Κορωνοϊός: Στις συμπληγάδες «Δέλτα» και «Όμικρον» - Πώς αποτυπώνονται οι μεταλλάξεις στη χώρα

Σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα των στοιχείων που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΕΟΔΥ αναφορικά με την εικόνα των μεταλλάξεων του ιού στην Ελλάδα, το στέλεχος κορωνοιού Δέλτα επικρατεί στην Ελλάδα, ενώ αυξάνονται ραγδαία τα κρούσματα της Όμικρον.

Συγκεκριμένα, από τα δεδομένα που προκύπτουν από το Εθνικό Δίκτυο Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ιού SARS-CoV-2, που λειτουργεί υπό το συντονισμό του ΕΟΔΥ, η γονιδιωματική ανάλυση σε 1.308 δείγματα που έχουν επιλεγεί τυχαιοποιημένα ή στοχευμένα και αφορούν στην περίοδο 15 Νοεμβρίου 2021 έως 27 Δεκεμβρίου 2021, φαίνεται πως εκ των 1.255 δειγμάτων με στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος, τα 976 αφορούν στο στέλεχος Δέλτα, και 279 αφορούν στο Όμικρον.

Επτά εκ των 976 στελεχών Δέλτα αφορούν στο στέλεχος Α.Υ.4.2, τα οποία εντοπίστηκαν σε επτά εγχώρια κρούσματα στις Περιφερειακές Ενότητες του Βορείου Τομέα Αθηνών (1), του Δυτικού Τομέα Αθηνών (1), του Κεντρικού Τομέα Αθηνών (4) και του Λασιθίου (1).Από τον έλεγχο των 1.308 δειγμάτων, αναδείχθηκαν συνολικά 1.255 δείγματα με στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος (Variants Of Concern - VOC).

Από την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ιού SARS-CoV-2 μέχρι σήμερα έχουν ελεγχθεί στην επικράτεια συνολικά 42.912 δείγματα από εγχώρια κρούσματα. Εξ αυτών 38.569 προέρχονται από τυχαία επιλογή δειγμάτων, 3.602 προέρχονται από στοχευμένη λήψη ή επιλογή δειγμάτων και για 741 δείγματα δεν είναι διαθέσιμος ο τρόπος επιλογής.

Μεταξύ των 38.569 τυχαία επιλεγμένων δειγμάτων στην επικράτεια, τα πέντε πιο συχνά στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος ή υπό παρακολούθηση που έχουν απομονωθεί είναι το Delta με ποσοστό 46,48%, ακολουθούμενο από το Alpha με ποσοστό 40,35%, το B.1.1.318 (Variant E484K) με ποσοστό 6,07%, το Βeta με ποσοστό 0,86% και το Omicron με ποσοστό 0,64%.

Από τα 3.602 δείγματα που έχουν ληφθεί ή επιλεγεί στοχευμένα, έχουν βρεθεί 3.439 στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος ή υπό παρακολούθηση ή ενδιαφέροντος. Από τα δείγματα που έχουν ληφθεί ή επιλεγεί στοχευμένα, 36,73% αφορούν στο Delta, 36,37% στο B.1.1.318 (Variant E484K), 14,96% στο Alpha, 5,61% στο Beta, 1,42% στο Omicron, 0,11% στο C.36, 0,08% στο Eta, 0,08% στο Gamma, 0,08% στο A.28 και 0,03% στο Mu. Επιπλέον, έχουν απομονωθεί συνολικά 532 στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος ή υπό παρακολούθηση ή ενδιαφέροντος από δείγματα εισαγόμενων κρουσμάτων, εκ των οποίων 324 αφορούν στο Delta, 113 στο Alpha, 74 στο Omicron, 7 στο Mu, 6 στο Beta, 4 στο B.1.1.318 (Variant E484K), 1 στο Eta, 1 στο C.36, 1 στο Kappa, και 1 στο B.1.1 (Variant E484K).

PHOTO 1 / 5

Η υπερμεταδοτικότητα της Όμικρον αποδεικνύεται και στην περίπτωση της Ελλάδας, καθώς λίγες ημέρες μετά το χρονικό διάστημα που αφορούν τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι πλέον πρόκειται για την κυρίαρχη μετάλλαξη στη χώρα.

Υπενθυμίζεται ότι την Τετάρτη 5 Ιανουαρίου η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα είχε αναφέρει πως τα κρούσματα της μετάλλαξης Όμικρον έχουν φθάσει να κυριαρχούν σε ποσοστό 90%.

Σύμφωνα με την ίδια, η αναλογία της Όμικρον στα δείγματα που ελέγχθησαν στις 30 Δεκεμβρίου ήταν 82% και στις 31 Δεκεμβρίου ήταν 89%. Όπως εκτίμησε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, η επικράτηση της «Όμικρον» είναι πιθανό πλέον να έχει φτάσει στο 90%.

Η ίδια συνέστησε να συνεχίσουμε να προσέχουμε, με χρήση μάσκας σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, να βλέπουμε λιγότερους ανθρώπους, να τηρούμε τα μέτρα και να ελεγχόμαστε με rapid τεστ εάν εμφανίσουμε συμπτώματα.

Τι δείχνουν τα λύματα σε Αττική και Θεσσαλονίκη

Την επικράτηση, σε ποσοστό 87% με σημαντική πολυμορφία, της μετάλλαξης Όμικρον (B.1.1.529 lineage) και την ταυτόχρονη σημαντική μείωση των αντίστοιχων γενετικών δεικτών του στελέχους Δέλτα (B.1.617.2 lineage), ανέδειξαν τα συμπεράσματα ανάλυσης μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2 σε δείγματα λυμάτων της Περιφερειακής Ενότητας Αττικής, που συλλέχθηκαν σε καθημερινή βάση κατά το διάστημα 27-12/2021 έως 1-1-2022 από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ).

Τα συγκεκριμένα δείγματα υπεβλήθησαν σε έλεγχο ειδικών μεταλλάξεων – γενετικών δεικτών (genetic markers) ολόκληρου του γονιδίου S (Spike) (>100 γενετικοί δείκτες) για τις παραλλαγές ειδικού ενδιαφέροντος (Variants οf Concern – VOC) και τις παραλλαγές υπό διερεύνηση (Variants οf Interest – VOI).

Ειδικότερα, διαπιστώθηκε η παρουσία ειδικών μεταλλάξεων (genetic markers) του γονιδίου S (Spike) της παραλλαγής Omicron (B.1.1.529 lineage):

– στο τμήμα “receptor-binding domain/RBD” σε ποσοστό 87% (γενετικοί δείκτες: G339D, S371L, S373P, S375F, K417N, N440K, G446S)

– στο τμήμα “receptor-binding motif/RBM” σε ποσοστό 29% (γενετικοί δείκτες: S477N, E484A, Q493R, G496S, Q498R, N501Y, Y505H)

– εκτός των RBD/RBM τμημάτων σε ποσοστό 45% (γενετικοί δείκτες: T547K, H655Y, N679K, P681H, N764K, D796Y, N856K, Q954H, N969K, L981F)

Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε, για πρώτη φορά, η παρουσία δύο στελεχών της παραλλαγής Omicron, τα οποία φέρουν (συγχαρτογραφούνται) επιπλέον μεταλλάξεις, και συγκεκριμένα:

– η μετάλλαξη R346K (B.1.1.529+R346K), σε ποσοστό 27%, η οποία έχει αναφερθεί στην παραλλαγή Mu (B1.621)

– η μετάλλαξη A701V (B.1.1.529+A701V), σε ποσοστό 5%, η οποία έχει αναφερθεί στην παραλλαγή Beta (B1.351)

Με βάση τα ανώτερα αποτελέσματα διαπιστώνεται η επικράτηση της παραλλαγής Όμικρον στην Αττική (σε ποσοστό 87% από <40% πριν από 2 εβδομάδες) καθώς και η αντίστοιχη μείωση της παραλλαγής Δέλτα.

Παράλληλα, η αλληλούχηση του γονιδιώματος του ιού αναδεικνύει σημαντική μεταβλητότητα της ποσοστιαίας αναλογίας ειδικών μεταλλάξεων του γονιδίου S, που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη Spike, υπογραμμίζοντας τη διαφορετική σημασία και βαρύτητα αυτών στη συμπεριφορά του ιού, καθώς και στον αξιόπιστο και ειδικό προσδιορισμό του.

Η ανάλυση των δεδομένων της αλληλούχησης επόμενης γενιάς με την παραπάνω μέθοδο δείχνει επιπλέον ότι εκτός της μεταβλητότητας υπάρχουν και αρκετοί συνδυασμοί των διαφορετικών μεταλλάξεων του ιού, που πιθανόν να επικρατούν κάθε φορά με διαφορετική κλινική συμπεριφορά, γεγονός που απαιτεί επαγρύπνηση και πιστή εφαρμογή των μέτρων προστασίας.

Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, στο 90% του συνολικού ιικού φορτίου στα αστικά απόβλητα υπολογίζεται η παρουσία του στελέχους «Όμικρον», στις πιο πρόσφατες μετρήσεις που διεξάγει η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ με την ΕΥΑΘ

Παράλληλα, για πρώτη φορά μετά την εκρηκτική αύξηση που είχε καταγραφεί από τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου και μετά, παρατηρούνται ενδείξεις ανάσχεσης του ρυθμού αύξησης του ιικού φορτίου, πλην όμως στο υψηλότερο επίπεδο από την αρχή της πανδημίας. Σε πτωτική πορεία καταγράφεται η παρουσία του πιο λοιμογόνου στελέχους Δέλτα.

