Ημέρα Ψυχικής Υγείας: H κλιματική κρίση επιδεινώνει τον ψυχικό μας κόσμο

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, υπογραμμίζει την αναγκαιότητα όλων μας και κυρίως των ειδικών, να σταθούμε δίπλα στους ανθρώπους με προβλήματα ψυχικών παθήσεων και να αφήσουμε πίσω το στίγμα.

Ένα από τα ζητήματα που ανέδειξε εύγλωττα η πανδημία του COVID-19, είναι και τα προβλήματα ψυχικής υγείας, με τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για μία δεύτερη πανδημία. Φαίνεται δε, ότι οι προκλήσεις των καιρών μας επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο τον ευάλωτο ψυχικό κόσμο πολλών ανθρώπων.

Πριν από την πανδημία του COVID-19 προβλήματα ψυχικής υγείας παρουσίαζαν περίπου 84 εκατομμύρια κάτοικοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή, 1 στους 6 κατοίκους της, επισημαίνει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία και προσθέτει:

«Ήδη το 2019 περισσότεροι από 7% των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έπασχαν από κατάθλιψη και το 13% αισθάνονταν μοναξιά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα ποσοστά αυτά είναι σίγουρο ότι έχουν ήδη αυξηθεί ως αποτέλεσμα της πανδημίας του COVID-19, αλλά και αναμένεται να αυξηθούν έτι περισσότερο λόγω της επίδρασης και άλλων σημαντικών παγκόσμιων ψυχοπιεστικών καταστάσεων όπως για παράδειγμα η κλιματική αλλαγή. Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες στη χώρα μας, όντας συνέπειες αυτής της κλιματικής αλλαγής, υπογραμμίζουν με δραματικό ρόλο το πόσο ευάλωτοι, και ψυχικά, είμαστε σε αυτή.

Ως φετινό θέμα της Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας επιλέχτηκε: «Η ψυχική υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα». Στόχος να τονιστεί η ανάγκη εφαρμογής πολιτικών υγείας που θα διασφαλίζουν ότι καθένας και καθεμία θα λάβει ποιοτική φροντίδα για την ψυχική υγεία εφόσον χρειαστεί αλλά και ότι όλα τα δικαιώματα των ανθρώπων με ψυχική διαταραχή θα γίνονται σεβαστά.

Οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τις κύριες στρατηγικές επιλογές για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού σχεδίου προαγωγής της ψυχικής υγείας είναι: η πρόσβαση σε αποτελεσματική και έγκαιρη πρόληψη που θα αφορά τόσο το γενικό πληθυσμό όσο και ειδικές ομάδες υψηλού κινδύνου (π.χ. άτομα από 12-25 ετών), η πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου φροντίδα και θεραπεία, πάντα σε συνθήκες αξιοπρέπειας και βέβαια, η κοινωνική επανένταξη όσων εκδήλωσαν κάποια ψυχική νόσο. Απαιτείται η ανάπτυξη μονάδων ψυχικής υγείας που θα μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις παρέχοντας υπηρεσίες στην κοινότητα και θα βρίσκονται σε στενή σχέση με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Σημαντική είναι η διασφάλιση της δικτύωση μεταξύ όλων των μονάδων ψυχικής υγείας μιας γεωγραφικής περιοχής προκειμένου να εξασφαλίζεται η συνέχεια στη φροντίδα.

Αφήνοντας πίσω το στίγμα και τα στερεότυπα

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε προκαταλήψεις και στερεότυπα που αφορούν την ψυχική νόσο (π.χ. συσχέτιση των σοβαρών ψυχικών διαταραχών με την επικινδυνότητα, ανίατο των ψυχικών διαταραχών κλπ) και έχουν ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση όσων πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο. Το στίγμα είναι ένας από τους σημαντικούς παράγοντες που αποτρέπει όσους εμφανίζουν κάποιου είδους ψυχοπαθολογία από το να απευθυνθούν έγκαιρα σε κάποιον ψυχίατρο και να λάβουν την ενδεικνυόμενη φροντίδα. Είναι σημαντικό όσοι έχουν δημόσιο λόγο να μην χρησιμοποιούν ψυχοπαθολογικούς όρους προκειμένου να υποστηρίξουν την άποψή τους στο πλαίσιο πολιτικών ή άλλων αντιπαραθέσεων. Με αυτό τον τρόπο διαιωνίζεται το στίγμα για την ψυχική νόσο ενώ δημιουργείται σύγχυση στους συμπολίτες μας για το τι είναι η ψυχική διαταραχή».

Η αυτονόητη συναισθηματική στήριξη και ο σεβασμός των ατόμων που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές από όλους μας πρέπει να συνδυάζεται με τη διασφάλιση από την μεριά της πολιτείας δικαιωμάτων όπως η εργασία και η στέγαση, καταλήγει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία.

Το σποτ της Εταιρείας Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος

Το σποτ της καμπάνιας ευαισθητοποίησης της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος με τίτλο «Όλοι έχουμε δικαίωμα στην ψυχική υγεία» έχει ως στόχο να αναδείξει ότι στα δικαιώματα είμαστε όλοι ίσοι και παράλληλα ότι κανένα πρόβλημα ψυχικής υγείας δεν ακυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το σποτ της φετινής καμπάνιας ευαισθητοποίησης της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος με τίτλο «Όλοι έχουμε δικαίωμα στην ψυχική υγεία» αναδεικνύει κάποιες θεμελιώδεις αρχές αναφορικά με τα δικαιώματα και την ψυχική υγεία:

Όλοι έχουμε δικαίωμα στην ψυχική υγεία. Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ψυχικής υγείας. Αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα προστασίας της ψυχικής υγείας και το δικαίωμα πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Στα δικαιώματα είμαστε όλοι ίσοι. Όλοι ανεξαιρέτως έχουμε το δικαίωμα στην ελευθερία, την ανεξαρτησία και την ένταξη στην κοινότητα.

Κανένα πρόβλημα ψυχικής υγείας δεν ακυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα δεν αποτελούν αιτία περιορισμού των δικαιωμάτων του ατόμου ή αποκλεισμού από τις αποφάσεις σχετικά με την υγεία του. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο ΠΟΥ παγκοσμίως τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας συνεχίζουν να βιώνουν ένα ευρύ φάσμα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλοί αποκλείονται από την κοινοτική ζωή και υφίστανται διακρίσεις, ενώ μεγάλος αριθμός δεν έχει πρόσβαση σε περίθαλψη ψυχικής υγείας με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Κάθε άτομο έχει δικαίωμα να ζήσει μια παραγωγική και ικανοποιητική ζωή. Τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλους τους πολίτες, όπως το δικαίωμα να ζουν μέσα στην κοινότητα, να εργάζονται, να χαίρονται τις κοινωνικές δραστηριότητες χωρίς αποκλεισμούς, να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και την επιμόρφωση.

Μπορείτε να δείτε το σποτ στο κανάλι της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος στο ΥουΤube:

Το σποτ δημιουργήθηκε με την ευγενική συμμετοχή των ακόλουθων ηθοποιών: Τζωρτζίνα Λιώση, Μανώλης Μαυροματάκης, Λίλα Μπακλέση, Γιάννης Χατζηγεωργίου Σκηνοθεσία: Πιέρρος Ανδρακάκος Μοντάζ: Κλέα Μιχαηλίδου Σπικάζ: Διονύσης Τσιρώνης.