Όταν ένα «πάρκο τσέπης» αρκεί για να γίνει η αρχή για ένα πιο βιώσιμο μέλλον για την Αθήνα

Ειδικότερα όσοι από εμάς ζούμε στα μεγάλα αστικά κέντρα και δη στην Αθήνα, αντιλαμβανόμαστε πλέον την αξία και τη διαφορά που μπορεί να κάνει στη ζωή μας λίγο περισσότερο πράσινο, η ύπαρξη χώρων που κάνουν το φυσικό περιβάλλον, μέρος του σύγχρονου αστικού τοπίου. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η πρόσφατη δημιουργία του «πάρκου τσέπης» στην καρδιά του Παγκρατίου, που μας ήρθε μέσα από τη συνεργασία της P&G με την Οργάνωση ΓΗ και τον Δήμο Αθηναίων, κέρδισε την προσοχή μας και αποτελεί ήδη μία ανάσα δροσιάς, έναν ελεύθερο χώρο πρασίνου, που αναβαθμίζει την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής.

Ποια είναι όμως στην πραγματικότητα η συμβολή των «πάρκων τσέπης» στο σύγχρονο αθηναϊκό τοπίο; Μπορεί η συνεργασία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικών φορέων να καταστήσει την Αθήνα μία πιο βιώσιμη πόλη; Ποιες ήταν οι εργασίες και οι προσθήκες που έκαναν το «πάρκο τσέπης» στο Παγκράτι ένα μικρό, βιώσιμο οικοσύστημα στην καρδιά της Αθήνας και με ποιον τρόπο αναμένεται να συνεχιστεί η εν λόγω πρωτοβουλία;

Το CNN Greece μίλησε με τη Διευθύντρια Εταιρικής Επικοινωνίας Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης της P&G, Δέσποινα Πάσσαρη, τον Δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, καθώς και με τον Διευθυντή της Οργάνωσης ΓH, Κωνσταντίνο Μαχαίρα, αναφορικά με τη σπουδαία αυτή πρωτοβουλία, που φέρνει τη βιωσιμότητα σε πρώτο πλάνο και στην Αθήνα. Και τα όσας μας είπαν, έχουν σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον.

Πώς οι μικρές παρεμβάσεις στις γειτονιές μπορούν να κάνουν τη διαφορά στις πόλεις μας

Για τη Δέσποινα Πάσσαρη, Διευθύντρια Εταιρικής Επικοινωνίας Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης της P&G, «η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι κάτι καινούργιο για την P&G». Πράγματι, η εταιρεία έχει εντάξει εδώ και χρόνια τη βιώσιμη ανάπτυξη στις στρατηγικές της προτεραιότητες, «αναπτύσσοντας συγκεκριμένα προγράμματα δράσεων και θέτοντας μετρήσιμους στόχους σε τομείς που αγγίζουν το κλίμα, το νερό και τα απορρίμματα».

Με ποιον τρόπο όμως, η P&G συμβάλλει μέσα από τα προϊόντα και τις δράσεις της στην προστασία του περιβάλλοντος;

«Είχαμε τη χαρά να δούμε πολλούς από τους στόχους που είχαμε θέσει προς ολοκλήρωση μέχρι το 2020, να επιτυγχάνονται αρκετά νωρίτερα, γεγονός που μας επέτρεψε να ανανεώσουμε τις δεσμεύσεις μας για τη δεκαετία που τώρα διανύουμε. Μεταξύ αυτών, και ο στόχος για την επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα έως το 2030. Αυτός ο στόχος για να επιτευχθεί, απαιτεί εντατικές ενέργειες σε επίπεδο εταιρείας, αλλά και ευρείες συνεργασίες με φορείς και οργανισμούς, αλλά και με τους ίδιους τους καταναλωτές μας, που καθημερινά αγοράζουν και χρησιμοποιούν τα προϊόντα μας», ανέφερε η κυρία Πάσσαρη.

Σύμφωνα με την ίδια, «σε μια περίοδο που η συζήτηση γύρω από την κλιματική αλλαγή εντείνεται διαρκώς, ενώ ταυτόχρονα η πανδημία παραμένει στο επίκεντρο καθιστώντας το σπίτι το κέντρο των περισσότερων καθημερινών δραστηριοτήτων, η P&G ενθαρρύνει την υιοθέτηση ενός βιώσιμου, πιο φιλικού προς το περιβάλλον, μοντέλου οικιακής κατανάλωσης. Αγγίζουμε με τα προϊόντα μας καθημερινά πέντε δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Αυτή η κλίμακα “γεννά” μία σημαντική ευθύνη, αλλά και μία ευκαιρία να βοηθήσουμε τους καταναλωτές να μειώσουν το δικό τους αποτύπωμα άνθρακα μέσα από προϊόντα που εξοικονομούν ενέργεια, νερό και φυσικούς πόρους». Όπως εξήγησε η κυρία Πάσσαρη, «προϊόντα όπως το Αriel και το Fairy επενδύουν σε καινοτομία και τεχνολογίες που επιτρέπουν εξαιρετικά αποτελέσματα σε χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να επιλέγουν προγράμματα πλύσης σε κρύο νερό, εξοικονομώντας ενέργεια στο σπίτι. Στόχος μας είναι, σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων που επιχειρούμε, οι καταναλωτές μας να μην χρειάζεται να κάνουν κανέναν συμβιβασμό ανάμεσα στην ποιότητα, την αποτελεσματικότητα του προϊόντος και την περιβαλλοντικά υπεύθυνη κατανάλωση. Την ίδια στιγμή, μέσα από ενημερωτικά προγράμματα, εκπαίδευση και επικοινωνία ενθαρρύνουμε μικρές πράξεις στο σπίτι που αν τις υιοθετήσουμε όλοι μας, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά το αποτύπωμά μας στο περιβάλλον».

Τι σημαίνει όμως για την P&G η δημιουργία του πρώτου «πάρκου τσέπης» στο Παγκράτι και με ποιον τρόπο θα συνεχιστεί η εν λόγω πρωτοβουλία;

Όπως μας είπε η κυρία Πάσσαρη, «ξεκινήσαμε με τη σκέψη ότι, όπως οι μικρές πράξεις στο σπίτι μας μπορούν να κάνουν τη διαφορά στο περιβάλλον, έτσι και μικρές παρεμβάσεις στις γειτονιές μας, μπορούν αθροιστικά να κάνουν τη διαφορά στις πόλεις μας. Τα “πάρκα τσέπης” είναι μια παρέμβαση στον αστικό ιστό, που συμβάλλει στο να γίνουν οι πόλεις μας πιο βιώσιμες. Καθώς αποτελούν μικρές εστίες πρασίνου, δηλαδή μία “ανάσα” στην καθημερινότητά μας, τα “πάρκα τσέπης” βοηθούν τις πυκνοκατοικημένες γειτονιές να αναβαθμιστούν αισθητικά αλλά και κλιματικά».

«Ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια ενώνοντας τις δυνάμεις μας με τους τοπικούς φορείς και την ΜΚΟ “Οργάνωση Γη”. Η αρχή έγινε με το “πάρκο τσέπης” στο Παγκράτι, όπου σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, αναλάβαμε τον επανασχεδιασμό και την ανακατασκευή ενός οικοπέδου 750 τ.μ., με στόχο να συμβάλλουμε στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής. Η θερμή υποδοχή του πάρκου από τη γειτονιά ήταν και η μεγαλύτερη ικανοποίηση για εμάς, αποδεικνύοντας με τον πιο δυνατό τρόπο την αξία αυτής της προσπάθειας, η οποία θα συνεχιστεί και θα επεκταθεί και σε άλλες πόλεις», πρόσθεσε η κυρία Πάσσαρη.

Τα πολλαπλά οφέλη ενός πάρκου τσέπης για την καθημερινότητα των κατοίκων της πόλης

Για εκείνους οι οποίοι διερωτώνται πώς ένα «πάρκο τσέπης» μπορεί να συμβάλλει στην αναβάθμιση της καθημερινότητας των κατοίκων ενός μεγάλου αστικού κέντρου, οι επιστημονικές μελέτες που έχουν δει το «φως» της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια, αποκαλύπτουν τη σημασία της ύπαρξής τους. Και για τoν Δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, η συμβολή των «πάρκων τσέπης» είναι κάτι περισσότερο από σημαντική.

Ποια είναι η συμβολή των «πάρκων τσέπης» στο σύγχρονο αθηναϊκό τοπίο;

Σύμφωνα με τον κ. Μπακογιάννη, «τα “πάρκα τσέπης” αποτελούν τα θεμέλια για την δημιουργία των πόλεων που εκμεταλλεύονται και αξιοποιούν μέχρι και το τελευταίο εκατοστό του δημόσιου χώρου προς όφελος των πολιτών. Είναι μία πρακτική που πέτυχε σε πολλές ευρωπαϊκές -και όχι μόνο- πρωτεύουσες και την υιοθετήσαμε για να αναμορφώσουμε τις γειτονιές μας». Όπως υπογράμμισε δε ο ίδιος, μιλώντας στο CNN Greece, «έχουν γίνει πολλές έρευνες από εξειδικευμένους επιστήμονες, που μιλούν για τα οφέλη από τη δημιουργία τέτοιων πρότυπων πάρκων».

«Πέρα από τη συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος με τα φυτά, τα δέντρα, τα λουλούδια και τον δροσισμό, ο ρόλος τους για την αντιμετώπιση της απομόνωσης των κατοίκων των μεγαλουπόλεων είναι καταλυτικός. Αξία που πολλαπλασιάζεται στην περίοδο της πανδημίας. Έχουν δηλαδή και μία πολύ σημαντική κοινωνική συμβολή. Σημασία έχει όμως, όχι μόνο ότι δημιουργούμε τα “pocket parks”, αλλά και το πού», ανέφερε ο Δήμαρχος Αθηναίων, σημειώνοντας πως, «αυτοί οι πράσινοι χώροι, αντικαθιστούν εκτάσεις που είχαν εγκαταλειφθεί εδώ και πολλά χρόνια, οικόπεδα που είχαν γεμίσει από σκουπίδια και μπάζα και αποτελούσαν υγειονομικές βόμβες για τις γειτονιές της Αθήνας. Άρα, όπως τόνισε, «μιλάμε για χώρους που δίνουν πολλαπλά οφέλη σε πολλά επίπεδα και στην ουσία της καθημερινότητας των κατοίκων».

Πώς όμως η συνεργασία μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικών φορέων μπορεί να καταστήσει την Αθήνα μία πιο βιώσιμη πόλη;

Για τον κ. Μπακογιάννη, «τα “pocket parks” είναι η έμπρακτη απόδειξη αυτής της συνεργασίας. Όπως εξήγησε, «η συμμετοχή της P&G και της Οργάνωσης Γη, στο πρόγραμμά μας “Υιοθέτησε την πόλη σου”, αποδεικνύουν τη δυναμική και τις αλλαγές που μπορούν να γίνουν στην πόλη. Είναι ένα πρόγραμμα που υλοποιείται για πρώτη φορά στην Αθήνα και ήρθε για να ανατρέψει προκαταλήψεις προηγούμενων δεκαετιών, που ήθελαν έναν κακό δημόσιο τομέα και έναν καλό ιδιωτικό ή το αντίστροφο». «Σήμερα, η συνεργασία μας με ιδιωτικούς φορείς, συλλόγους και ιδρύματα, μας έχει δώσει τη δυνατότητα να κάνουμε αλλαγές στην πόλη, που θα ήθελαν περισσότερα χρήματα και χρόνο για να πραγματοποιηθούν. Από αυτά τα πάρκα μέχρι τις μεγάλες επιχειρήσεις αντιγκράφιτι που κάνουμε παντού και από τις αναπλάσεις ελεύθερων χώρων μέχρι τη δημιουργία ενός από τα μεγαλύτερα κέντρα φιλοξενίας αστέγων της Ευρώπης. Αυτές οι συνεργασίες έδειξαν ότι χωρίς διαχωριστικές γραμμές αλλά μαζί, μπορούμε να κάνουμε την Αθήνα μία πόλη που αξιώνουν να απολαμβάνουν οι Αθηναίοι και οι επισκέπτες της», υποστήριξε ο Δήμαρχος Αθηναίων.

