Προκλήσεις και παγίδες στο νέο οικονομικό περιβάλλον

Την κατάλληλη οδό που οδηγεί στην «επόμενη ημέρα» του lockdown και του κορονοϊού αναζητούν οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες της χώρας μας. Η «μετά – covid» εποχή έχει φτάσει και οι συνθήκες σε αυτό που ονομάζουμε «νέο οικονομικό περιβάλλον» έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται. Μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα, με την επισήμανση ότι το ακραίο μέτρο του lockdown είχε μεν οδυνηρές συνέπειες για τη λειτουργία τους, δημιούργησε όμως και νέες προκλήσεις για το αύριο. Παράλληλα είναι σαφές ότι ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, καθώς οι παγίδες εξακολουθούν να υπάρχουν και μάλιστα σε πιο έντονη μορφή από ποτέ.

Είναι αλήθεια ότι σε παρόμοια κατάσταση βρίσκονται οι επιχειρήσεις σχεδόν σε ολόκληρο τον «δυτικό κόσμο», καθώς η πανδημία έπληξε αδιακρίτως μικρές και μεγάλες οικονομίες. Αυτό που κάνει την Ελλάδα ακόμα πιο ιδιαίτερη περίπτωση είναι το γεγονός πως ο νέος κορονοϊός «χτύπησε» τις επιχειρήσεις αμέσως μετά την οικονομική κρίση της περασμένης δεκαετίας, ακριβώς στο σημείο που σχεδίαζαν την εξωστρέφειά τους και τα επόμενα μεγάλα σχέδιά τους. Στην πλειοψηφία τους πλέον όλα αυτά έχουν ανατραπεί και, ουσιαστικά, μιλάμε για μια νέα μάχη επιβίωσης, σε πρώτο επίπεδο και ανάπτυξης, στη συνέχεια.

Οι προκλήσεις της νέας εποχής

1. Το «όνομα»: Η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία «μέτρησε» φίλους ειδικά σε πανευρωπαϊκό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, με τον απολογισμό να είναι κατάφορα αρνητικός για τη χώρα μας. Ειδικά για τους περισσότερους Βορειοευρωπαίους, οι Έλληνες ήταν από απείθαρχοι, στην καλύτερη περίπτωση, μέχρι «σπάταλοι τεμπέληδες», στη χειρότερη. Η διαχείριση της πανδημίας όμως από τη χώρα μας, ανέτρεψε το κλίμα: Η Ελλάδα απέδειξε πως παρά την αδύναμη θέση στην οποία βρισκόταν, στο τέλος της οικονομικής κρίσης που τραυμάτισε την ελληνική κοινωνία και την ελληνική επιχειρηματικότητα, κατόρθωσε να αντιμετωπίσει την κατάσταση επιτυχώς. Πλέον έγινε το υπόδειγμα και όχι το παράδειγμα προς αποφυγήν, για τους Ευρωπαίους. Στον τομέα αυτό, έχει μπροστά της τώρα μια ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση: Να μην «χαλάσει» αυτή την καλή εικόνα που δημιουργήθηκε.

