Γιατί οι όρκες σκοτώνουν φώκαινες και δεν τις τρώνε; Ένα μυστήριο δεκαετιών βρίσκει απάντηση

Οι ψαροφάγες φάλαινες-δολοφόνοι, γνωστές και ως όρκες, μπορεί να σκοτώνουν φώκαινες ως «κοινωνικό παιχνίδι», είτε ως «εξάσκηση κυνηγιού», είτε ως λανθασμένη εκδήλωση της φυσικής μητρικής τους συμπεριφοράς, αποκάλυψε η μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στο περιοδικό Marine Mammal Science.

Οι ερευνητές αξιολόγησαν αρχεία με 78 περιστατικά παρενόχλησης φώκαινων από το 1962 έως το 2020, που καταγράφουν αυτή την αινιγματική συμπεριφορά μεταξύ ενός συγκεκριμένου πληθυσμού φαλαινών δολοφόνων στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, η οποία έχει από καιρό προβληματίζει τους επιστήμονες.

Το συγκεκριμένο είδος όρκας, που ονομάζεται Southern Resident orca είναι ένας πληθυσμός υπό εξαφάνιση, που αριθμεί μόλις 75 μέλη. Η επιβίωσή τους συνδέεται στενά με την τύχη ενός άλλου είδους που απειλείται με εξαφάνιση, του σολομού Chinook.

Χωρίς αρκετό σολομό, οι επιστήμονες λένε ότι αυτές οι όρκες κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Και οι συγκεκριμένες φάλαινες δολοφόνοι, που συνηθίζουν να σκοτώνουν φώκαινες, δεν τις τρώνε, καθώς έχουν «εντελώς διαφορετική οικολογία και κουλτούρα σε σύγκριση με τις όρκες που τρώνε θαλάσσια θηλαστικά», εξήγησαν οι επιστήμονες.

«Πρέπει λοιπόν να συμπεράνουμε ότι οι αλληλεπιδράσεις τους με τις φώκαινες εξυπηρετούν έναν διαφορετικό σκοπό, για τον οποίο μόνον εικασίες μπορούσαμε να κάνουμε μέχρι τώρα» δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Ντέμπορα Τζάιλς.

Παιχνίδι, κυνήγι ή μητρικό ένστικτο;

Τον τελευταίο καιρό οι όρκες απασχολούν την επικαιρότητα με επιθέσεις σε σκάφη στα ανοικτά των ακτών της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Και ενώ οι δύο πληθυσμοί των φαλαινών δολοφόνων στο βορειοδυτικό Ειρηνικό και στην Ιβηρική Χερσόνησο είναι διαφορετικοί με ξεχωριστές κουλτούρες, οι ερευνητές εικάζουν ότι η «συμπεριφορά παιχνιδιού» τους μπορεί να είναι κοινή.

Μία υπόθεση που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι οι όρκες Southern Resident μπορεί να παρενοχλούν τις φώκαινες πιθανότατα ως μια μορφή κοινωνικού παιχνιδιού για να συνδεθούν, να επικοινωνήσουν ή απλά για να διασκεδάσουν – μια συμπεριφορά που μπορεί να ωφελήσει τον ομαδικό συντονισμό και τη συνεργασία.

Μια άλλη υπόθεση είναι ότι οι όρκες μπορεί να σκοτώνουν φώκαινες για να βελτιώσουν τις ικανότητές τους στο κυνήγι σολομού. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι οι συγκεκριμένενες φάλαινες δολοφόνοι μπορεί να βλέπουν τις φώκαινες ως κινούμενους στόχους για να εξασκούν τις τεχνικές κυνηγιού τους, ακόμη και αν δεν σκοπεύουν να τις φάνε.

Μια τρίτη υπόθεση είναι ότι οι φάλαινες δολοφόνοι μπορεί να προσπαθούν να παρέχουν φροντίδα σε φώκαινες που θεωρούν αδύναμες ή άρρωστες – μια εκδήλωση της φυσικής τους «μητρικής» τάσης να βοηθούν τα άλλα μέλη της ομάδας τους.

Αυτή η «εκτοπισμένη επιμελητική συμπεριφορά» όπως την αναφέρουν οι επιστήμονες, «μπορεί να οφείλεται στις περιορισμένες ευκαιρίες τους να φροντίζουν τα μικρά», εξήγησε η Δρ. Τζάιλς. «Η έρευνά μας έχει δείξει ότι εξαιτίας της κακής διατροφής σχεδόν το 70% των περιπτώσεων εγκυμοσύνης φαλαινών Southern Resident κατέληξαν σε αποβολές ή σε μωρά που πέθαναν αμέσως μετά τη γέννα».