Ένας δημόσιος χώρος αισθητικά και βιοκλιματικά αναβαθμισμένος

Ποιες ήταν όμως οι εργασίες και οι προσθήκες που έγιναν στο «πάρκο τσέπης» στο Παγκράτι και το καθιστούν ένα μικρό, βιώσιμο οικοσύστημα στην καρδιά της Αθήνας;

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Μαχαίρα, Διευθυντή της Οργάνωσης ΓH, «ο συγκεκριμένος χώρος ήταν εγκαταλελειμμένος, άρα το πρώτο βήμα αφορούσε στον καθαρισμό και την απομάκρυνση των σκουπιδιών». Όπως αποκάλυψε ο ίδιος, «ακολούθησε η εξυγίανση των χώρων φύτευσης και ο εμπλουτισμός με γόνιμο έδαφος, ενώ πέρα από τις απαραίτητες εγκαταστάσεις ύδρευσης, σημαντική ήταν η προσθήκη ενός συστήματος αποστράγγισης, το οποίο σχεδιάσαμε βάσει της λογικής ότι το νερό της βροχής είναι πολύτιμο και θα πρέπει, όσο το δυνατόν, να μην καταλήγει στα δίκτυα αποχέτευσης». «Άρα συλλέγουμε τα πλεονάζοντα ύδατα του πάρκου, αλλά και μέρος των υδάτων της παρακείμενης οδού η οποία στο παρελθόν -σε περιπτώσεις έντονης βροχόπτωσης- πλημμύριζε. Να επισημάνω, επίσης, πως δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση φυσικών υλικών, όπως το πατημένο χώμα στους διαδρόμους αντί για μπετόν και τα παγκάκια από επαναχρησιμοποιημένες ξύλινες τραβέρσες σιδηρόδρομου», ανέφερε ο κ. Μαχαίρας.

Μιλώντας στο CNN Greece, o Διευθυντής της Οργάνωσης ΓH, είπε επίσης ότι η φύτευση ήταν το σημαντικότερο στοιχείο του έργου. «Τοποθετήσαμε περισσότερα από 1.100 φυτά και δέντρα, με έμφαση στη μεγάλη ποικιλία γηγενών ειδών, τα οποία προσελκύουν επικονιαστές και στα φυτά μεγάλου μεγέθους, τα οποία θα μπουν γρήγορα στην παραγωγική διαδικασία. Για όλα αυτά είχαμε και την υποστήριξη των ειδικών και συγκεκριμένα, της εταιρείας κατασκευής πράσινων χώρων ΤΟΠΙΟΔΟΜΗ», υπογράμμισε και συνέχισε: «Τελικά, παραδώσαμε στη γειτονιά έναν δημόσιο χώρο όχι απλώς αισθητικά αναβαθμισμένο, αλλά και βιοκλιματικά, καθώς αυξάνει τα οφέλη του δροσισμού και της μείωσης της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια των πολύ ζεστών καλοκαιρινών ημερών, που πλήττουν ιδιαίτερα την Αθήνα. Βεβαίως, όσους περισσότερους αντίστοιχους -έστω και μικρούς- πράσινους χώρους καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μέσα στην πόλη μας, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα, άρα θα μπορούμε όλοι να αναπνέουμε καλύτερα».

Τι σημαίνουν όμως για τον ίδιο τον Διευθυντή της Οργάνωσης ΓH τα «πάρκα τσέπης» και γιατί αποφάσισε να γίνει μέρος της σημαντικής αυτής πρωτοβουλίας της P&G;

Σύμφωνα με τον κ. Μαχαίρα, «όπως με την πανδημία συνειδητοποιήσαμε το πόσο σημαντικό είναι να ακολουθήσουμε τις οδηγίες των επιστημόνων, έτσι και με τα θέματα του περιβάλλοντος, η επιστήμη έχει προ πολλού αποφανθεί. Είναι πλέον ξεκάθαρο πως η ανθρωπότητα δεν αντιμετωπίζει απλώς μία κλιματική αλλαγή, αλλά μία κλιματική κρίση και για να αναχαιτιστεί, η μάχη πρέπει να δοθεί στις πόλεις, αφού το 60% του παγκοσμίου πληθυσμού κατοικεί στις πόλεις και οι πόλεις ευθύνονται για το 75% των επικίνδυνων ρύπων». Συνεπώς, «η εκστρατεία που ξεκίνησε η P&G, ώστε να συνεισφέρει στη δημιουργία βιώσιμων πόλεων, δεν είναι απλώς σημαντική, αλλά απαραίτητη. Το δεύτερο που θέλω να αναφέρω και απαντά στο γιατί είμαστε μέρος της πρωτοβουλίας, αφορά στο γεγονός πως μόνο μέσω συνεργασιών, συμμαχιών και συνεργειών θα πετύχουμε τις αλλαγές που απαιτούνται, ώστε να βρεθεί ισορροπία μεταξύ περιβάλλοντος, οικονομίας και κοινωνίας, άρα βιώσιμη ανάπτυξη. Ειδικότερα στη δική μας περίπτωση, που δημιουργήσαμε μία συμμαχία μεταξύ μίας επιχείρησης, μίας οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και με τη συμμετοχή του μεγαλύτερου σε κατοίκους δήμο της Ελλάδας, τον Δήμο Αθηναίων».

«Η δημιουργία χώρων πρασίνου στις πόλεις εμπεριέχεται βεβαίως και στη νέα Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα της Ε.Ε., αλλά η πρότασή μας για τη δημιουργία “πάρκων τσέπης” δεν βασίστηκε μόνο στα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη. Βασικό σημείο της ενέργειας είναι το πάρκο τσέπης στο Παγκράτι να αποτελέσει χώρο συνεύρεσης των κατοίκων, άρα να συντελέσει στην κοινωνική συνοχή και αυτό, θα επιτευχθεί μέσω βιωματικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που σχεδιάζει η Οργάνωση Γη. Απώτερος σκοπός, είναι η ίδια γειτονιά να “υιοθετήσει” το πάρκο της, κάτι το οποίο ήδη βλέπουμε και στην πράξη», πρόσθεσε.

Αρκούν, λοιπόν, μερικές καθημερινές πράξεις στο σπίτι μας, μερικές παρεμβάσεις στις γειτονιές και τις πόλεις μας, για να κάνουν τη διαφορά στον πλανήτη μας. Και η δημιουργία του «πάρκου τσέπης» στο Παγκράτι, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς μία βιώσιμη πράξη, μπορεί να έχει μία θετική επίδραση στην ποιότητα της ζωής μας και να μας βοηθήσει να απολαμβάνουμε καθημερινά όλα τα οφέλη που μπορεί να μας προσφέρει μία μικρή εστία πράσινου, στην καρδιά ενός αστικού κέντρου. Όλα αυτά δίνοντας παράλληλα σε μία μεγαλούπολη, όπως η Αθήνα, την ευκαιρία να αναβαθμιστεί αισθητικά αλλά και κλιματικά. Εμείς, είμαστε σίγουροι ότι στο άμεσο μέλλον, θα λάβουν χώρα ακόμη περισσότερες πρωτοβουλίες και συνεργασίες που πρασινίζουν τις γειτονιές μας και κάνουν τις πόλεις μας πιο βιώσιμες, τόσο εντός, όσο και εκτός Αττικής.