Επαναπατρίζεται σπάνιο βυζαντινό κειμήλιο μετά από έναν αιώνα

Πρόκειται για ένα ανεκτίμητο βυζαντινό κειμήλιο, το οποίο είχαν αρπάξει Βούλγαροι το 1917, μαζί με πολλούς ακόμη ιστορικούς και εκκλησιαστικούς θησαυρούς. Το κειμήλιο θα μεταφέρει στην Ελλάδα στις αρχές Δεκεμβρίου ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, ο οποίος πρόκειται να την παραλάβει μέσα στις επόμενες ημέρες.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Έθνους, ο «Κώδικας 1424» (Codex 1424), όπως ονομάζεται το κειμήλιο, αποτελεί το παλαιότερο πλήρες χειρόγραφο της Καινής Διαθήκης στον κόσμο, γραμμένο στα ελληνικά στη ρέουσα γραφή. Είχε πουληθεί στις ΗΠΑ -όπου κατέληξε- το 1920 από έναν Ευρωπαίο βιβλιοπώλη και βρέθηκε στην κατοχή της Λουθηρανής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου, όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα.

Γράφτηκε τον 9ο ή 10ο αιώνα από τον μοναχό Σάββα. Το χειρόγραφο έχει διαστάσεις 28 επί 18 εκατοστά και στις 674 σελίδες του (337 φύλλα γραμμένα και στις δύο πλευρές, με 29 ως 33 γραμμές ανά σελίδα), περιλαμβάνει το σύνολο της Καινής Διαθήκης. Αιώνες μετά τη γραφή του προστέθηκαν ως σχόλια στα περιθώρια των σελίδων αποσπάσματα κειμένων του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, του Βασιλείου του Μεγάλου και άλλων.

Σύμφωνα με τον Γερμανό λόγιο και μελετητή της Βίβλου, Κουρτ Αλαντ, υπάρχουν σε συλλογές ανά τον κόσμο μόλις 60 ελληνικά χειρόγραφα που περιέχουν το σύνολο της Καινής Διαθήκης. Ο «Κώδικας 1424» είναι το παλαιότερο παγκοσμίως πλήρες χειρόγραφο γραμμένο σε ρέουσα γραφή.

Επιπλέον, όπως επισημαίνεται, είναι ασυνήθιστη η σειρά των βιβλίων της Καινής Διαθήκης, όπως παρατίθενται στο χειρόγραφο. Για παράδειγμα, το βιβλίο της Αποκάλυψης, που σήμερα βρίσκεται στο τέλος της Καινής Διαθήκης, εδώ προηγείται των επιστολών του Αποστόλου Παύλου.

Πρόκειται για ένα από τα εκατοντάδες χειρόγραφα και άλλα αντικείμενα-ανεκτίμητα κειμήλια της θρησκευτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, που αφαιρέθηκαν από την Παναγία Εικοσιφοίνισσα Δράμας, τον Τίμιο Πρόδρομο Σερρών και άλλες ελληνικές μονές κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όπως αποκαλύφθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, τα περισσότερα απ' αυτά βρίσκονται σήμερα στη Σόφια, στο Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujev και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της γειτονικής χώρα. Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί αιτήματα για την επιστροφή τους, ενώ ένας αριθμός κειμηλίων βρίσκεται σε βιβλιοθήκες εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ιδιωτικές συλλογές της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Μάλιστα, τον περασμένο Νοέμβριο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έθεσε ευθέως και δημόσια το αίτημα για την επιστροφή των εκατοντάδων κλαπέντων κειμηλίων που βρίσκονται στη Βουλγαρία, προκαλώντας την έντονη ενόχληση της βουλγαρικής κυβέρνησης.