Μπορεί η άφιξη των εμβολίων να σημαίνει επιστροφή στην κανονικότητα; Όχι ακόμη, λένε οι ειδικοί

Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η πρώτη δυτική χώρα που ξεκίνησε μαζική εκστρατεία εμβολιασμού και είναι μεταξύ των χωρών με τα μεγαλύτερα ποσοστά διάθεσης εμβολίων ανά πολίτη.

Όμως πόσο γρήγορα μπορεί το ΗΒ –και ίσως και ο υπόλοιπος κόσμος- να αναμένει ότι θα επιστρέψει σε κάποια μορφή κανονικότητας; Η αλήθεια είναι πως… όχι πολύ σύντομα.

Οι ειδικοί στη δημόσια υγεία συμφωνούν ότι είναι μη ρεαλιστικό να περιμένει κανείς ότι από μόνο του το εμβόλιο θα εξαφανίσει την πανδημία.

Αντίθετα, επιμένουν πως οι... σωματοφύλακες κατά του κορωνοϊού, όπως οι μάσκες και η κοινωνική αποστασιοποίηση είναι πιθανόν να μείνουν μαζί μας για αρκετούς μήνες ακόμη.

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του πριν την χαλάρωση του τρίτου βρετανικού lockdown, λέει ο δρ. Πολ Χάντερ, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο East Anglia.

Πρώτα απ’ όλα μια μεγάλη πτώση στον αριθμό των σοβαρών κρουσμάτων και των θανάτων.

«Στην πραγματικότητα, είναι ζήτημα αριθμών», λέει ο Χάντερ εξηγώντας ότι, προκειμένου να αρθούν κάποιοι από τους περιορισμούς, δεδομένου ότι η επιχείρηση ανοσοποίησης συνεχίζεται, ο αριθμός πρέπει να πέσει στα δεδομένα του περασμένου Αυγούστου –κάτω από 1.000 κρούσματα τη μέρα, κάτω από 100 νέες νοσηλείες και κάτω από 10 ημερήσιους θανάτους.

Ωστόσο, στη Βρετανία η πανδημία παραμένει εκτός ελέγχου.

Την Τετάρτη, σημειώθηκαν πάνω από 25.000 νέα κρούσματα και 1.725 νέοι θάνατοι, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό θυμάτων στη χώρα σε 101.887.

Χειρότερη ακόμη ήταν η επιδημιολογική εικόνα την περασμένη εβδομάδα, ενώ δύο εβδομάδες πριν η Βρετανία σημείωνε παγκόσμιο αρνητικό ρεκόρ στο δείκτη θανάτων με 1.820 νεκρούς ανά 100.000 κατοίκους.

Πολλά ερωτήματα

Επομένως, το πόσο γρήγορα μπορεί το εμβόλιο του κορωνοϊού να επιπεδώσει την καμπύλη, παραμένει κρίσιμο ερώτημα.

Επιπλέον, υπάρχουν αρκετά θολά σημεία αναφορικά με το εμβόλιο, όπως το αν μπορεί να σταματήσει τη μετάδοση και το χρονικό διάστημα που κρατά η ανοσία που προσφέρει. Αυτό σημαίνει ότι οι εμβολιασμένοι μπορεί ακόμη να μεταδώσουν τον ιό ή να τον κολλήσουν αργότερα, αν χαλαρώσουν πλήρως τα μέτρα περιορισμού.

Και παρότι το βρετανικό πρόγραμμα εμβολιασμού μέχρι στιγμής κρίνεται επιτυχημένο, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και κάτι ακόμη: τα ποσοστά κάλυψης.

Πρώτον, αυτή τη στιγμή τα εμβόλια είναι διαθέσιμα μόνο στις ομάδες προτεραιότητας, οι οποίες συνιστούν το 20% περίπου του πληθυσμού της Βρετανίας: τους ηλικιωμένους, τους φέροντες κάποιο σοβαρό νόσημα και τους εργαζόμενους στη δημόσια υγεία.

Καθώς το εμβόλιο γίνεται διαθέσιμο σε έναν ευρύτερο πληθυσμό, το ποσοστό εμβολιασμού αναμένεται να πέσει καθώς κάποια τμήματα του πληθυσμού δεν θα μπορούν να το πάρουν (για παράδειγμα παιδιά, έγκυες ή θηλάζουσες), ενώ άλλοι ίσως παραμείνουν επιφυλακτικοί απέναντί του.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε η SAGE, μια επιστημονική ομάδα της βρετανικής κυβέρνησης, βρήκε ότι το 72% των μαύρων ή βρετανοαφρικανών ερωτηθέντων είναι απίθανο ή πολύ απίθανο να κάνει το εμβόλιο.

Οι άνθρωποι με καταγωγή από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές είναι η επόμενη εθνική μειονότητα που δηλώνει διστακτική απέναντι στο εμβόλιο, με το 42% να δηλώνει απίθανο ή πολύ απίθανο να εμβολιαστεί.

Αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κανένα από τα πολλά εμβόλια που διατίθενται πλέον δεν είναι 100% αποτελεσματικό, θέτουν την πιθανότητα της ανοσίας της αγέλης –κατά την οποία αρκετά μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού θα έχει αποκτήσει ανοσία απέναντι στον ιό μπλοκάροντας έτσι την επιβίωσή του- εκτός συζήτησης, όπως υπογραμμίστηκε σε πρόσφατη μελέτη, με τον Χάντερ ως έναν από τους συντάκτες της.

Όχι πριν το καλοκαίρι

Ωστόσο ο Χάντερ ευελπιστεί ότι κάποια μορφή κανονικότητας μπορεί να έρθει, όχι νωρίτερα από το καλοκαίρι πάντως, με κάποιες μορφές ήπιων μέτρων να παραμένουν, όπως οι μάσκες και οι αποστάσεις.

Κι αυτό γιατί, παρόλο που τα εμβόλια πιθανότατα δεν θα παρέχουν ανοσία αγέλης, θα βοηθούν στη μείωση της μετάδοσης και στην μείωση του κινδύνου ανάπτυξης σοβαρών συμπτωμάτων και επιπλοκών: τα συμπτωματικά κρούσματα είναι περίπου τρεις φορές πιο πιθανό να μεταδώσουν τον ιό, λέει ο καθηγητής.

Αυτό λογικά θα μειώσει πολύ το R, δείκτης κλειδί για την εικόνα της πανδημίας.

Αυτή η ελπίδα τίθεται ωστόσο εν αμφιβόλω μετά την άφιξη της μετάλλαξης, καθώς οι ειδικοί δεν γνωρίζουν πώς τα εμβόλια θα αντιδράσουν απέναντι στις παραλλαγές του.

Οι αρχικές έρευνες δείχνουν ότι το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech είναι αποτελεσματικό ενάντια στη βρετανική μετάλλαξη, ωστόσο η Moderna την περασμένη Δευτέρα δήλωσε ότι παρόλο που το εμβόλιό της «αναμένεται να προστατεύει απέναντι στις μέχρι σήμερα ανιχνευμένες παραλλαγές του ιού», συμπεριλαμβανομένης της βρετανικής, αρχικές μελέτες έδειξαν ότι ίσως είναι λιγότερο αποτελεσματικό απέναντι στο νοτιοαφρικανικό στέλεχος. Η εταιρεία συμπλήρωσε ότι αναπτύσσει νέο εμβόλιο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η νέα παραλλαγή.

Από τη Βρετανία, στον κόσμο

Μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα προβλέπει ότι μέχρι το τέλος Μαρτίου οι θάνατοι στη Βρετανία θα έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 90% και μέχρι τα μέσα Μαρτίου οι νοσηλείες θα έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 60%.

Κάποιοι ειδικοί στη Βρετανία θεωρούν ότι δεν είναι σαφές κατά πόσο τα εμβόλια μπορούν να παρέχουν πλήρη προστασία από τις σοβαρές ασθένειες και τους θανάτους. Γι’ αυτό, χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο βρήκαν ότι η πλήρης άρση των περιορισμών πριν από το καλοκαίρι μπορεί να «οδηγήσει σε παρατεταμένες και πιθανώς διαδοχικές περιόδους πίεσης στα νοσοκομεία και επιπρόσθετους θανάτους».

Ενώ κανένα από τα μοντέλα του Ηνωμένου Βασιλείου δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε άλλες χώρες, ο Ρόμπερτς λέει ότι τα άλλα κράτη ακολουθώντας παρόμοιες προσεγγίσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο - για παράδειγμα, ξεκινώντας πρώτα το εμβολιασμό στις πιο ευάλωτες ομάδες, παράλληλα με εθνικά lockdown ή άλλους σοβαρούς περιορισμούς - μπορεί να δουν, ή «ελπίζουν να δουν», συγκρίσιμα αποτελέσματα.

Μέσα σε λίγους μήνες, οι επιστήμονες στο Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να είναι σε θέση να εξετάσουν τον αντίκτυπο ενός μεγάλου φάσματος παραγόντων, όπως ποιος έλαβε ποιο εμβόλιο, ποιες δόσεις και με ποια χρονική απόσταση μεταξύ των δόσεων.

Είναι ένα βασικό βήμα για την κατανόηση της επίδρασης που έχουν τα εμβόλια, εξηγεί ο Χάντερ.

«Αυτό θα έχει αξία σε ολόκληρο τον κόσμο», είπε, σημειώνοντας ότι το μοντέλο του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε, με τη σειρά του, να βοηθήσει στην ενημέρωση του τρόπου με τον οποίο άλλες χώρες θα μπορούσαν να σχεδιάσουν τη διάθεσή τους - και να ανοίξουν τον μακρύ δρόμο προς την κανονική ζωή.

Could post-vaccine life mean we return to normal? Not just yet, by Kara Fox, CNN