Η Σαντορίνη στη μετά σεισμών εποχή: Η επιστροφή στην κανονικότητα και τα επόμενα «στοιχήματα»

«Η σεισμική δραστηριότητα βρίσκεται σε ύφεση, με τους σεισμούς που καταγράφονται πλέον να είναι μικρότεροι και λιγότεροι» όπως σημειώνει η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας Εύη Νομικού, με τον καθηγητή Σεισμολογίας του ΑΠΘ και επικεφαλής της Επιτροπής Σεισμικού Κινδύνου στη Σαντορίνη, Κώστα Παπαζάχο, να συμπληρώνει πως «η ακολουθία εξελίσσεται σε φυσιολογικά επίπεδα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα έχουμε κάποιους μετασεισμούς τους επόμενους μήνες».

«Το νησί έχει επανέλθει στην κανονικότητα»

Πού βρισκόμαστε, όμως, σήμερα;

Όπως εξηγούν οι φορείς του τουριστικού κλάδου στο CNN Greece, στο νησί έχει επανέλθει η κανονικότητα.

«Η κρουαζιέρα έχει ήδη ξεκινήσει, έχουν αρχίσει οι πρώτες τσάρτερ πτήσεις, τα περισσότερα ξενοδοχεία έχουν ανοίξει» αναφέρει ο Πρόεδρος Εμπόρων και Επαγγελματιών του δήμου Θήρας και Οικονομικός Επόπτης της ΕΣΕΕ, Νικόλαος Νομικός.

«Οι επισκέπτες έχουν ένα πλεονέκτημα: Θα βρουν πολύ καλές τιμές, με πολύ υψηλές παροχές» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών, ο κλάδος έχει ανακοινώσει σημαντικές προσφορές, γεγονός, που σύμφωνα με τον κ. Νομικό, δίνει μια εξαιρετική ευκαιρία σε κάποιον να επιλέξει το νησί για τις διακοπές του.

«Το timing είναι τόσο καλό, όσο ποτέ να επισκεφθεί κανείς τη Σαντορίνη» επισημαίνει.

Με μειωμένες «πτήσεις» το άνοιγμα

Ήδη από τις αρχές Μαρτίου, οι επιχειρήσεις του νησιού εν γένει, δηλαδή, «τα καταλύματα, η εστίαση, οι τουριστικές μεταφορές είναι ανοικτές και λειτουργούν, όπως και κάθε χρονιά» όπως λέει στο CNN Greece ο εκπρόσωπος των Τουριστικών Επιχειρήσεων Σαντορίνης κ. Βασίλης Κασιμάτης.

«Έχει ανοίξει το 60% των επιχειρήσεων».

«Το άνοιγμα ξεκίνησε στα ίδια επίπεδα με κάθε χρονιά από πλευράς λειτουργικότητας, με μειωμένες, όμως αποδόσεις» διευκρινίζει.

«Ο Μάρτης και ο Απρίλης έχει μείωση αποδόσεων της τάξεως του 30% σε σχέση με τις προηγούμενες σεζόν, λόγω των ακυρώσεων που έγιναν στο πικ της σεισμικής δραστηριότητας» προσθέτει.

Πάντως, για το καλοκαίρι δεν υπήρχαν ακυρώσεις.

«Υπήρχε βραδυπορία στις κρατήσεις, αλλά όχι ακυρώσεις. Η ζημία, λοιπόν, εντοπίζεται μέχρι τον Απρίλιο».

Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχουν ακυρώσεις πτήσεων, αλλά παρατηρείται μείωση της κίνησης κατά 10%.

Με θετικό πρόσημο

Ανάκαμψη αναμένεται την περίοδο μετά το Πάσχα και όπως εκτιμά ο κ. Κασιμάτης «θα έχει ξεχαστεί το θέμα των σεισμών».

Προς το παρόν, παρατηρούνται πληρότητες 25%, όταν αντίστοιχη περίοδο, τα καταλύματα είχαν πληρότητες 35%.

«Είναι άξιον απορίας ότι κατά γενική ομολογία οι τουρίστες που επισκέπτονται το νησί, δεν κάνουν καν λόγο για τη σεισμική δραστηριότητα» σχολιάζει.

Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογραμμίζει «και αυτή η χρονιά θα είναι μια χρονιά με θετικό πρόσημο με το νησί, ενώ ταυτόχρονα, αποδείξαμε παγκοσμίως ότι ο αντισεισμικός δείκτης του νησιού είναι σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα. «Ούτε ρωγμή δεν σημειώθηκε στο νησί» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Τι μάθαμε από την «κρίση» του 2025;

Από τον Φεβρουάριο που έκανε την εμφάνισή της η «σεισμική κρίση» μέχρι και τον Απρίλιο πολλά έχουν μεσολαβήσει.

