Γλυκαντικά: Ο ρόλος τους στην απώλεια βάρους και τα οφέλη

Τι ρόλο μπορούν να παίξουν τα γλυκαντικά με λίγες ή καθόλου θερμίδες στον έλεγχο του σωματικού βάρους;

Τα γλυκαντικά με λίγες ή καθόλου θερμίδες μπορούν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας, βοηθώντας ενήλικες και παιδιά να μειώσουν τόσο την πρόσληψη θερμίδων όσο και το σωματικό τους βάρος, όταν χρησιμοποιούνται αντί για τη ζάχαρη και ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής που χαρακτηρίζεται από ποικιλία επιλογών και ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Αν και η πρόσφατη οδηγία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δημιούργησε ερωτηματικά σχετικά με το ρόλο των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον μακροχρόνιο έλεγχο βάρους, η κα Βίκυ Πυρογιάννη, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος MSc, Επιστημονικός Σύμβουλος της Διεθνούς Ένωσης Γλυκαντικών εξηγεί ότι: «Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά μπορούν να καταναλωθούν με ασφάλεια για να βοηθήσουν στη μείωση πρόσληψης ζάχαρης στη διατροφή μας.

Στην πράξη αυτό που ισχύει, και επιβεβαιώνεται στις διαθέσιμες κλινικές μελέτες, είναι ότι επιλέγοντας τρόφιμα ή ροφήματα με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά στη θέση προϊόντων με ζάχαρη μπορούμε να μειώσουμε τη συνολική πρόσληψη θερμίδων, και συνεπώς να βοηθήσουμε στη μείωση του σωματικού μας βάρους. Φυσικά, η χρήση ολιγοθερμδικών γλυκαντικών από μόνη της δεν μπορεί να οδηγήσει «μαγικά» σε απώλεια βάρους, γι' αυτό και θα πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο μιας συνολικά ισορροπημένης διατροφής».

Νέα στοιχεία υπέρ του ευεργετικού ρόλου των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον έλεγχο του βάρους

Επιστημονικά νέα από το 14ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Διατροφής – FENS 2023

Το κορυφαίο ευρωπαϊκό συνέδριο για τη διατροφή, που διοργανώνεται κάθε 4 χρόνια από την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Επιστημονικών Εταιρειών Διατροφής (Federation of European Nutrition Societies , FENS), πραγματοποιήθηκε φέτος στο Βελιγράδι της Σερβίας, από τις 14 έως τις 17 Νοεμβρίου 2023.

Σύμφωνα με αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο από συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις καλά σχεδιασμένων κλινικών μελετών με μέση διάρκεια 3 μηνών, τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της συνολικής πρόσληψης θερμίδων όταν χρησιμοποιούνται στη θέση της ζάχαρης. Με τη σειρά της, η μείωση των συνολικών θερμίδων συμβάλλει στην απώλεια βάρους. Το πρόσθετο όφελος στο σωματικό βάρος εξαρτάται όμως από τη συνολική αντικατάσταση της ζάχαρης από τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι μεγαλύτερο όφελος στο βάρος τους θα δουν όσοι καταναλώνουν συστηματικά προϊόντα με ζάχαρη, και καταφέρνουν να τα μειώσουν αντικαθιστώντας τα με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά.

Στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Διατροφής παρουσιάστηκαν επίσης ευρήματα από δύο νέες, μεγάλες, μακροχρόνιες κλινικές μελέτες. Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο Βελιγράδι τα πρώτα αποτελέσματα μιας μεγάλης Ευρωπαϊκής μελέτης σε 330 ενήλικες από διαφορετικές χώρες, και μιας αγγλικής μελέτης σε περισσότερα από 400 άτομα.

Οι μελέτες αυτές είναι σημαντικές γιατί παρέχουν δεδομένα για το ρόλο των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον έλεγχο βάρους σε βάθος ενός έτους, καλύπτοντας όχι μόνο τον ρόλο τους στην απώλεια βάρους αλλά και στη διατήρησή του μετά την αρχική απώλεια. Αν και ο σχεδιασμός των δύο μελετών διαφέρει, και στις δύο διαπιστώθηκε ότι η κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών κατά τη διάρκεια και έπειτα από μια περίοδο απώλειας βάρους, μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να διατηρήσουν καλύτερα το βάρος που έχασαν σε διάστημα ενός έτους.

Φυσικά, χρειάζεται να βλέπουμε τη χρήση των γλυκαντικών όχι ως μια μεμονωμένη λύση στο ζήτημα της απώλειας βάρους, αλλά ως μια από τις πολλές διατροφικές στρατηγικές που συνδυάζονται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής με απώτερο στόχο τη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης.

Επιπλέον οφέλη των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών:

• Προσφέρουν στα άτομα με διαβήτη μια ουσιαστική εναλλακτική επιλογή αντί για τη ζάχαρη, καθώς τα ολιγοθερμιδικά/μη θερμιδογόνα γλυκαντικά προκαλούν χαμηλότερη αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, όταν χρησιμοποιούνται στη θέση των σακχάρων.
• Δεν συμβάλλουν στη δημιουργία τερηδόνας και η χρήση τους στη θέση της ζάχαρης συμβάλλει στη διατήρηση της μεταλλοποίησης των δοντιών και στην εξουδετέρωση των οξέων της οδοντικής πλάκας.
• Αποτελούν ένα απαραίτητο εργαλείο που βοηθά/διευκολύνει τις εταιρείες τροφίμων και ποτών να ανασυνθέσουν τα προϊόντα τους, μειώνοντας την ποσότητα της ζάχαρης και των θερμίδων που περιέχουν.

Τι ισχύει σχετικά με την ασφάλειά τους;

• Tα γλυκαντικά με λίγες ή καθόλου θερμίδες είναι ασφαλή, καθώς έχουν ερευνηθεί εκτενώς και εγκριθεί από φορείς υπεύθυνους για τον έλεγχο της ασφαλείας τροφίμων σε όλο τον κόσμο, όπως η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, και η Μικτή Επιτροπή Ειδικών για τα Πρόσθετα Τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (JECFA).
• Μάλιστα, μόλις τον Ιούλιο του 2023 η JECFA που είναι το υπεύθυνο όργανο για την ασφάλεια πρόσθετων τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας επιβεβαίωσε την ασφάλεια του γνωστού ολιγοθερμιδικού γλυκαντικού ασπαρτάμη, χωρίς να αλλάξει το όριο της Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης.
  Το όριο αυτό που αντιστοιχεί στην ποσότητα που μπορεί να καταναλώνεται ημερησίως χωρίς πρόβλημα για την υγεία αφορά σε καθημερινή κατανάλωση έως και 40 mg ασπαρτάμης ανά κιλό σωματικού βάρους, που σημαίνει πως ένας ενήλικος άνθρωπος 70 κιλών πρέπει να πίνει καθημερινά από 9 έως 14 κουτάκια για να υπερβεί την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη ασπαρτάμης μόνο από αναψυκτικά, δηλαδή πολλαπλάσια ποσότητα από αυτή που καταναλώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι καθημερινά.
  Μελέτες ανά τον κόσμο δείχνουν ότι οι προσλήψεις των εγκεκριμένων γλυκαντικών με λίγες ή καθόλου θερμίδες, συμπεριλαμβανομένης της ασπαρτάμης είναι πολύ χαμηλότερες από τις τιμές της Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης.