Σκάνδαλα & κατακραυγή: Χρονιά ενηλικίωσης για Facebook και Twitter το 2018

Μετά το σκάνδαλο Cambridge Analytica, την υποκλοπή προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων χρηστών από χάκερ αλλά και τη χρήση των κοινωνικών δικτύων για την εξάπλωση του μίσους, οι νομοθέτες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη δεν «βλέπουν» πλέον τις επιχειρήσεις αυτές ως αθώες startups που ίδρυσαν πανέξυπνοι πιτσιρικάδες του τεχνολογικού κόσμου.

Και παρότι οι νομοθέτες είχαν δώσει για πολλά χρόνια στις εταιρείες αυτές το… ελεύθερο να αναπτύσσονται όπως επιθυμούν, οργισμένοι χρήστες αλλά και πολιτικοί βάζουν πλέον τακτικά στο στόχαστρο τους κολοσσούς και ζητούν σοβαρά μέτρα ασφάλειας από τους ιδρυτές τους.

Έτος κρίσης στο Facebook

Όλα τα κοινωνικά δίκτυα αντιμετωπίζουν περίπου τα ίδια ζητήματα, ωστόσο ο ιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ έχει γίνει το «πρόσωπο» όλων των κακών του διαδικτύου. Μάλιστα, ο νεαρός δισεκατομμυριούχος εμφανίστηκε φέτος ενώπιον Αμερικανών και Ευρωπαίων νομοθετών για να απαντήσει στα ερωτήματά τους μετά από το σκάνδαλο Cambridge Analytica.

Τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στις Βρυξέλλες, ο «πατέρας» του Facebook έγινε αποδέκτης οργής και ενόχλησης.

Μέσω των ερωτήσεων που δέχτηκε, ωστόσο, διαφάνηκαν και σοβαρά κενά στις γνώσεις των πολιτικών, κάτι που σίγουρα θα αποτελέσει εμπόδιο στις μετέπειτα νομοθετικές τους προσπάθειες.

Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ δεν μετέβη, όμως, στη Βρετανία για να λογοδοτήσει ενώπιον των βουλευτών της χώρας. Μάλιστα, αρνήθηκε να δώσει το «παρών» ακόμη και όταν νομοθέτες από οκτώ διαφορετικά κράτη δημιούργησαν κοινή κοινοβουλευτική επιτροπή για να τον «ανακρίνουν» τον Νοέμβριο.

Στα ερωτήματα των βουλευτών απάντησαν τελικά οι «υπαρχηγοί» του Ζάκερμπεργκ.
Και ενώ τα στελέχη του Facebook κάνουν… αγώνα για να βελτιώσουν την εικόνα της πλατφόρμας και να σταθεροποιήσουν τις μετοχές της εταιρείας, η νομική ομάδα δίνει πραγματική «μάχη» για να παραγραφεί ένα τσουχτερό πρόστιμο που έχει επιβληθεί στο κοινωνικό δίκτυο από ρυθμιστική αρχή λόγω του σκανδάλου Cambridge Analytica.

Κατά τη διάρκεια του 2018, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ -που στο παρελθόν είχε γελάσει με το ενδεχόμενο το πνευματικό του τέκνο να καταφέρει ποτέ να επηρεάσει κάποια εκλογική διαδικασία- αναγκάστηκε να ζητήσει πολλάκις συγγνώμη για αστοχίες και λάθη και να παραδεχτεί ανοιχτά ότι η ομάδα του πρέπει να εργαστεί πιο εντατικά για να προστατέψει τις δημοκρατικές διαδικασίες.

Μίσος και προσβλητικές εικόνες

Το 2018 άλλαξαν πολλά και για τη διασπορά ρητορικής μίσους μέσω κοινωνικών δικτύων. Οι πλατφόρμες δικτύωσης, που κάποτε υπερηφανεύονταν ότι αποτελούν ένα δημοκρατικό βήμα για τους πολίτες του κόσμου, βρέθηκαν αντιμέτωπες με μια ιδιαίτερα άσχημη πραγματικότητα: εκατομμύρια χρήστες ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν το Facebook, το Twitter και το YouΤube -μεταξύ άλλων- για να διασπείρουν μίσος, ακροδεξιές αντιλήψεις και φρικιαστικές εικόνες θανάτου.

Τον Αύγουστο, το Facebook απαγόρευσε την πρόσβαση σε 20 οργανώσεις στην Μιανμάρ και παραδέχτηκε ότι καθυστέρησε να μπλοκάρει την διάδοση «μίσους και παραπληροφόρησης» στη χώρα.

Πηγή: Pixabay

Σοβαρά βήματα για την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους έλαβε φέτος και το Twitter, με την ελπίδα να καταφέρει να «φρενάρει» τέτοια φαινόμενα.

Τον Σεπτέμβριο, το Twitter υιοθέτησε νέα πολιτική, που απαγορεύει στους χρήστες να προχωρούν σε επιθέσεις και απειλές εναντίον ατόμων λόγω της εθνικότητάς τους, του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή του φύλου τους.

Στο «στόχαστρο» βρέθηκε και το YouTube, που ανήκει στην Google, επειδή καθυστερούσε να αφαιρέσει προσβλητικά ή βίαια βίντεο. Μετά από έντονες επικρίσεις, η πλατφόρμα ανταλλαγής βίντεο ανακοίνωσε τελικά τον Ιούλιο ότι προχωράει σε αλλαγές στους αλγόριθμούς της ώστε να προτείνονται στους χρήστες πιο αξιόπιστα βίντεο.

Επικρίσεις και για τα bots

Το 2018, τα δίκτυα Facebook και Twitter βρέθηκαν επίσης αντιμέτωπα με δριμύτατη κριτική για ψεύτικους λογαριασμούς αλλά και την εμφάνιση διαδικτυακών ρομπότ (bots), που επιχειρούσαν να χειραγωγήσουν εκλογικές διαδικασίες.

Μετά από έντονες πιέσεις τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την Ευρώπη, και οι δύο πλατφόρμες δεσμεύτηκαν να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους για να αφαιρέσουν τα εκατομμύρια fake λογαριασμών.

Για την Ευρώπη, το 2018 αποτέλεσε έτος-ορόσημο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Τον Μάιο ετέθη σε εφαρμογή ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDRP), που παρότι μπορεί να ενοχλεί ορισμένες φορές τους χρήστες λόγω των ατελείωτων μηνυμάτων συγκατάθεσης αποτελεί παράλληλα και την πρώτη εκτεταμένη και σοβαρή προσπάθεια διαφύλαξης ευαίσθητων και προσωπικών πληροφοριών.

Σε περίπτωση που οι τεχνολογικές εταιρείες δεν ενημερώσουν τους χρήστες για επιθέσεις χάκερ μέσα σε 72 ώρες ή αποθηκεύουν χωρίς τη συγκατάθεση των πολιτών τα δεδομένα τους, τότε βρίσκονται αντιμέτωπες με πρόστιμα εκατομμυρίων.

Τι «έρχεται» το 2019

Πηγή: REUTERS/Yves Herman

Όπως γράφει το CNNi, οι τεχνολογικές εταιρείες θα βρεθούν το 2019 αντιμέτωπες με νέους κανονισμούς αλλά και… φόρους. Μια βρετανική επιτροπή που ερευνά τα fake news αλλά και την ασφάλεια των δεδομένων των χρηστών αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα τα ευρήματά της και να προτείνει νέους κανόνες και νόμους στη χώρα.

Την ίδια ώρα, οι εταιρείες θα βρεθούν αντιμέτωπες με χρηματικές ποινές λόγω GDPR, καθώς η περίοδος χάριτος θα τελειώσει σιγά-σιγά. Παράλληλα, η γαλλική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου, οι τεχνολογικές εταιρείες όπως το Google και το Facebook θα βρεθούν αντιμέτωπες με μεγαλύτερους φόρους στη χώρα -εάν δεν υπάρξει κάποια ενιαία ευρωπαϊκή νομοθεσία επί του ζητήματος.

Αντίστοιχες νομοθετικές πρωτοβουλίες ενδέχεται, επίσης, να λάβουν και άλλες χώρες του κόσμου. Ό,τι και να συμβεί το 2019 από άποψης φόρων και κανονισμών ένα πράγμα φαίνεται ότι είναι πλέονβέβαιο: τα κοινωνικά δίκτυα έχουν πλέον ενηλικιωθεί…

2018 was the year Facebook and Twitter grew up