Πρέπει να αυξηθούν τα επιτόκια;

Τα «γεράκια» της νομισματικής πολιτικής φαίνεται πως έχουν πλέον τον πρώτο λόγο, επιβάλλοντας μια σκληρή γραμμή που περιλαμβάνει πολλές και συνεχείς αυξήσεις στο κόστος του χρήματος.

Σε μια πρώτη ανάγνωση, με τον πληθωρισμό σε πολυετή υψηλά, μια τέτοια κίνηση φαντάζει λογική. Η άνοδος των επιτοκίων είναι η ενδεδειγμένη -ίσως και η μοναδική- λύση για να τιθασευθεί ο τιμάριθμός υπό κανονικές συνθήκες.

Μόνο που οι συνθήκες δεν είναι κανονικές. Οι πληθωριστικές πιέσεις είναι σχεδόν αμιγώς εξωγενείς, καθώς προέρχονται από τα απόνερα της πανδημίας και κυρίως από την ενεργειακή κρίση λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Άρα, δεν υπάρχει μια άμεση σχέση αιτίου-αιτιατού ανάμεσα στο χαμηλό κόστος χρήματος και την αύξηση του τιμαρίθμου, ώστε να αλλάξουν οι ισορροπίες με τις επερχόμενες αυξήσεις.

Την ίδια στιγμή, αυτό που είδαμε από τις πρώτες κιόλας ημέρες (αν όχι ώρες) της προαναγγελίας των αυξήσεων είναι μια ισχυρότατη πίεση στα ομόλογα κυρίως της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Και δεν μιλάμε μόνο για τη χώρα μας, αλλά και για την Ιταλία, το προφίλ του χρέους της οποίας είναι εξίσου -αν όχι περισσότερο- προβληματικό. Γεγονός που σημαίνει ότι η ΕΚΤ μπορεί να χρειαστεί να πάρει πυροσβεστικά μέτρα για την ανάσχεση των κερδοσκόπων πριν καν γίνει η πρώτη αύξηση των επιτοκίων.

Και βέβαια, ο ελέφαντας στο δωμάτιο έχει να κάνει με την αύξηση του κόστους χρήματος για επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έρχεται και προστίθεται στο κύμα ακρίβειας. Δηλαδή, μια επιχείρηση που ήδη πληρώνει «χρυσό» το κόστος της ενέργειας, θα πρέπει να επιβαρυνθεί έτι περαιτέρω για την εξυπηρέτηση του δανεισμού της.

Ή ένα νοικοκυριό, που ήδη δυσκολεύεται για να πληρώσει το λογαριασμό ρεύματος ή να τα βγάλει πέρα με τα ψώνια στο σουπερμάρκετ, θα πρέπει να πληρώσει παραπάνω για τη δόση του στεγαστικού του δανείου.

Προφανώς, είναι μια συνταγή με πολλά προβλήματα, καθώς οι επιβαρύνσεις αθροίζονται και τα περιθώρια στενεύουν.

Και, αν θέλουμε να δούμε και την μακρο-οικονομική εικόνα, οι αυξήσεις των επιτοκίων μπορούν να αποτελέσουν τη χαριστική βολή στις όποιες προσπάθειες μετα-πανδημικής ανάκαμψης, που με τη σειρά τους θα αποτελούσαν ανάχωμα έναντι του πληθωρισμού.

Γιατί, το απευκταίο σενάριο είναι το πέρασμα της διεθνούς οικονομίας σε ύφεση, σε συνδυασμό με τη διατήρηση των πληθωριστικών πιέσεων. Με άλλα λόγια, το εφιαλτικό σενάριο του στασιμοπληθωρισμού.

Μήπως λοιπόν στην πράξη η αύξηση των επιτοκίων -ή τουλάχιστον ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνήθηκε- δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση; Και μήπως, μετά από ένα χρόνο από σήμερα φτάσουμε να πούμε, «η εγχείρηση επέτυχε, ο ασθενής απεβίωσε»; Ειλικρινά ελπίζω πως όχι.