Τουρκία: Ακροβατεί μεταξύ F-16 και S-400, προκαλώντας εκνευρισμό στην Ουάσινγκτον

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, επανέλαβε τα περί «κινδύνου κυρώσεων» στην Αγκυρα, όταν στην ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών ρωτήθηκε για τη συνέχιση από την Τουρκία του προγράμματος προμήθειας των ρωσικών S-400.

«Η θέση μας για την αγορά εκ μέρους της Τουρκίας των S-400 είναι πολύ γνωστή και θα σας παρέπεμπα στην τουρκική κυβέρνηση ώστε να μιλήσει για τα σχέδια αμυντικών προμηθειών της. Όμως έχουμε κατ’ επανάληψη δηλώσει ότι ο κτηνώδης και αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας καθιστά ζωτικής σημασίας τώρα περισσότερο από ποτέ, κατά κάποιο τρόπο, το να αποφεύγουν όλες οι χώρες συναλλαγές με τον αμυντικό τομέα της Ρωσίας. Τους εκθέτει στον κίνδυνο των κυρώσεων» δήλωσε ερωτηθείς σχετικά ο Νεντ Πράις.

«Νομίζω ότι υπάρχει κάποια –τουλάχιστον κάποια- απορία ή πολυπλοκότητα σχετικά με αυτό το ζήτημα» παραδέχτηκε, μάλλον αμήχανα, προσθέτοντας: «Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί, αλλά δεν γνωρίζουμε καμία νέα εξέλιξη σχετικά με αυτό το θέμα και για αυτό θα σας παραπέμψουμε προς το παρόν στις τουρκικές αρχές για να ρωτήσετε για τα σχέδιά τους».

Ακόμη πιο αιχμηρός στην τοποθέτησή του για το θέμα εμφανίστηκε ο Αμερικανός Γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ κάνοντας λόγο για ξεκάθαρη παραβίαση των κυρώσεων των ΗΠΑ από τη Τουρκία και υπογραμμίζοντας ότι «οποιαδήποτε επέκταση των δεσμών της Τουρκίας με τον ρωσικό αμυντικό τομέα θα ήταν σοβαρό λάθος που θα έθετε σε περαιτέρω κίνδυνο την ασφάλεια των συμμάχων και εταίρων μας στο ΝΑΤΟ και σε όλη την Ευρώπη».

Το τηλεγράφημα του TASS την... κρίσιμη στιγμή

Το ρωσικό πρακτορείο TASS μετέδωσε την Τρίτη, την ώρα δηλαδή που τουρκική αποστολή βρισκόταν στην Ουάσνιγκτον για να διαπραγματευτεί για τα αμερικανικά F-16, δηλώσεις του επικεφαλής της Υπηρεσίας Στρατιωτικής Συνεργασίας της Ρωσίας, Ντμίτρι Σουγκάγιεφ, ο οποίος φέρεται να επιβεβαίωσε την αγορά δεύτερης συστοιχίας S-400 από την Τουρκία: «Θέλω να σημειώσω ότι η σχετική σύμβαση έχει ήδη υπογραφεί. Περιλαμβάνει και την τοπική παραγωγή (σ.σ. στην Τουρκία) ορισμένων εξαρτημάτων του συστήματος».

Η Τουρκία δεν διέψευσε ουσιαστικά την πληροφορία, έσπευσε όμως να υποβαθμίσει το γεγονός, ισχυριζόμενη ότι «δεν υπάρχουν νέες συμφωνίες» και ότι πρόκειται για τη συνέχεια της αρχικής συμφωνίας. Συγκεκριμένα Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι «η αρχική σύμβαση που υπογράφηκε με τη Ρωσία για την αγορά των S-400 περιελάμβανε ήδη δύο παρτίδες. Η αγορά της δεύτερης παρτίδας περιλαμβανόταν στον αρχικό σχεδιασμό και τη σχετική σύμβαση».

Η Τουρκία παρήγγειλε αρχικά το 2017 και παρέλαβε τον Ιούλιο του 2019 την πρώτη παρτίδα των S-400, προκαλώντας οργή στην Ουάσινγκτον που κατέληξε στην αποπομπή της από το πρόγραμμα μαχητικών F-35 και την επιβολή κυρώσεων κατά του επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας Ισμαΐλ Ντεμίρ και εναντίον τριών ακόμη Τούρκων στελεχών της ίδιας υπηρεσίας. Ο λόγος; Ο κίνδυνος να αποκτήσει η Ρωσία πρόσβαση σε σημαντικές πληροφορίες για την ασφάλεια του πέμπτης γενιάς υπερσύγχρονου μαχητικού, καθώς το ισχυρό σύστημα ραντάρ των S-400 δύναται να καταστήσει άχρηστο ένα συγκριτικό πλεονέκτημα των F-35.

Τον περασμένο μήνα, μετά από πολύμηνο σκληρό «παζάρι» μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Τζο Μπάιντεν, ο Αμερικανός πρόεδρος στήριξε δημοσίως την ικανοποίηση του τουρκικού αιτήματος για τα F-16, ισχυριζόμενος ότι με τον τρόπο αυτό ενισχύεται το ΝΑΤΟ. Η υπόσχεση ωστόσο του προέδρου Μπάιντεν στον Ερντογάν πρέπει πρώτα να περάσει από τη βάσανο του Κογκρέσου.

Πρόσφατα, τροπολογία που ψήφισε η Βουλή των Αντιπροσώπων υποχρεώνει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να διασφαλίσει ότι η Τουρκία θα σταματήσει τις υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά για να μπορέσει να αγοράσει τα F-16. Επί της ουσίας, η τροπολογία του Κρις Πάπας απαγορεύει την πώληση όπλων στην Τουρκία εάν το Κογκρέσο δεν λάβει διαβεβαιώσεις ότι η Άγκυρα δεν έχει παραβιάσει την κυριαρχία οιοδήποτε NATOϊκού συμμάχου -εν προκειμένω της Ελλάδας- μέσω υπερπτήσεων ή παραβιάσεων εναέριου χώρου για τουλάχιστον έξι μήνες.

Ζωτικής σημασίας για την Τουρκία τα μαχητικά αεροσκάφη

Για την Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας η αναβάθμιση του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών της, καθώς η πολεμική αεροπορία της έχει χάσει τα τελευταία χρόνια σημαντικό μέρος της ισχύος της. Αφενός μεν αποδεκατίστηκε σε επίπεδο ιπτάμενου προσωπικού, καθώς απομακρύνθηκαν από τις τάξεις της εκατοντάδες ιπτάμενοι αξιωματικοί, κατηγορούμενοι για συμμετοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, αφετέρου δε, σε επίπεδο εξοπλισμού, κινδυνεύει να μείνει με έναν πεπαλαιωμένο στόλο μαχητικών, μετά την αποβολή της Άγκυρας από το πρόγραμμα του μαχητικού νέας γενιάς F-35, βάσει του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων (CAATSA).

Κατόπιν, πολλών καθυστερήσεων οι ΗΠΑ κάλεσαν την Τουρκία για συνέχιση των συνομιλιών, στις 9 Αυγούστου, ανήμερα που απέπλευσε στην Ανατολική Μεσόγειο το τουρκικό πλωτό γεωτρύπανο «Αμντουλχαμίντ Χαν».

Τη Δευτέρα τουρκική αντιπροσωπεία μετέβη στις ΗΠΑ για συνομιλίες. Όμως προτού καν η τουρκική αποστολή ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για τα F-16 έγινε η «ζημιά» από τη Μόσχα: Το TASS μετέδωσε την πώληση στην Τουρκία της δεύτερης συστοιχίας των S-400.

Η δήλωση του εκπροσώπου Νεντ Πράις αποκαλύπτει -αν μη τι άλλο- τον προβληματισμό που υπάρχει στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη ρωσο-τουρκική συνεργασία στον αμυντικό τομέα, παρά τη στήριξη του τουρκικού αιτήματος από τον Μπάιντεν, την ώρα που ασκούνται έντονες πιέσεις από το Κογκρέσο για την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Τουρκίας.