Το ρίσκο και η ανταμοιβή του επικίνδυνου τουρισμού

«Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση. Πόσο μεγάλο είναι το ρίσκο που παίρνω;» συλλογίζεται ο ίδιος.

Μπορεί κανείς να φτάσει μέχρι και τα Κουρδικά στρατεύματα που μάχονται πίσω από την Μοσούλη (Mosul). Θέλω να δω τους Γιαζίντις (Yiazidis) ξανά, για να δω αν η φυλή που γνώρισα είναι ακόμη ζωντανή»

Ο Άγγλος περιηγητής έχει αναμνήσεις από την πολύ θερμή φιλοξενία των Γιαζίντι σε ταξίδι που είχε κάνει κατά την διάρκεια προηγούμενου πολέμου. Ο ίδιος συγκαταλέγει το ταξίδι αυτό στα αγαπημένα του.

Αναζητώντας την περιπέτεια

Για περισσότερα από 20 χρόνια, ο Ντράρι ζει μια διπλή ζωή. Είναι σύζυγος, πατέρας και ιδιοκτήτης μιας πολύ επιτυχημένης κατασκευαστικής εταιρίας στην αγροτική κομητεία του Σάρεϊ (Surrey), που απέχει οδικώς λίγα λεπτά από το Λονδίνο. Αλλά, το πάθος του ίδιου βρίσκεται στο να επισκέπτεται τους πιο επικίνδυνους προορισμούς του κόσμου.

Η φλόγα άναψε σε ένα σαφάρι στην Ουγκάντα (Uganda). Εκεί, ο Ντράρι πήρε τον «λάθος δρόμο», όταν άθελά του πέρασε στη ρημαγμένη από τον πόλεμο Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και αναγκάστηκε να ξεφύγει από έναν αγρότη που κράταγε δια χειρός μια μεγάλη μαχαίρα.

Από τότε, ο κατασκευαστής ταξιδεύει σε κεντρικότερα σημεία, όπως στην πόλη Μογκαντισού (Mogadishu), πρωτεύουσα της Σομαλίας, ακόμη και στην καρδιά του Αφγανιστάν.

Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, έχει αποφύγει Ρώσους στρατιώτες στα βομβαρδισμένα ερείπια της Τσετσενίας, έχει διεισδύσει σε παραστρατιωτική ομάδα που συνδέεται με την Κου Κλουξ Κλαν, έπαιξε γκολφ στην πρωτεύουσα της Βορείου Κορέας την Πιονγιάνγκ (Pyongyang), και έχει μείνει μαζί με πρώην κυνηγούς κεφαλών σε μια φυλή στην Μιανμάρ.

«Είναι ρίσκο και ανταμοιβή», εξηγεί ο Ντράρι.

Η ανταμοιβή μου είναι ότι βλέπω περισσότερα και μαθαίνω περισσότερα. Δεν έχουμε γεννηθεί για να δουλεύουμε 9-5 καθημερινά. Πρέπει να ανακαλύψουμε και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τον κόσμο που ζούμε.

Υπάρχει το στοιχείο της συγκίνησης στην αναζήτηση, παραδέχεται ο Ντράρι, αλλά η στάση του ίδιου έχει αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου. Στην αρχή ξεκίνησε τα ταξίδια του με τον ξάδερφό του, όπου ο ένας θα προκαλούσε τον άλλο να πάρει κάποιο ρίσκο. Τα τελευταία χρόνια, όμως, ταξιδεύει μόνος και έρχεται σε κοντινή επαφή με τις τοπικές κοινωνίες. Πλέον, χρηματοδοτεί μια ομάδα μπάσκετ στην αγαπημένη του πόλη, το Μογκαντισού και επιστρέφει συχνά για να την δει να παίζει.

Ξεπερνώντας τα όρια

Να πορεύεσαι με εξυπνάδα και ασφάλεια είναι μια πολύ απαιτητική πρόκληση. Πολλά από τα ταξίδια του Ντράρι έχουν προγραμματιστεί από την Untamed Borders («Ατίθασα Σύνορα»), μια εταιρεία με αρκετά ρεκόρ, όπως διακοπές για σκι στο Αφγανιστάν. Είναι δε η πρώτη βρετανική εταιρεία που κάνει τουρ στην Τσετσενία. Ο ιδρυτής της, Τζέιμς Ουίλκοξ (James Willcox), απορρίπτει την ταμπέλα «επικίνδυνος τουρισμός», λέγοντας πως τέτοιου είδους ταξίδια προσφέρουν μια εμπειρία ζωής.

«Πηγαίνουμε τον κόσμο σε μέρη που είναι δύσκολα προσβάσιμα και τους προσφέρουμε ποικίλες εμπειρίες, τις γεωπολιτικές ιστορίες του κάθε τόπου, την κουλτούρα αλλά και την ιστορία του», λέει ο Ουίλκοξ.

