Η Ελλάδα «οδηγός» για τη θεσμική ολοκλήρωση της ευρωζώνης

Η έκθεση που δόθηκε σήμερα Τετάρτη στη δημοσιότητα στη Λίμα του Περού σημειώνει πως τα τελευταία χρόνια έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα πολιτικής σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την ενίσχυση της συλλογικής δέσμευσης στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Ως τη βασική αφορμή για την λήψη αυτών των μέτρων ενίσχυσης της ευρωζώνης, το Ταμείο αναφέρει την σοβαρή ελληνική κρίση του 2012 που διαχύθηκε σε όλη τη ζώνη του ευρώ.

Διαπιστωτικά το ΔΝΤ σημειώνει πως η άμεση οικονομική έκθεση των ξένων τραπεζών και χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά από το 2010 και έχει πλέον έχει μετατοπιστεί στον επίσημο τομέα της ευρωζώνης που κατέχει σήμερα περίπου 260 δισ. ευρώ των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων, εκ των οποίων ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) διαθέτει περίπου τα μισά.

Ο κίνδυνος δεν έχει περάσει

«Η πρόσφατη συμφωνία της Ελλάδας για ένα νέο πρόγραμμα με τον ESM υπογραμμίζει την ισχυρή συλλογική δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο», αναφέρει το ΔΝΤ, ωστόσο προσθέτει πως σε περίπτωση απουσίας μεγαλύτερης ενοποίησης, τα ερωτήματα σχετικά με τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα της ΟΝΕ παραμένουν, ιδιαίτερα λόγω του ότι το «φάντασμα της εξόδου από το ευρώ» εμφανίσθηκε με πολύ συγκεκριμένο τρόπο πριν η ελληνική κυβέρνηση συνομολογήσει το νέο πρόγραμμα με τον ESM.

Στο σημείο αυτό το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επισημαίνει πως αν και η μόλυνση των χρηματοπιστωτικών αγορών της ζώνης του ευρώ από τις πρόσφατες δυσκολίες στην Ελλάδα ήταν αρκετά περιορισμένη, εάν η κατάσταση επιδεινωθεί ξανά ή οι κίνδυνοι αναζωπυρωθούν θα μπορούσε να υπάρξει έμμεση διάχυση της κρίσης μέσω της κατάρρευσης της επενδυτικής εμπιστοσύνης. Κατά το ΔΝΤ ο πλέον άμεσος αντίκτυπος θα ήταν η διεύρυνση των spreads των κρατικών ομολόγων άλλων χωρών της ζώνης του ευρώ, αν και όπως αναφέρει, η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ (QE) σε συνδυασμό με το πρόγραμμα Οριστικών Νομισματικών Συναλλαγών (ΟΜΤ) θα περιόριζαν ενδεχομένως τις υπερβολικές πιέσεις.

Μεταξύ πολιτικής σφύρας και τραπεζικού άκμονος

Ο κλονισμός της πίστης στη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα της ΟΝΕ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα «πρόσθετο κανάλι» διαχύσεως της κρίσης. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε στην υπονόμευση των επενδυτικών σχεδίων και στη μη εισροή κεφαλαίων, τροφοδοτώντας τον κατακερματισμό της αγοράς και την αποσταθεροποίηση των τραπεζών. Μια εκδοχή της όξυνσης της κρίσης σχετίζεται κατά το ΔΝΤ και με την «πολιτική επιδημία» που θα μπορούσε να προκύψει σε ορισμένες χώρες, υπό την μορφή αύξησης των αντιπολιτευόμενων που ανθίστανται στην περαιτέρω ολοκλήρωση της νομισματικής ένωσης.

Το ΔΝΤ επισημαίνει εμφατικά πως η χάραξη πολιτικής στη ζώνη του ευρώ δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στην ΕΚΤ και πως η εμβάθυνση της νομισματικής ενοποίησης πρέπει να περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης μέσω ενός πανευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης των καταθέσεων, την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ESM, την εισαγωγή μιας ένωσης κεφαλαιαγορών και την προώθηση της δημοσιονομικής και οικονομικής ολοκλήρωσης.

«Απαιτούνται περαιτέρω δράσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση των κενών στην αρχιτεκτονική της ζώνης του ευρώ, ώστε να μειωθεί η ευπάθεια της ζώνης του ευρώ σε κρίσεις και στον κίνδυνο παρατεταμένης στασιμότητας», αναφέρει η έκθεση.