Ζεσταίνει μηχανές για να βγει στη Μεσόγειο το τουρκικό γεωτρύπανο

Ο ίδιος ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιβεβαίωσε σήμερα, κατά την έναρξη της καθιερωμένης ετήσιας συνάντησης των Τούρκων πρέσβεων, ότι το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» θα πλεύσει αύριο στην ανοικτή θάλασσα.

Από την περιοχή που θα επιλέξει να κάνει γεώτρηση το τουρκικό σκάφος θα φανεί και το μέγεθος της έντασης που η Άγκυρα θέλει να προκαλέσει στις σχέσεις της όχι μόνο με την Ελλαδα και την Κύπρο, αλλά και ευρύτερα με την ΕΕ και τις ΗΠΑ, εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι σε Αθήνα και Λευκωσία, οι οποίες σε κάθε περίπτωση βρίσκονται σε επιφυλακή.

Ενδιαφέρον θα έχει επίσης η επικοινωνιακή διάσταση που θα δώσουν οι Τούρκοι στην έξοδο του «Αμπντουλχαμίτ Χαν», αν δηλαδή αυτή θα γίνει «πανηγυρικά». Άξια ιδιαίτερης αναφοράς είναι επίσης η προγραμματισμένη παρουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως και το μήνυμα που θα επιλέξει να στείλει ο Τούρκος πρόεδρος.

«Συνεχίζουμε να ακολουθούμε την πολιτική μας στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς συμβιβασμούς σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την αρχή της ισότητας. Στο Αιγαίο θέλουμε τα προβλήματα να αντιμετωπίζονται ολιστικά και να επιλυθούν συνολικά, μόνιμα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει την πολιτική βούληση να λύσει τα προβλήματα, δεν εγκαταλείπει τις συνήθειές της» δήλωσε την παραμονή της εξόδου του «Αμπντουλχαμίτ Χαν» ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Πριν από μία εβδομάδα, το πλωτό γεωτρύπανο έκανε «προθέρμανση», πραγματοποιώντας μικρή έξοδο από το λιμάνι. Σύμφωνα με τα όσα καταγράφηκαν για τη ρότα του, έκανε κύκλους ανοιχτά του λιμανιού Τάσουτζου, με πολύ μικρή ταχύτητα, ενώ συνοδευόταν από ένα σκάφος υποστήριξης και ένα ρυμουλκό. Μετά από αυτές τις δοκιμαστικές κινήσεις, το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» επέστρεψε στη «βάση» του.

«Το Αμπντουλχαμίτ Χαν μετράει τις μέρες για να συναντήσει τα βαθιά νερά της Μεσογείου», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter το Σάββατο ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, συνοδεία βίντεο υπό μορφή «teaser trailer» της αναχώρησης του γεωτρύπανου.

Ο ίδιος έγραψε επίσης πως έχουν ολοκληρωθεί οι δοκιμές διάτρησης, συστήματος και εξοπλισμού στο γεωτρύπανο, το οποίο έχει μήκος 238 μέτρα και πλάτος 42 μέτρα, είναι 7ης γενιάς και θεωρείται το ισχυρότερο στον στόλο των γεωτρύπανων που διαθέτει η Τουρκία.

Προ ολίγων ημερών, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν είχε παρομοιάσει το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» με το Oruc Reis, σε μια αναφορά αρκούντως προκλητική για την Ελλάδα και την Κύπρο, δεδομένης της παραπομπής στο θερμό καλοκαίρι του 2020.

Ο Ιμπραήμ Καλίν είχε δηλώσει: «Να ξεκαθαρίσουμε πως η Τουρκία μπορεί και έχει το δικαίωμα να κάνει έρευνες και γεωτρήσεις στα δικά της χωρικά ύδατα και σε περιοχές που έχουν αδειοδοτηθεί. Υπάρχουν οι επιστολές που έχουμε στείλει στον ΟΗΕ, υπάρχουν οι άδειες που έχουμε πάρει από την 'Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου'. Υπάρχουν και η συμφωνίες που έχουμε κάνει για τα οικόπεδα.»

Τα σενάρια για τη ρότα του γεωτρύπανου

Από το πού θα κινηθεί το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» θα γίνει σαφέστερο και το πλαίσιο των προθέσεων του Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με το ενδεχόμενο και το βαθμό έντασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Το πρώτο σενάριο που εξετάζουν Αθήνα και Λευκωσία, αφορά -όπως άφησε να εννοηθεί και ο Καλίν- την επανάληψη του ταξιδιού του Oruc Reis. Η επιλογή αυτή είναι και η «θερμότερη» όλων, καθώς η πορεία θα είναι στο Αιγαίο, ανάμεσα σε Καστελλόριζο, Κάρπαθο, Κω και Κρήτη. Πρόκειται για τη θαλάσσια περοχή δυτικά του 28ου μεσημβρινού, που βρίσκεται εντός της συμφωνίας Ελλάδας και Αιγύπτου για την οριοθέτηση της μεταξύ του Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).

