Γερμανίας, σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Photo 12/22
The Golden Canon Tables (6ος ή 7ος αιώνας), Κωνσταντινούπολη: Για παραπάνω από 1000 χρόνια, η Κωνσταντινούπολη αποτελούσε συνώνυμο ενός μεγαλείου. Η πόλη ήταν η μητρόπολη της θρησκείας.
Photo 13/22
The Lindisfarne Gospels (700 μ.Χ), Lindisfarne, Ηνωμένο Βασίλειο: Η σπουδαιότητα του βιβλίου στηρίζεται στην απόδειξη της παραγωγικότητάς του, στην ομορφιά των εικονογραφήσεών του και στη στιλπνότητα του κειμένου του. Είναι η πρώτη ερμηνεία Ευαγγελίου στην αγγλική γλώσσα.
Photo 14/22
Τhe Bible historiale of Edward IV (1470-1479), Μπριζ, Βέλγιο: Το χειρόγραφο χαρακτηρίζεται ως η πιο όμορφη βίβλος στα Γαλλικά.
Photo 15/22
The Bible historiale of Edward IV (1470-1479), Μπριζ, Βέλγιο: Οι 77 μινιατούρες του απεικονίζουν μία μεγάλη σειρά θεμάτων από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη.
Photo 16/22
The Golden Canon Tables (6ος ή 7ος αιώνας), Κωνσταντινούπολη: Τα χειρόγραφα είναι θεαματικά παραδείγματα της απεικόνισης των Χριστιανικών κειμένων.
Photo 17/22
The Great Bible of the Kings of England (1410-1413), Λονδίνο, Αγγλία: Οι σελίδες της Βίβλου αυτής είναι περίπου 70 εκατοστά και αποτελούν μνημείο όσον αφορά τις εξαιρετικές ικανότητες των παραγωγών του και την υπερβολική φιλοδοξία των δημιουργών της.
Photo 18/22
The Psalter of Queen Melisende (1131-1143), Ιερουσαλήμ: Μεταξύ του 1099 και του 1187, οι Σταυροφόροι κυβέρνησαν στην Ιερουσαλήμ. Ένα από τα σημαντικότερα που έχουν διασωθεί από την τότε περίοδο είναι αυτός ο Ψαλμός.
Photo 19/22
The Psalter of Queen Melisende (1131-1143), Ιερουσαλήμ: Ονομάστηκε μετά τη Μελισσάνθη της Ιερουσαλήμ που βασίλεψε με το σύζυγό της και το γιο της από το 1131 έως και το 1152.
Photo 20/22
The Queen Mary Psalter (14ος αιώνας), Λονδίνο, Αγγλία: Ένας από τους πιο εκτενώς απεικονισμένους Ψαλμούς που έχουν γραφτεί έως τώρα και περιλαμβάνει 1000 εικόνες.
Photo 21/22
The Winchester Psalter (μέσα 12ου αιώνα), Γουίντσεστερ, Αγγλία: Υπάρχουν δώδεκα χειρόγραφα του Winchester Psalter, με μια εκτενής συλλογή εικόνων, είναι ένα από τα πιο λαμπρά αντίγραφα των αγγλικών χειρόγραφων.
Photo 22/22
The Harley Bible moralisee (13ος αιώνας), Παρίσι, Γαλλία: Εκδόσεις σαν αυτήν αποδεικνύουν την υπεροχή των δημιουργών τους.