2. Τα εφόδια: Η πανδημία εξανάγκασε επιχειρήσεις, κράτος και πολίτες σε αλλαγές που επιβλήθηκαν άμεσα και αιφνιδίασαν πολλούς. Εν τούτοις, στην πλειοψηφία τους, οι αλλαγές αυτές ενσωματώθηκαν πλήρως τόσο από το εργατικό δυναμικό που υποχρεώθηκε σε τηλεργασία, όσο και από τους πολίτες εν γένει, που απέκτησαν νέες συνήθειες – όπως οι ηλεκτρονικές αγορές. Αυτές οι νέες δεξιότητες που απέκτησαν οι περισσότεροι Έλληνες εν μέσω πανδημίας, είναι που πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο και μετά τα περιοριστικά μέτρα. Χρειάζεται, δηλαδή, οι επιχειρήσεις να υπερβούν την πρόκληση και να αξιολογήσουν τι χρειάζονται και τι όχι στη νέα εποχή, χωρίς τις κρατικές απαγορεύσεις ως «δαμόκλειο σπάθη».
3. Οι καινοτομίες: Εκτός από τους εργαζόμενους και τις δεξιότητες που απέκτησαν κατά την καραντίνα, οι ίδιες οι επιχειρήσεις στη χώρα μας προχώρησαν κατά μεγάλο βαθμό στην αναβάθμιση του εξοπλισμού τους, τόσο ψηφιακά όσο και υλικά, σε κάποιες περιπτώσεις. Η πρόκληση τώρα, στη «μετά – covid» εποχή, είναι να συνεχίσει στο μεγαλύτερο βαθμό να αξιοποιείται η ανανέωση αυτή και να προχωρά ακόμα περισσότερο.
4. Τα αντανακλαστικά: Είναι αξιοσημείωτη η ταχύτητα και η αμεσότητα με την οποία ενσωματώθηκαν οι αναγκαίες αλλαγές από τον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα, που επέδειξε ισχυρά αντανακλαστικά και αντέδρασε κατά το καλύτερο δυνατό. Η πρόκληση τώρα είναι αυτός ο τρόπος αντίδρασης – που, αξίζει να σημειωθεί πως επιδείχθηκε και από το κράτος σε ορισμένους τομείς – να συνεχίσει να είναι οδηγός για τη συνέχεια. Να αποκτήσουν δηλαδή οι επιχειρήσεις τους μηχανισμούς που θα επιτρέπουν τέτοιου είδους αποτελεσματική αντίδραση σε διάφορες άλλες, απρόβλεπτες καταστάσεις.

Οι παγίδες που επιμένουν

Πέρα από τις προκλήσεις, που μπορούν να δημιουργήσουν τεράστιες ευκαιρίες για την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας, ο δρόμος για την επόμενη ημέρα εξακολουθεί να κρύβει παγίδες, η μεγαλύτερη από τις οποίες είναι ο εφησυχασμός. Ο συλλογισμός που υποστηρίζει πως επειδή ζούμε σε μια έκτακτη κατάσταση, δεν χρειάζεται να αντιδράσουμε μέχρι «να περάσει», είναι μια παγίδα που πρέπει να αποφευχθεί. Τόσο διότι κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια πόσο θα διαρκέσει αυτή η «έκτακτη κατάσταση», όσο και διότι ήδη πολλά από όσα ίσχυαν πριν από την πανδημία, δεν ισχύουν πια – και αυτό, σε παγκόσμιο επίπεδο. Επομένως, απαιτείται δράση και απαιτείται άμεσα.

Ακόμα μία παγίδα στον δρόμο των επιχειρήσεων είναι η πεποίθηση πως ό,τι συμβαίνει τώρα είναι επιφανειακό. Αντίθετα, η πανδημία και οι συνέπειές της έχουν αλλάξει ριζικά ανθρώπους και νοοτροπίες, με αποτέλεσμα να έχουν διαφοροποιηθεί τα ενδιαφέροντά τους και οι αναζητήσεις τους. Οι επιχειρήσεις καλούνται να βρουν νέους τρόπους προσέλκυσης του εν δυνάμει πελάτη τους, ώστε να δείξουν πως σε αυτό τον νέο «δρόμο», είναι «μαζί του».

Τέλος, η νέα μάχη επιβίωσης που είναι αναγκασμένες να δώσουν πολλές επιχειρήσεις και μάλιστα αμέσως μόλις κατόρθωσαν να νικήσουν στην προηγούμενη, μπορεί να εγκλωβίσει τους επιχειρηματίες σε συντηρητικές κινήσεις, που ίσως αποδειχθούν «παγίδα». Μπορεί το πλήγμα του νέου κορονοϊού να ήταν βαρύ για κάποιους επαγγελματίες, οφείλουν όμως να το ξεπεράσουν και να σχεδιάσουν δυναμικά το μέλλον, ώστε να προλαβαίνουν τις εξελίξεις και να μην μένουν πίσω.

Συνεχίζοντας την επιτυχή διαχείριση του τελευταίου διαστήματος, οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται και πάλι να αδράξουν την ευκαιρία και να ανταποκριθούν στην πρόκληση, αποφεύγοντας προσεκτικά κάθε παγίδα που συναντούν. Στόχος είναι άλλωστε, το μέλλον, η επομένη ημέρα, η «μετά – covid» εποχή, όπως αυτή διαμορφώνεται.