Η εταιρεία συμπληρώνεται από ένα παγκόσμιο δίκτυο ξεναγών και ανθρώπων ασφαλείας για να γίνουν τα ταξίδια στις εμπόλεμες ζώνες εφικτά. Το κάθε ταξίδι χρειάζεται μήνες προετοιμασίας, χωρίς να αφεθεί τίποτα στην τύχη.

Μέρος του σχεδιασμού είναι και ο υπολογισμός του χειρότερου πιθανού σεναρίου. Όπως υποστηρίζει ο Ουίλκοξ: «Πρέπει να δούμε που θα πάμε αν γίνει μια επίθεση στην πόλη που θα βρισκόμαστε».

Πρέπει να έχουμε ένα πλήθος τοποθεσιών σε μια τέτοια περίπτωση για να μεταφέρουμε την αποστολή

Σε επείγουσα ανάγκη, η εταιρεία δημιουργεί ένα κέντρο ελέγχου, για να διευθύνει αποστολή διάσωσης, με το προσωπικό να συγκεντρώνει πληροφορίες για τοπικούς συνεργάτες ή και παρεμφερείς αρχές που μπορούν να συνδράμουν.

Η Ingle International ειδικεύεται στην ασφάλιση ταξιδιών υψηλού κινδύνου, με συνέταιρους σε πολλές επικίνδυνες ζώνες. Αλλά, λόγω του μεγάλου κύματος άπειρων επισκεπτών σε ζώνες συγκρούσεων περιορίζεται η χωρητικότητα.

«Καλύπτουμε ασφαλιστικά επείγουσες επιχειρήσεις διάσωσης, μέχρι κάποιου σημείου», λέει ο Ρόμπιν Ίνγκλ (Robin Ingle), διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.

Αν οι άνθρωποι έχουν εισβάλλει σε εμπόλεμη περιοχή, τότε μπορεί να μην καταφέρουμε να τους κρατήσουμε ασφαλείς. Τα αιτήματα για ασφαλιστική κάλυψη στο Ιράκ και την Συρία έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλή.

Έλξη από τον θάνατο για τον Άγγλο τουρίστα

Οι επισκέπτες σε τέτοια μέρη συνήθως ψάχνουν να κατανοήσουν τα αίτια που προκαλούν τα γεγονότα αυτά, πιστεύει ο Δρ. Φίλιπ Στόουν (Dr. Philip Stone), επικεφαλής του Ινστιτούτου Έρευνας του Σκοτεινού Τουρισμού (Institute for Dark Tourism Research) που έχει την βάση του sτο Πανεπιστήμιο του Κεντρικού Λάνκανσαϊρ της Αγγλίας. Όπως το θέτει:

Ο σκοτεινός τουρισμός δίνει μια νοσηρή γοητεία στον θάνατο, αλλά πιο πολύ έχει να κάνει με τον τρόπο ζωής και σύνδεσης με τον κόσμο που ζούμε, την πολιτική και την κληρονομιά μας.

«Σε μια κοσμική κοινωνία, το Ίντερνετ και ο τουρισμός μπορούν να έχουν νόημα». Ο θάνατος πάντα προσέλκυε μεγάλα κοινά από την εποχή των μονομάχων στο Κολοσσαίο της Ρώμης, λέει ο Στόουν, αλλά το αυξημένο ενδιαφέρον σήμερα έχει δημιουργήσει ηθικά ερωτήματα. «Υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ της διαφήμισης και της ανάμνησης», λέει ο ίδιος.

Η τουριστική βιομηχανία πρέπει να εστιάσει στα μηνύματα που προσφέρουν τα μέρη αυτά, από την ιστορία, την κληρονομιά, την πολιτική αλλά και τις αναμνήσεις που θα πάρουν φεύγοντας οι επισκέπτες τους.

Αν τα σεβαστούν, ο Στόουν πιστεύει πως τα σημεία καταστροφής μπορούν να διευρύνουν τα όρια του νου και να αναδείξουν τις παραδόσεις του εκάστοτε τόπου μέσω του ταξιδιού.

Μερικοί τουρίστες είναι έτοιμοι να κλείσουν τις διακοπές τους στο Ιράκ αυτή την στιγμή.

Καθώς, όμως, όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες απαιτούν εμπειρίες στο «χείλος του γκρεμού», που κανένα all-inclusive δεν μπορεί να τους προσφέρει, οι πιο σκοτεινές γωνιές του πλανήτη ανοίξανε και σε περιμένουνε.

The man who takes vacations in war zones

By Kieron Monks, for CNN