Αν και αναλυτές εκτιμούν ότι δεν είναι η πιθανότερη επιλογή, καθώς τόσο οι ΗΠΑ, όσο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι -και ειδικότερα η Γερμανία και η Γαλλία- έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν γίνονται αποδεκτές οι προκλήσεις μεταξύ συμμάχων του ΝΑΤΟ και εν μέσω της τεταμένης γεωπολιτικής κατάστασης με τον πόλεμο στην Ουκρανία, εντούτοις το ΓΕΕΘΑ βρίσκεται σε πλήρη επιφυλακή.

Το δεύτερο σενάριο προβλέπει το γεωτρύπανο να κινηθεί σε οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ και συγκεκριμένα στο οικόπεδο 6 (έχει αδειοδοτηθεί στη γαλλο-ιταλική κοινοπραξία Total-ENI) ή στο οικόπεδο 4. Η κίνηση θα έστελνε μήνυμα στη Λευκωσία για τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, αλλά και στις εταιρείες που έχουν υπογράψει συμφωνίες με την Κύπρο.

Οι έρευνες και εξόρυξη στο οικόπεδο 6 έχουν ανατεθεί στην γαλλική Total σε συνεργασία με την ιταλική ENI και υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι οι ποσότητες αερίου είναι πολλές και μεγάλες. Σύμφωνα, δε, με πληροφορίες που μετέδωσαν πριν από λίγα 24ωρα τα κυπριακά μέσα ενημέρωσης, ανακαλύφθηκε κοίτασμα φυσικού αερίου στο οικόπεδο 6, που επιχειρεί η κοινοπραξία ΕΝΙ/TOTAL, με το υπουργείο Ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας να μην επιβεβαιώνει προς το παρόν, σημειώνοντας ότι «οι εργασίες γεώτρησης βρίσκονται σε εξέλιξη».

Σε πρόσφατο Εθνικό Συμβούλιο που έγινε στην Κύπρο, υπό την προεδρία του Νίκου Αναστασιάδη, των αρχηγών των κομμάτων και της Προέδρου της Βουλής, κοινή ήταν η εκτίμηση ότι η Τουρκία πρόκειται να ανεβάσει ακόμα περισσότερο το θερμόμετρο στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για την πιο πιθανή επιλογή της Άγκυρας ώστε ο «λεονταρισμός» με το ταξίδι του πλωτού γεωτρύπανου να είναι και «ασφαλής» για την Τουρκία.

Το τρίτο σενάριο, που θεωρείται και το λιγότερο πιθανό, προβλέπει το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» να κινηθεί σε περιοχές που η Κύπρος δεν έχει αδειοδοτήσει για έρευνες, για παράδειγμα μεταξύ Μερσίνας και βορείων ακτών της Κύπρου. Μια τέτοια επιλογή θα γίνει μόνο σε περίπτωση που η Αγκυρα επιθυμεί απλώς να συντηρήσει την ένταση στην περιοχή, αλλά σε μάλλον χαμηλούς τόνους.

Τέλος, υπάρχει το τέταρτο σενάριο το τουρκικό γεωτρύπανο να κινηθεί ανατολικά του 28ου μεσημβρινού και δυτικά της κυπριακής ΑΟΖ, την περιοχή δηλαδή όπου εκκρεμεί η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αυγύπου.

Σε πλήρη εγρήγορση η Αθήνα

Σε κάθε περίπτωση Αθήνα και Λευκωσία παρακολουθούν όλες τις τουρκικές κινήσεις στο πεδίο. Η πρώτη επιλογή είναι η διεθνοποίηση των προκλήσεων, μέσω διπλωματικών οδών, όπως έχει γίνει εντατικότερα το τελευταίο διάστημα.

Παράλληλα, ωστόσο, υπάρχει σχέδιο για την άμεση αντίδραση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων εφόσον υπάρξει αμφισβήτηση κυριαρχίας. Το ΓΕΕΘΑ έχει διαμορφώσει σχέδια αντίδρασης για κάθε σενάριο κλιμάκωσης της έντασης και όπως είναι γνωστό οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων.