Νοσογόνος Παχυσαρκία και Βαριατρική Χειρουργική: Όσα πρέπει να γνωρίζετε από τον Γρηγόρη Τσιώτο
Η Νοσογόνος Παχυσαρκία, αν και λανθασμένα εκλαμβάνεται από τους ασθενείς πρωτίστως ως αισθητικό πρόβλημα συνιστά μια πραγματική νόσο, η οποία μπορεί να έχει βλαβερές συνέπειες για τη ζωή των ασθενών. Ωστόσο, η σύγχρονη βαριατρική χειρουργική υπόσχεται τη ριζική θεραπεία του προβλήματος, απομακρύνοντας τον κίνδυνο δυνητικά σοβαρών επιπλοκών για την υγεία και επαναφέροντας την ποιότητα ζωής σε εκατοντάδες ασθενείς. Ποιοι είναι όμως, οι ασθενείς που πληρούν τα κριτήρια χειρουργικής αντιμετώπισης της Νοσογόνου Παχυσαρκίας και ποιες είναι οι πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες χειρουργικές τεχνικές;
Τα κριτήρια βάσει των οποίων προκρίνεται η χειρουργική θεραπεία της Νοσογόνου Παχυσαρκίας
Μόνο με αντικειμενικά κριτήρια μπορεί ένας χειρουργός να συμβουλεύσει με υπευθυνότητα τους ασθενείς. Αυτά τα κριτήρια θεσπίστηκαν από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (National Institute of Health-NIH) των ΗΠΑ το 1996, μετά από πολυετείς μελέτες χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίες απέδειξαν ότι όταν ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι πάνω από 40, τότε μειώνονται σημαντικά τα χρόνια της ζωής, πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη, εμφράγματος, εγκεφαλικού, γυναικολογικών καρκίνων (μαστού, ωοθήκης, μήτρας) και καρκίνου παχέος εντέρου, εμφανίζεται διαβήτης και υπέρταση. Για τους λόγους αυτούς, από το 1996 οι καθοδηγητικές γραμμές (medical guidelines) από όλους τους ιατρικούς συλλόγους και τις επιστημονικές εταιρίες στις ΗΠΑ και διεθνώς συνιστούν εγχείρηση σε όλους τους ασθενείς με ΔΜΣ πάνω από 40, καθώς και σε εκείνους με ΔΜΣ πάνω από 35, όταν ήδη συνυπάρχει τουλάχιστον μία επιπλοκή της παχυσαρκίας (διαβήτης, υψηλή χοληστερίνη, υπέρταση, υπνική άπνοια). Αυτοί είναι οι όροι που ορίζουν την Νοσογόνο Παχυσαρκία. Θα πρέπει να τονιστεί ότι άνθρωποι που είναι υπέρβαροι αλλά δεν πληρούν τους όρους της Νοσογόνου Παχυσαρκίας που αναφέρθηκαν, δεν πρέπει να χειρουργούνται, ακόμα και όταν οι ίδιοι λανθασμένα το ζητούν. Οι ιατρικές ενδείξεις πρέπει πάντοτε να ακολουθούνται αυστηρά.
Οι χειρουργικές τεχνικές για την αντιμετώπιση της Νοσογόνου Παχυσαρκίας
Είναι κυρίως δύο: η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve gastrectomy – το λεγόμενο «μανίκι») και η γαστρική παράκαμψη (gastric by-pass). Σήμερα και οι δύο αυτές εγχειρήσεις γίνονται λαπαροσκοπικά με ελάχιστη παραμονή στο νοσοκομείο και πολύ γρήγορη αποκατάσταση. Η επιλογή μεταξύ των δύο εξαρτάται από τον ΔΜΣ, τις διαιτητικές συνήθειες, το ιστορικό του κάθε ασθενή και την ανάλυση που πάντα πρέπει να γίνεται από τον υπεύθυνο χειρουργό. Η γαστρική παράκαμψη ήταν η εγχείρηση εκλογής για δύο δεκαετίες στις ΗΠΑ διότι προκαλεί απώλεια βάρους με πολλούς μηχανισμούς και είχε αποδειχθεί πολύ καλύτερη συγκρινόμενη με τις άλλες διαθέσιμες εγχειρήσεις της εποχής εκείνης, όπως ο Δακτύλιος και η Διαμερισματοποίηση. Ήταν όμως τεχνικά απαιτητική. Η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve – «μανίκι») προκαλεί απώλεια βάρους με δύο μηχανισμούς: 1. Ελαττώνει πάρα πολύ την ποσότητα του φαγητού που μπορεί κάποιος να καταναλώσει, και 2. Ελαττώνει την όρεξη για φαγητό, αλλάζει δηλαδή την σχέση του ασθενή με το φαγητό κάνοντάς τον να το θέλει λιγότερο, να το σκέφτεται και να το θυμάται λιγότερο. Τεχνικά είναι λιγότερο απαιτητική από την γαστρική παράκαμψη και έχει αποδείξει πολύ καλά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Για τους λόγους αυτούς, στις ΗΠΑ πλέον για ΔΜΣ κάτω από 50-55, τα τελευταία χρόνια συνιστάται το sleeve, ενώ για πάνω από 50-55, προτείνεται το γαστρικό by-pass.
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί με έμφαση ότι αυτές οι δύο είναι οι διεθνώς παραδεκτές εγχειρήσεις σε υπεύθυνα κέντρα παχυσαρκίας (βαριατρικής) διεθνώς. Δυστυχώς, πολύ συχνά ακόμα εφαρμόζονται και εγχειρήσεις που έχουν εγκαταλειφθεί (π.χ. δακτύλιος), ή επινοήσεις που προτείνονται από διάφορους χειρουργούς, αλλά ουδέποτε έχουν επιβεβαιωθεί από επιστημονικές συγκριτικές μελέτες. Οι ασθενείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, να παίρνουν πάντοτε και δεύτερη γνώμη και να ερευνούν τις επιλογές τους.
Πόσο ασφαλής είναι η βαριατρική χειρουργική;
Σήμερα, πλέον η βαριατρική χειρουργική είναι πολύ ασφαλής. Οι πιθανότητες επιπλοκών είναι πολύ λίγες, δεν υπερβαίνουν το 1-2% και αντιμετωπίζονται συντηρητικά. Η εγχείρηση γίνεται λαπαροσκοπικά, η παραμονή στο νοσοκομείο είναι 1-2 ημέρες, οι ασθενείς αρχίζουν να πίνουν υγρά την 2η ημέρα και για 7-10 ημέρες λαμβάνουν φαγητό σε υδαρή μορφή, δηλαδή «χτυπημένο» στο blender και προχωρούν σε κανονική, ελεύθερη δίαιτα αμέσως μετά με την προϋπόθεση να μασούν πολύ καλά το φαγητό τους, ώστε να πολτοποιείται στο στόμα. Πέρα από τις παραπάνω οδηγίες, δεν βάζουμε άλλους περιορισμούς στους ασθενείς ως προς την δίαιτα, διότι η εγχείρηση λειτουργεί από μόνη της. Εξ άλλου εάν επρόκειτο πράγματι να ακολουθήσουν κάποιους περιορισμούς, μάλλον θα είχαν χάσει βάρος από μόνοι τους και δεν θα χρειάζονταν και εγχείρηση.
Δείτε τι δηλώνει on camera νεαρή γυναίκα με ιστορικό νοσογόνου παχυσαρκίας, η οποία υπεβλήθη σε λαπαροσκοπική εγχείρηση επιμήκους γαστρεκτομής. Η κυρία περιγράφει την εμπειρία της από την εγχείρηση, τη μετεγχειρητική περίοδο και το τελικό αποτέλεσμα στο βάρος της.
Έρευνα καταδεικνύει ότι οι ασθενείς παραμένουν διστακτικοί στη χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος
Η μελέτη αυτή είναι σημαντικότατη και έχει τεράστια σημασία για τη δημόσια υγεία, αλλά και για τα οικονομικά της υγείας κάθε χώρας. Πολλοί ασθενείς με Νοσογόνο Παχυσαρκία πράγματι δεν αντιλαμβάνονται την κατάστασή τους ως νόσο, ως ασθένεια, αλλά ως μια δυσκολία στη ζωή τους, ως αισθητικό πρόβλημα, ή ως μία κοινωνική δυσκολία. Δεν αντιλαμβάνονται ότι η Νοσογόνος Παχυσαρκία θα τους στερήσει πολλά χρόνια ζωής, τους προδιαθέτει σε ανάπτυξη καρκίνου (με εγχειρήσεις, χημειοθεραπείες, κτλ), σε έμφραγμα, ή εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτη και υπέρταση με όλα όσα αυτά σημαίνουν. Για το τεράστιο αυτό έλλειμμα ευθύνονται τόσο όσοι σε κάθε χώρα χαράσσουν πολιτική πρόληψης στην υγεία, αλλά και οι υπεύθυνοι γιατροί. Οι ασθενείς φοβούνται την εγχείρηση (η οποία έχει πολύ σπάνια προβλήματα) διότι δεν συνειδητοποιούν τα απείρως μεγαλύτερα προβλήματα και επιπλοκές της κατάστασής τους εάν δεν χειρουργηθούν. Ένας ασθενής που φοβάται την εγχείρηση, θα έπρεπε να φοβάται απείρως περισσότερο την αποφυγή της εγχείρησης. Η εγχείρηση, όταν γίνεται σωστά από υπεύθυνη και δοκιμασμένη χειρουργική ομάδα με τις διεθνώς παραδεκτές ενδείξεις, δημιουργεί υγιέστερους ανθρώπους που ζουν περισσότερο, με πολύ μικρότερο κίνδυνο για καρκίνο, έμφραγμα και εγκεφαλικό, μείωση ή εξάλειψη του διαβήτη και της υπέρτασης, και παύση χρήσης πολλών φαρμάκων. Συγχρόνως φυσικά, βελτιώνει την ποιότητα ζωής, την κοινωνική αποδοχή, την προσωπική αυτοεκτίμηση και την χαρά της ζωής.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κ. Τσιώτο Γρηγόριο, Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής, Mayo Clinic, Διευθυντής Α΄ Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου Μητέρα-Υγεία, τηλ.επικοινωνίας: 210 6867688, 697 2094230 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.digestive-surgery.gr.
Info:
Ο κος Γρηγόρης Τσιώτος, από αρχή της ειδικότητάς του στην Mayo Clinic (1990-1995), ανέπτυξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την χειρουργική του ήπατος, του παγκρέατος και του πεπτικού γενικότερα. Το 1995 ήταν 1 από τους 4 μόνο χειρουργούς σε όλη την Αμερική που έγιναν δεκτοί για να ασκήσουν αυτήν την υποειδικότητα. Στην Ελλάδα ως σήμερα κανένας άλλος χειρουργός δεν έχει τέτοια πιστοποίηση, όχι μόνο από ίδρυμα επιπέδου Mayo Clinic, αλλά και από οποιοδήποτε άλλο από τις ΗΠΑ.