Συγκεκριμένα, στα δείγματα που λαμβάνονται καθημερινά στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης, αναφορικά με τις εξορθολογισμένες τιμές σχετικής έκκρισης ιικού φορτίου, η μέση τιμή των δύο πιο πρόσφατων μετρήσεων, δηλαδή της Δευτέρας 03/01/2022 και της Τρίτης 04/01/2022 είναι:

– Σταθερή (+1%) σε σχέση με τη μέση τιμή των δύο αμέσως προηγούμενων μετρήσεων του Σαββάτου 01/01/2022 και της Κυριακής 02/01/2022.

– Αυξημενη (+71%) σε σχέση με την μέση τιμή της προηγούμενης Δευτέρας 27/12/2021 και Τρίτης 28/12/2021.

«Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το στέλεχος Όμικρον σε απόλυτους αριθμούς συνεχίζει να αυξάνεται, αλλά με πολύ μειωμένο ρυθμό σε σχέση με το χρονικό διάστημα 19-29/12. Ταυτόχρονα, από τις 30/12 και μετά παρατηρείται μείωση του φορτίου του Δέλτα, η οποία αποδίδεται στη μειωμένη κινητικότητα των πολιτών και την τήρηση των μέτρων μετά τα Χριστούγεννα και όχι στη μεγάλη διασπορά του Όμικρον στην κοινότητα. Δεν αποκλείεται στο άμεσο μέλλον η τάση αυτή να αντιστραφεί και αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κινητικότητα των πολιτών και την τήρηση των μέτρων αυτοπροστασίας. Σίγουρα, όμως, είναι θετική εξέλιξη η υποχώρηση της καταγραφής του Δέλτα, δεδομένου ότι είναι το στέλεχος αυτό που οδηγεί σε νοσηλείες και προκαλεί την πίεση στα νοσοκομεία της πόλης. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν από τη διεθνή εμπειρία φαίνεται πως η επέλαση του στελέχους Όμικρον χαρακτηρίζεται από μικρότερη διάρκεια μεταξύ κορύφωσης και αποκλιμάκωσης του κύματος, είναι πολύ νωρίς ακόμη για να θεωρηθεί αξιολογήσιμη μια προσωρινή ανάσχεση του ρυθμού αύξησης της διασποράς του ιού», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος του ερευνητικού έργου, καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου.

Τα νεότερα στοιχεία από τον ΕΟΔΥ

Την ίδια ώρα, η πίεση που δέχεται το ΕΣΥ λόγω της έξαρσης της πανδημίας κορωνοϊού εξακολουθεί να είναι σημαντική. Την Παρασκευή 7 Ιανουαρίου, ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε 29.334 νέα κρούσματα και 78 θανάτους μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο. Παράλληλα, 632 ασθενείς παραμένουν διασωληνωμένοι.

Πιο αναλυτικά:

«Τα νέα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα της νόσου που καταγράφηκαν τις τελευταίες 24 ώρες είναι 29.334, εκ των οποίων 87 εντοπίστηκαν κατόπιν ελέγχων στις πύλες εισόδου της χώρας. Ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων ανέρχεται σε 1.451.354 (ημερήσια μεταβολή +2.1%), εκ των οποίων 50.0% άνδρες.

Με βάση τα επιβεβαιωμένα κρούσματα των τελευταίων 7 ημερών, 447 θεωρούνται σχετιζόμενα με ταξίδι από το εξωτερικό και 1.610 είναι σχετιζόμενα με ήδη γνωστό κρούσμα.

Οι νέοι θάνατοι ασθενών με COVID-19 είναι 78, ενώ από την έναρξη της επιδημίας έχουν καταγραφεί συνολικά 21.263 θάνατοι. Το 95.1% είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω.

Ο αριθμός των ασθενών που νοσηλεύονται διασωληνωμένοι είναι 632 (58.1% άνδρες). Η διάμεση ηλικία τους είναι 64 έτη. To 79.6% έχει υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω.

Μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονται διασωληνωμένοι, 538 (85.13%) είναι ανεμβολίαστοι ή μερικώς εμβολιασμένοι και 94 (14.87%) είναι πλήρως εμβολιασμένοι. Από την αρχή της πανδημίας έχουν εξέλθει από τις ΜΕΘ 3.808 ασθενείς.

Οι εισαγωγές νέων ασθενών Covid-19 στα νοσοκομεία της επικράτειας είναι 612 (ημερήσια μεταβολή +3.2%).

Ο μέσος όρος εισαγωγών του επταημέρου είναι 511 ασθενείς. Η διάμεση ηλικία των κρουσμάτων είναι 36 έτη (εύρος 0.2 έως 106 έτη), ενώ η διάμεση ηλικία των θανόντων είναι 78 έτη (εύρος 0.2 έως 106 έτη)».

PHOTO 1 / 10