Κωνσταντίνα-Ελένη Καρακάση: Η πρώτη γυναίκα που πραγματοποίησε μεταμόσχευση ήπατος στην Ελλάδα

Πίσω από το χειρουργικό τραπέζι στεκόταν η Κωνσταντίνα-Ελένη Καρακάση, ψύχραιμη, συγκεντρωμένη, με έναν τρόπο σχεδόν τελετουργικό.

Η πρώτη επαφή με τον ασθενή είχε γίνει την προηγούμενη μέρα, όταν τον κάλεσαν στο νοσοκομείο για να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο επέμβασης. Το πρωί της μεταμόσχευσης, λίγο πριν τον πάρει ο ύπνος της αναισθησίας, του είπε τη φράση που αποτελεί κάτι σαν προσωπικό της «φυλαχτό» σε κάθε χειρουργείο: «Θα τα πούμε αργότερα». Μια υπόσχεση. Μια δήλωση εμπιστοσύνης. Μια αθόρυβη δέσμευση ζωής.

Όταν η διαδικασία ολοκληρώθηκε και βγήκε από τη χειρουργική αίθουσα, για λίγο ένιωσε το βάρος αυτού που είχε μόλις συμβεί: «Εκεί συνειδητοποίησα για πρώτη φορά ότι το έκανα εγώ. Ήμουν περήφανη –και την ίδια στιγμή είχα αγωνία να πάει καλά ο ασθενής.»

Η ίδια μίλησε στο CNN Greece για την πορεία της μέχρι σήμερα, που έφτασε να πραγματοποιήσει την πρώτη μεταμόσχευση ήπατος στην Ελλάδα, από γυναίκα χειρουργό. Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί όσα μάς είπε:

Από την Κωνσταντινούπολη στη Θεσσαλονίκη: Μια διαδρομή προς την ιατρική

Η ιστορία της δεν ξεκινά στην Ελλάδα αλλά στην Κωνσταντινούπολη, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η ιατρική υπήρχε ήδη μέσα στο σπίτι της: Ο πατέρας της ήταν παθολόγος σε κρατικό νοσοκομείο. Εκείνος, χωρίς να το επιβάλλει, άνοιξε ένα παράθυρο σε έναν κόσμο που την γοήτευε.

Αποφοίτησε από το Ζωγράφειο Λύκειο και, με μια μίξη προσωπικών αναζητήσεων και κοινωνικών συγκυριών, πήρε την απόφαση να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις. Πέρασε στην Ιατρική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης –και από εκεί ξεκίνησε μια πορεία που δεν είχε επιστροφή.

Μετά το πτυχίο, δήλωσε ειδικότητα στη Γενική Χειρουργική. Κι έπειτα, σαν κάτι να την τραβούσε ακατανίκητα, μπήκε στον κόσμο των μεταμοσχεύσεων. «Μπήκε το μικρόβιο –και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.»

Η χειρουργική, ιδιαίτερα οι μεταμοσχεύσεις, απαιτούν αφοσίωση, αντοχή και συνεχή εγρήγορση. Κι όμως, γι’ αυτήν αυτή η ένταση δεν ήταν βάρος αλλά κίνητρο. «Ίσως αυτό το κομμάτι ήταν που με συνεπήρε και ήθελα να ασχοληθώ ακόμη περισσότερο.»

Σπάζοντας ένα «τελευταίο φρούριο»

Η μεταμόσχευση ήπατος ήταν για δεκαετίες ένα σχεδόν αποκλειστικά ανδρικό πεδίο. Η ίδια δεν διεκδικεί τίτλους ούτε αναζητά εξαιρέσεις. «Δεν είμαι η μοναδική γυναίκα στις μεταμοσχεύσεις. Υπάρχουν πολλές που δουλεύουν και προσπαθούν να πετύχουν. Ίσως η μεταμόσχευση ήπατος ήταν το τελευταίο φρούριο που κατακτήθηκε».

Κι όμως, το συμβολικό μέρος της συγκεκριμένης στιγμής δεν χάνεται. Για τις νεότερες γυναίκες γιατρούς, για κάθε γυναίκα που διεκδικεί τη θέση της σε ένα απαιτητικό περιβάλλον, η εικόνα μιας χειρουργού που ολοκληρώνει μια μεταμόσχευση ήπατος λειτουργεί ως απόδειξη δυνατότητας.

