Προχωρημένη νόσος PARKINSON

Η νόσος Πάρκινσον έχει νευροεκφυλιστική προέλευση, προσβάλλει 1% των ατόμων άνω των 60 ετών και σε κάποιο βαθμό υπάρχει γενετικό-κληρονομικό υπόστρωμα. Αρχικά, και μάλιστα αρκετά νωρίτερα, μπορεί να εμφανιστούν τα λεγόμενα προκλινικά συμπτώματα, που δεν στοιχειοθετούν τη διάγνωση της νόσου, αλλά είναι ο προάγγελος. Αυτά είναι, η διαταραχή της όσφρησης, ενδεχομένως διαταραχή του ύπνου, κατάθλιψη, άγχος, εύκολη κόπωση, δυσκοιλιότητα αλλά και παροδικά κινητικά συμπτώματα, για τα οποία συχνά οι ασθενείς επισκέπτονται ορθοπεδικό.

Με την εμφάνιση, όμως, των κλινικών συμπτωμάτων περνάμε στη διάγνωση της νόσου και στο αρχικό στάδιο αυτής, οπότε αρχίζει η φαρμακευτική αγωγή και ταυτόχρονα η βελτίωση αυτών. Τα συμπτώματα αυτά είναι:

• Η βραδυκινησία, η οποία εκτός των άλλων επηρεάζει και τις λεπτές κινήσεις και δεξιότητες των δακτύλων (γραφή, κούμπωμα, κλπ)
• Ο τρόμος ηρεμίας (το τρέμουλο) σε κάποιο ή κάποια από τα μέλη του σώματος
• Η αστάθεια, συχνά με ώθηση του κέντρου βάρους προς τα εμπρός,
• Η δυσκαμψία, που αφορά σε όλο το κινητικό σύστημα

Στο στάδιο αυτό η νόσος ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στα φάρμακα και ο ασθενής μπορεί να έχει πολύ καλό επίπεδο λειτουργικότητας, εφάμιλλο αυτού που είχε πριν την εμφάνιση της νόσου. Για αυτό και το στάδιο αυτό, είναι κατά κάποιο τρόπο, «ο μήνας του μέλιτος» για τον ασθενή. Η διάρκειά του συνήθως είναι 3-5 χρόνια, όμως μπορεί να κρατήσει μόνο 6-8 μήνες ή, αντίθετα, να ξεπερνά τα 10 χρόνια. Ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός και για αυτό εξατομικεύεται και η θεραπευτική του αντιμετώπιση.

Στο επόμενο στάδιο αρχίζουν να εμφανίζονται κινητικές επιπλοκές, όπως υπερκινησίες και διακυμάνσεις (τα λεγόμενα φαινόμενα on-off) και το λεγόμενο θεραπευτικό παράθυρο, έχει μειωθεί δραματικά. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της ημέρας, μία κινητικά καλή περίοδος εναλλάσσεται με μία κακή, όπου στην καλή περίοδο υπάρχει η καλή κινητικότητα όπως τη βίωνε ο ασθενής έως τώρα, λαμβάνοντας τα φάρμακά του, ενώ στην κακή περίοδο βιώνει ακινητικότητα, παγώνει συχνά ο βηματισμός του, ειδικά κατά την έναρξή του, αλλά διαπιστώνει και δυσκινησίες (ακούσιες κινήσεις των άκρων-υπερκινησίες). Ο ασθενής πλέον περνά πολύ χρόνο κλεισμένος στο σπίτι του μη μπορώντας να προγραμματίσει την καθημερινότητά του, γιατί η χρονική περίοδος που είναι σε καλή κινητική κατάσταση είναι πολύ σύντομη και δεν του επιτρέπει την έξοδο.

Οι επιπλοκές της προχωρημένης νόσου, δυστυχώς, σχετίζονται με σοβαρή αναπηρία, χαμηλούς δείκτες ποιότητας ζωής και μείωση της αυτοεκτίμησης και επικοινωνίας. Παράλληλα, επιδεινώνεται και η ποιότητα ζωής του περιβάλλοντος του ασθενή, που τον φροντίζει, με εμφάνιση συμπτωμάτων άγχους, κατάθλιψης και ψυχοσωματικής εξάντλησης. Στο στάδιο αυτό απαιτείται κάτι πέρα από τη συμβατική φαρμακευτική αγωγή, προκειμένου να αλλάξει αυτή την εξέλιξη στη ζωή του ασθενούς. Για αυτό υπάρχουν οι εξής θεραπευτικές παρεμβάσεις.

• Αντλία συνεχούς χορήγησης ντοπαμίνης με τη μορφή γέλης, η οποία γίνεται με συνεχή έγχυση λεβοντόπα στο δωδεκαδάκτυλο και δεν επηρεάζεται από τη λήψη τροφής, (DUODOPA). Έτσι, ανεξαρτητοποιείται ο ασθενής πλήρως ή σε σημαντικό βαθμό από τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής από το στόμα, ενώ αποκτά και πάλι σημαντική από τη χαμένη του λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής. To DUODOPA μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξαρτήτως ηλικίας.
• Εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση του υποθαλάμιου πυρήνα (DBS), με τοποθέτηση ηλεκτροδίων (λειτουργική νευροχειρουργική). Αυτό μπορεί να γίνει μέχρι την ηλικία των 70 ετών.
• Υποδόρια έγχυση απομορφίνης (αντλία), που είναι αγωνιστής της ντοπαμίνης, και προσφέρει συνεχή ντοπαμινεργική διέγερση, επίσης.

Κάθε μια από τις παραπάνω θεραπείες έχει τις δικές της ενδείξεις και αντενδείξεις. Ο νευρολόγος ενημερώνει κατάλληλα τον ασθενή, ώστε μαζί να επιλέξουν έγκαιρα τη βέλτιστη από αυτές, ανάλογα με την ηλικία, τη νοητική κατάσταση, τα συνοδά νοσήματα, την παρουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος και την επιθυμία του ασθενή. Οι αντλίες είναι απλές στην τοποθέτησή τους, που είναι πλήρως αναστρέψιμες και ασφαλείς. Έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση επίμονων κινητικών επιπλοκών και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και των φροντιστών.

Ευάγγελος Κατσαρός
Νευρολόγος M.D.
EUROSYNAPSIS.gr
Κιν. 6944456484
ΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σκαλίδη 6 - Κατεχάκη – Αθήναι τηλ. 210 6983940
ΙΑΤΡΕΙΟ ΛΑΥΡΙΟΥ Μ. Μητροπούλου 49-51 - Λαύριο τηλ. 22920 27419