ΑΠΟΨΕΙΣ

Πολιτικές για την Υλοποίηση του Δικαιωματικού Μοντέλου της Αναπηρίας

Πολιτικές για την Υλοποίηση του Δικαιωματικού Μοντέλου της Αναπηρίας

Η αναπηρία συνιστά ένα πολυδιάστατο φαινόμενο, επηρεάζει οριζόντια ένα ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής και προσεγγίζεται πλέον υπό το πρίσμα του δικαιωματικού μοντέλου.

Η υιοθέτηση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία σηματοδοτεί τον ποιοτικό μετασχηματισμό της κοινωνίας μας, από μια κοινωνία σχεδιασμένη μόνο για ορισμένους ανθρώπους, σε μια κοινωνία ανοιχτή και συμπεριληπτική, έτσι ώστε κάθε δημόσια πολιτική που εκπονείται να λαμβάνει υπόψη τη διάσταση της αναπηρίας. Βασικό θεσμικό εργαλείο για την υλοποίηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση είναι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, ένας συνεκτικός οδικός χάρτης με σαφή χρονοδιαγράμματα και μετρήσιμους, δυναμικά εξελισσόμενους στόχους, με γνώμονα τη δικαιωματική αντίληψη.

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στο σχεδιασμό των κατάλληλων πολιτικών, με σκοπό την πλήρη εναρμόνιση της χώρας μας με τις επιταγές της Σύμβασης.

Ειδικότερα, ένας βασικός πυλώνας που κατοχυρώνεται στο αρ.19 αυτοτελώς, αποτυπώνοντας συγχρόνως οριζόντια τη φιλοσοφία της Σύμβασης, είναι η διασφάλιση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ανεξάρτητη διαβίωση. Τα άτομα με αναπηρία έχουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, να ζουν ελεύθερα και ανεξάρτητα, με βάση τις δικές τους ανάγκες, επιθυμίες και επιλογές. Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνεται μια δέσμη μέτρων για την πρόληψη και αποτροπή της ιδρυματοποίησης και την υποστήριξη της διαβίωσης στην κοινότητα. Πιο συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 2021 ολοκληρώθηκε η Εθνική Στρατηγική Αποϊδρυματοποίησης και εκπονήθηκε το σχέδιο εφαρμογής της. Το Πρόγραμμα Αποϊδρυματοποίησης υλοποιείται αρχικά στο Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Αττικής και στο Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Δ. Ελλάδας.

Βασική συνιστώσα στην επίτευξη της αποϊδρυματοποίησης αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, έτσι ώστε οι ένοικοι τους να μπορούν να εκπαιδεύονται, να εργάζονται και να μετέχουν ισότιμα στις ευκαιρίες για δραστηριότητες που προσφέρουν οι τοπικές κοινωνίες. Στο πλαίσιο προώθησης της αρχής της ισότητας και της πλήρους κοινωνικής ενσωμάτωσης χωρίς διακρίσεις, δημοσιεύτηκε η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για ίδρυση μεικτών στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, ημεδαπών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας με αναπηρία, συνέχεια του μνημονίου συνεργασίας που υπέγραψαν η Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και η Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής.

Στον πυρήνα του δικαιώματος στην ανεξάρτητη διαβίωση βρίσκεται η δυνατότητα του ατόμου με αναπηρία που τον χρειάζεται, να υποστηρίζεται από προσωπικό βοηθό της επιλογής του, ο οποίος συνιστά το μέσο που οδηγεί το άτομο στην ανεξάρτητη του διαβίωση, αίροντας έτσι τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά εμπόδια που αντιμετωπίζει λόγω των λειτουργικών του περιορισμών. Ο προσωπικός βοηθός νομοθετήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας και την περίοδο αυτήν υλοποιείται η πρώτη φάση του πιλοτικού προγράμματος με 1000 ωφελούμενους στην περιφέρεια Αττικής, ενώ στις αρχές του επόμενου έτους θα ενταχθούν άλλα 1000 άτομα από άλλες τέσσερεις περιφέρειες.

Αναφορικά με την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με οπτική αναπηρία, συγκροτήθηκε με ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης ομάδα εργασίας για τη διερεύνηση δυνατότητας λειτουργίας Προγράμματος εκπαίδευσης νέων εκπαιδευτών στην κινητικότητα, τον προσανατολισμό και τις δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης και για την περαιτέρω ανάπτυξη της υποστηρικτικής υπηρεσίας της παροχής σκύλων οδηγών στους τυφλούς χειριστές. Η ομάδα ολοκλήρωσε τις εργασίες της και έχουν δρομολογηθεί οι απαραίτητες ενέργειες για το σχεδιασμό του προγράμματος.

Ένας ακόμη σημαντικός πυλώνας που κατοχυρώνεται στο αρ.9, αλλά διατρέχει παράλληλα το σύνολο της Σύμβασης ως μια από τις γενικές αρχές αυτής, είναι η επίτευξη της καθολικής προσβασιμότητας. Με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης υπεγράφη πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ της ΚΕΔΕ, της ΕΣΑμεΑ και της Γενικής Γραμματείας, με αντικείμενο την από κοινού χάραξη, εφαρμογή και παρακολούθηση πολιτικών και δράσεων για τη δημιουργία προσβάσιμων και συμπεριληπτικών πόλεων. Την περίοδο αυτήν στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης υλοποιούνται και άλλες δράσεις για την ενίσχυση της προσβασιμότητας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σύσταση ομάδας εργασίας, με στόχο την αποτύπωση των αναγκαίων θεσμικών παρεμβάσεων για ισότιμη πρόσβαση των κωφών και βαρήκοων συμπολιτών μας στην πληροφόρηση και την επικοινωνία.

Κομβική επίσης είναι η συμβολή του Υπουργείου Εργασίας στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου πρώιμης παρέμβασης, με βάση το αρ.7 της Σύμβασης, έτσι ώστε να ανιχνεύεται έγκαιρα η πιθανή αναπηρία και να υποστηρίζεται ολιστικά το παιδί και η οικογένεια. Στην κατεύθυνση αυτήν, εντός του 2022 θα ξεκινήσει με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης πιλοτικό πρόγραμμα για 1450 παιδιά, με στόχο την παροχή εξατομικευμένων εκπαιδευτικών και θεραπευτικών παρεμβάσεων από ειδική διεπιστημονική ομάδα.

Τέλος, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Κυψέλη» θα γίνεται έγκαιρη ανίχνευση δυνατοτήτων και αναγκών, μέσω της τακτικής παρακολούθησης και αξιολόγησης της ανάπτυξης των βρεφών και νηπίων στο σύνολο των παιδικών σταθμών της Χώρας.

Οι πρωτοβουλίες αυτές εντάσσονται σε ένα συνολικό πλέγμα δημόσιων πολιτικών που σχεδιάζουμε, με στόχο την πλήρη ευθυγράμμιση της Ελλάδας με τις διεθνείς μας δεσμεύσεις και την οριστική αποδοχή της κοινωνικής συμπερίληψης, ως μιας οριζόντιας αρχής που διέπει κάθε θεσμική μας παρέμβαση.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