Ο χρόνος που δεν υπακούει ποτέ

Η δουλειά σε ένα πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων δεν συνοδεύεται από σταθερά ωράρια. «Ο προγραμματισμός δεν είναι σύμμαχος. Πολλές φορές είναι ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής μας». Τα επείγοντα περιστατικά, τα απρόβλεπτα, οι μεταμεσονύκτιες κλήσεις, οι διαρκείς αναβολές άλλων πλευρών της ζωής είναι μέρος της καθημερινότητας.

Ο προσωπικός χρόνος συρρικνώνεται, οι ισορροπίες δοκιμάζονται. Κι όμως, όταν τη ρωτάμε αν το μετάνιωσε, η απάντησή της είναι καθαρή: «Όχι». Διότι ζύγισε όσα ήθελε και όσα έπρεπε –και αποφάσισε.

Το μήνυμα που κράτησε από τον πατέρα της

Αν κάτι τη συνόδευε και την συνοδεύει μέχρι και σήμερα στην πορεία της, είναι μια φράση που της είπε ο πατέρας της, και την οποία επαναλαμβάνει συγκινημένη:

«Κάνε αυτό που θέλεις, γιατί το αγαπάς».

Αυτό θα έλεγε σήμερα στον νεότερο εαυτό της. Αυτό λέει και στους νέους γιατρούς που σκέφτονται να ακολουθήσουν δύσκολες ειδικότητες.

Οι μεταμοσχεύσεις ως πράξη συλλογική –και πράξη αλτρουισμού

Όσο κι αν κάθε μεταμόσχευση απαιτεί δεξιοτεχνία και ψυχραιμία, χωρίς το δώρο των δοτών, τίποτα δεν θα ήταν δυνατό. «Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε καμία συζήτηση αν δεν υπήρχε το μεγαλύτερο δώρο ζωής: Η δωρεά οργάνων».

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα οι δότες αυξάνονται, χάρη σε συστηματικές προσπάθειες ενημέρωσης και οργάνωσης. «Φέτος έχουμε ξεπεράσει το ρεκόρ των δοτών του 2024».
Η ίδια πιστεύει βαθιά στον αλτρουισμό του ελληνικού λαού -και στη σημασία της σωστής ενημέρωσης ώστε να σβηστούν τα μικρά «ψεγάδια» που ακόμη παραμένουν.

Το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον

Για την Κωνσταντίνα-Ελένη Καρακάση, η πρώτη μεταμόσχευση δεν είναι επίτευγμα που την καθηλώνει, αλλά αφετηρία. Θέλει η δεύτερη, η τρίτη και όσες ακόμη ακολουθήσουν να γίνουν με ακόμη μεγαλύτερη σιγουριά και γνώση. Θέλει να ολοκληρώσει το διδακτορικό της. Θέλει να συνεχίσει να εξερευνά νέους τομείς των μεταμοσχεύσεων.

Κυρίως, θέλει να συνεχίσει να κάνει αυτό που αγαπά. Και να το λέει σε κάθε ασθενή, λίγο πριν τα βλέφαρά του κλείσουν: «Θα τα πούμε αργότερα.»

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece στα Πρόσωπα 2025

• Content Director | Σοφία Μαυραντζά • Head of Multimedia & Σκηνοθέτης | Σεραφείμ Ντούσιας • Αρχισυνταξία | Ιωάννα Κατσίμπα • Head of Design | Κωνσταντίνα Ιωάννου • Οπερατέρ | Στάθης Κεφάλας, Nicholas Cornford, Δημήτρης Παρασκευόπουλος, Γιώργος Αποστολόπουλος • Μοντάζ | Νίκη Μαλλιωτάκη, Σταύρος Λογοθέτης, Γιώργος Αποστολόπουλος • Motion Graphics Designer | Σταύρος Σιδέρης • Φωτογραφίες | Λευτέρης Παρτσάλης • Οργάνωση Παραγωγής | Γιώργος Χατζής • Project Manager | Δέσποινα Γαβριήλ