Ντόπιοι και εργαζόμενοι να φεύγουν κατά εκατοντάδες από το νησί, καταστήματα και ξενοδοχειακές μονάδες να κλείνουν και την υπομονή όσων έμειναν πίσω να δοκιμάζεται κάθε ώρα που περνά.

«Οι σεισμικές ακολουθίες είναι δύσκολες στη διαχείριση γιατί έχουν μεγάλη ένταση και επιμονή και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι όποτε και να συμβούν» σημειώνει ο κ. Παπαζάχος.

Η Σαντορίνη, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, είναι ένας τόπος με μεγάλο γεωλογικό πλούτο, κάτι το οποίο την έχει καταξιώσει σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό.

Επισκέπτες από την Κίνα και την Ταϊβάν μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες συρρέουν για να θαυμάσουν το ηφαίστειο της Καλδέρας και να ατενίσουν το ιδιαίτερο γεωμορφολογικό της τοπίο.

«Γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι η Σαντορίνη έχει ενεργό ηφαίστειο, είναι αυτό που την διαμόρφωσε όπως τη θαυμάζουμε σήμερα» εξηγεί ο κ. Παπαζάχος, για να προσθέσει, πως είναι «λάθος να πιστεύουμε ότι δεν θα υπάρξει ξανά έκρηξη».

• Παπαζάχος: Μέχρι και το καλοκαίρι θα συνεχιστούν οι σεισμοί - Μην παρασυρόμαστε από μικρές υφέσεις

Ωστόσο, η εμπειρία της κρίσης του Φεβρουαρίου, έδειξε, όπως υπογραμμίζει ο σεισμολόγος «αδυναμίες σε σχέση με την επάρκεια των δικτύων παρακολούθησης και τη συντήρησή τους».

«Απαιτείται βελτίωση της υποδομής, καθώς όλα τα δεδομένα που αφορούσαν την ευρύτερη περιοχή, ήταν εκείνα που μας επέτρεψαν να εξετάσουμε το φαινόμενο» σημειώνει ο ίδιος.

«Τα δίκτυα παρακολούθησης αποτελούν τα μάτια με τα οποία μπορούμε να μελετήσουμε τι συμβαίνει στην περιοχή» επισημαίνει.

Το μήνυμα που στέλνει είναι ότι οφείλουμε να «σεβαστούμε τη φύση και να την παρακολουθούμε με την προσοχή που της αξίζει».

• Καθηγητής Γεωλογίας: «Δημιουργούνται δύο νέοι ηφαιστειακοί κρατήρες - Δεν είναι πρωτόγνωροι σεισμοί»

Η ασφάλεια των κατοίκων βασίζεται στην επιστημονική παρακολούθηση

«Είμαστε σε μια ενεργή περιοχή» αναφέρει από την πλευρά της η κα Νομικού, επομένως «η ασφάλεια που μπορούν να νιώθουν σήμερα οι κάτοικοι βασίζεται ακριβώς σε αυτή την συνεχή παρακολούθηση τόσο της Νέας Καμένης, όσο και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου του Κολούμπο με όργανα, που μελετάνε τη συμπεριφορά του, τις εδαφικές παραμορφώσεις, τα αέρια που εκλύονται, τη θερμοκρασία. Η Πολιτεία πρέπει να ενισχύσει τους επιστήμονες να συνεχίσουν να παρακολουθούν τα ηφαίστεια».

Χάρη στη συλλογή των δεδομένων που προέκυψαν από τις συστηματικές μελέτες που διεξήχθησαν στην περιοχή και εξακολουθούν να διεξάγονται η κα Νομικού απαντά στην ερώτηση του εκατομμυρίου, που αποτέλεσε αντικείμενο αντιπαραθάσεων στην επιστημονική κοινότητα:

Τι προκάλεσε την έντονη σεισμική δραστηριότητα τελικά;

«Η σεισμική κρίση προήλθε από την μετακίνηση των ρηγμάτων στην περιοχή της Ανύδρου, λόγω της ανοδικής κίνησης μιας φλέβας τροφοδοσίας μαγματικού υλικού που υπάρχει σε βάθος τριών έως πέντε χιλιομέτρων στην περιοχή της Ανύδρου» επισημαίνει η επιστήμονας.

«Οι σεισμοί» δηλαδή «είναι τεκτονικοί λόγω της κίνησης των ρηγμάτων, σύμφωνα με τους μηχανισμούς γέννησης των σεισμιών. Η αιτία, όμως, της κίνησης των ρηγμάτων είναι αποτέλεσμα των βαθύτερων μαγματικών διεργασιών» αναλύει.

Πώς φτάσαμε στο συμπέρασμα αυτό; Με τη διαμόρφωση ενός ευρύτατου δικτύου παρακολούθησης, τόσο επίγειων σεισμογράφων, όσο και υποθαλάσσιων μετρήσεων. Ένα δίκτυο, το οποίο η κα Νομικού μας περιγράφει αναλυτικά.

• Νομικού: Οι μαγματικές διεργασίες γίνονται βαθιά στη γη - Δεν συνδέονται με ηφαιστειακή έκρηξη

Μόλις στις 28 Μαρτίου ολοκληρώθηκε η αποστολή του ωκεανογραφικού RV DISCOVERY, που σκοπό είχε την πραγματοποίηση μελετών των υποθαλάσσιων υδροθερμικών πεδίων. Η αποστολή αυτή σε συνδυασμό με την χρήση του ρομποτικού οχήματος ISIS διερεύνησε το υδροθερμικό πεδίο στο Βορειοανατολικό της καλδέρας της Σαντορίνης, σε βάθος 230 μέτρων, όπου υπάρχει ένα σύστημα λιμνών, μικρών βυθισμάτων δηλαδή στον πυθμένα που ανακαλύφθηκαν το 2012 και το 2024.

Επρόκειτο για λίμνες γεμάτες με οπάλ χρώμα, που προέρχεται από την έκλυση του διοξειδίου του άνθρακα. Με την κατάδυση του ISIS διαπιστώθηκε πως πλέον οι περισσότερες λίμνες είναι άδειες, με θερμοκρασία 24 βαθμών Κελσίου, οι οποίες περιβάλλονται από μικροβιακό υλικό. Έγινε συλλογή υλικού και θα ακολουθήσουν γεωχημικές αναλύσεις για να δοθούν απαντήσεις για την απουσία ή μη του διοξειδίου του άνθρακα.

Επίσης διερεύνησε και τον υποθαλάσσιο χώρο Βορειοανατολικά από το Ασπρονήσι όπου βρέθηκαν νέες μικρές υδροθερμικές καμινάδες.

Εκτός καλδέρας, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου έχει πολύ ενεργές υδροθερμικές καμινάδες σε βάθος περίπου 490 μέτρα και διαπιστώθηκε πως ο κρατήρας του έχει καλυφθεί από νέο βακτηριακό υλικό, το οποίο προήλθε από τη μεγάλη εκροή αερίων κατά τη «σεισμική κρίση». Παράλληλα, δύο από τους υποθαλάσσιους σεισμογράφους που είχαν τοποθετηθεί τον Δεκέμβριοτου 2024 και συνελέγησαν τον Μάρτιο του 2025, από την ανάλυση των μετρήσεων πίεσης, κατέγραψαν βύθιση στην περιοχή του Κολούμπου.που είναι μάλιστα σύμφωνηκαι με τις γεωδαιτικές μετρήσεις στο χερσαίο χώρο.

Με τα δεδομένα που υπάρχουν διαθέσιμα τόσο πριν την κρίση, όσο και μετά από αυτή, σκοπός είναι να παρατηρηθεί πως αλλάζει η συμπεριφορά των ηφαιστείων.

Όμως οι μελέτες δεν σταματάνε με την ύφεση της κρίσης. Όπως αναφέρει η κα Νομικού το γερμανικό ωκεανογραφικό σκάφος «RV Maria Merian» ολοκλήρωσε μια νέα αποστολή στο πλαίσιο του προγράμματος Multimarex. Σκοπός είναι η χαρτογράφηση της περιοχής της Ανύδρου, η εκτεταμένη γεωφυσική διασκόπηση του πυθμένα και η συλλογή δειγμάτων ιζημάτων από βάθη έως και 2.000 μέτρων.

Με την αποστολή αυτή, θα υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης των νέων γεωφυσικών δεδομένων, με εκείνα που συλλέχθηκαν το Δεκέμβριο του 2024, πριν δηλαδή τη σεισμική κρίση και θα αναλυθούν οι τεκτονικές κινήσειςκαι τυχόν αλλαγές στην μορφολογία του πυθμένα με την ύπαρξη νέων υποθαλάσσιων κατολισθήσεων.