Τι δείχνει μελέτη του ΔΝΤ για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα

Η μελέτη άρχισε να καταρτίζεται πριν τον Ιούνιο και αποτυπώνει μέσω ενός σύνθετου δείκτη (Financial Conditions Index for Greece) τις οικονομικές συνθήκες στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η εν λόγω έκθεση δεν λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις των capital controls, ωστόσο αναφέρεται σε οικονομικά μεγέθη που επηρεάζονται σημαντικά από τους κεφαλαιακούς περιορισμούς.

Μέσα από τον προαναφερόμενο σύνθετο δείκτη (Financial Conditions Index for Greece) το ΔΝΤ εξετάζει την εξέλιξη στις τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα, τη διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών και γερμανικών ομολόγων, τις υποχρεώσεις των ελληνικών τραπεζών προς την ΕΚΤ σε σύγκριση με τις αντίστοιχες της ευρωζώνης, αλλά και το ύψος των καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών ως ποσοστό του συνόλου των υποχρεώσεων τους.

Αίσθηση προκαλεί η διαπίστωση των συντακτών της έκθεσης πως η κρίση που σοβεί στην Ελλάδα από το 2009 έως σήμερα «δεν μπορεί να συγκριθεί με τις άλλες κρίσεις στη ζώνη του ευρώ ως προς το βάθος και τη διάρκεια». Μάλιστα, κατά τους ίδιους το μέγεθος των οικονομικών σοκ ήταν πολύ μεγαλύτερο στην Ελλάδα σε σύγκριση με εκείνα που βίωσαν άλλες οικονομίες της ζώνης του ευρώ.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ εάν και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εισήλθε στην κρίση σχετικά ισχυρό, υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια της κρίσης για δύο λόγους:

-Ο πρώτος ήταν η αναδιάρθρωση του χρέους που κατείχε ο ιδιωτικός τομέας (PSI) που επέβαλε μεγάλο «κούρεμα» στα ομολόγα του Ελληνικού Δημοσίου που κατείχαν οι ελληνικές τράπεζες,

-Ο δεύτερος ήταν οι μεγάλες αυξήσεις στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs), λόγω της βαθιάς και παρατεταμένη ύφεσης.

Το ΔΝΤ αναφέρει πως το PSI προκάλεσε ζημιά περίπου 38 δισ. ευρώ στο συνολικό ισολογισμό του ελληνικού τραπεζικού τομέα. «Παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες τελικά ανακεφαλαιοποιήθηκαν, η παρατεταμένη περίοδος λειτουργιάς χωρίς επαρκή κεφάλαια είχε διαρκείς επιπτώσεις στους ισολογισμούς των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού τομέα στο σύνολό του», αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη.

Σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια επισημάνει πως τα «κόκκινα» δάνεια συμπεριλαμβανομένων των αναδιαρθρωμένων δανείων, αυξήθηκαν από το 9,5% του ΑΕΠ στο τέλος του 2009 σε περίπου 46% στα τέλη του 2014 και διαμορφώθηκε υψηλότερα από τα 93 δισ. ευρώ. Σήμερα λόγω των capital controls τα «κόκκινα» δάνεια έχουν ξεπεράσει τα 100 δισ. ευρώ.

Η ρευστότητα και ο κατακερματισμός

Θέλοντας να καταδείξει το έλλειμμα ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών η μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου υπογραμμίζει πως οι εκροές καταθέσεων που ξεκίνησαν ουσιαστικά το 2012 επιταχύνθηκαν λόγω των φόβων για έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη.

Αυτό ακολούθως επέφερε μια δραματική εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από τη χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας. «Έχοντας αποκλειστεί από τις αγορές χρηματοδότησης ήδη από το 2010 η ρευστότητα έκτακτης ανάγκης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έγινε η μόνη πηγή άντλησης ρευστότητας για τις ελληνικές τράπεζες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου», σημειώνεται στην έκθεση.

Οι συντάκτες της μελέτης αναφέρουν πως το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό που προκύπτει από την ανάλυσή τους είναι η σχετική σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών συνθηκών στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο, σε σχέση με την Ελλάδα. Κατά τους ίδιους, ενώ οι οικονομικές συνθήκες στην ευρωζώνη συσφίχτηκαν μετά την κρίση, στην Ελλάδα κατέστησαν ακόμη πιο περιοριστικές , κάτι που σύμφωνα με το ΔΝΤ αντανακλά θεμελιωδώς την έλλειψη ενοποίησης των τραπεζών και των αγορών κεφαλαίου στη νομισματική ένωση, ήτοι το πόσο κατακερματισμένες είναι οι αγορές στη ζώνη του ευρώ.

Σήμερα ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τομέα του ΔΝΤ Πόλ Τόμσεν αναμένεται να παραχωρήσει στη Λίμα του Περού συνέντευξη Τύπου στην οποία εκτιμάται πως θα κάνει συγκεκριμένες αναφορές για τις προοπτικές και τις προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας, για τον τρόπο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους και τη δυνητική χρηματοδοτική συνδρομή του Ταμείου στο νέο ελληνικό πρόγραμμα.