Η εικονική διαπραγμάτευση για το ελληνικό χρέος

Η Ελληνική Κυβέρνηση υπέστη μια σοβαρή ήττα στο Eurogroup της Δευτέρας 23 Μάϊου 2017.

Η αποσύνδεση της καταβολής της επόμενης δόσης από το θέμα του χρέους δεν έγινε δεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών κ. Τσακαλώτο, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει απόφαση ούτε για την καταβολή της δόσης, αλλά ούτε και για το χρέος. Το θέμα θα ξανασυζητηθεί στην επόμενη συνεδρία την 15 Ιουνίου 2017.

Το πρόβλημα έγκειται στην στάση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), που επιμένει ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση στο Ελληνικό Πρόβλημα χωρίς μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Από την άλλη μεριά, ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών κ. Σόιμπλε επιμένει να μην δέχεται οποιαδήποτε συζήτηση για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, κάποιοι λένε μέχρι να γίνουν οι Γερμανικές εκλογές το φθινόπωρο του 2017.

Γιατί όμως αυτές οι εξελίξεις αποτελούν ήττα για την Ελληνική Κυβέρνηση; Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι έχουμε μεν καθυστέρηση στις αποφάσεις, αλλά κάτι τέτοιο είναι πλέον σύνηθες στην πορεία της Ελλάδος προς το – άγνωστο – μέλλον της. Τι το καινούργιο υπάρχει στο προχθεσινό αδιέξοδο;

Το καινούργιο είναι ότι η Κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα ενέκρινε με ψήφο στη Βουλή όλα τα πρόσθετα μέτρα που ζήτησαν οι δανειστές για την έγκριση της δεύτερης αξιολόγησης του Προγράμματος (του Μνημονίου) που λήγει το καλοκαίρι του 2018.

Και όχι μόνον αυτό.

Αφού ψηφίστηκαν τα πρόσθετα μέτρα, τα συνδεδεμένα με την δεύτερη αξιολόγηση, ο Υπουργός Οικονομικών κ. Τσακαλώτος δήλωσε ότι τώρα πλέον πρέπει οι πιστωτές να εγκρίνουν μέτρα για τη ρύθμιση του χρέους. Σε ανάλογες δηλώσεις προέβη και ο κ. Πρωθυπουργός.

Τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους αποτελούν βασικό στόχο της Ελληνικής Κυβέρνησης, παρόλο ότι δεν έχει μέχρι σήμερα διευκρινισθεί ποια ακριβώς είναι τα μέτρα αυτά.

Οι πιστωτές όμως το μόνο στο οποίο είχαν διαπραγματευθεί ήταν η δεύτερη αξιολόγηση, δεν είχαν κάνει διαπραγμάτευση για την ελάφρυνση του χρέους. Άλλο οι άτυπες συζητήσεις και οι δηλώσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) και άλλο οι διαπραγματεύσεις.

Επομένως, μπορεί κανείς να πει χωρίς ενδοιασμό ότι η Κυβέρνηση λειτούργησε μονομερώς όταν συνέδεσε την ψήφιση των νέων μέτρων – κάποιοι το λένε τέταρτο μνημόνιο – με τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Και αυτή η συμπεριφορά σίγουρα δεν εντάσσεται σε κάποια διαπραγμάτευση, αφού η ίδια η φύση της διαπραγμάτευσης επιτάσσει ότι κάθε μεριά κάτι δίνει και κάτι παίρνει. Εν προκειμένω η Ελληνική μεριά έδωσε – και μάλιστα πολλά – αλλά δεν έλαβε τίποτε ως προς το χρέος. Είναι τουλάχιστον φαιδρό να λες ότι διαπραγματεύεσαι για κάτι, να τα δίνεις όλα στην άλλη πλευρά, να μην παίρνεις τίποτε από αυτά που λες ότι θέλεις, και εκ των υστέρων να ισχυρίζεσαι ότι θα τα διεκδικήσεις μετά την λήξη της διαπραγμάτευσης.

Είναι λοιπόν φανερό ότι η διαπραγμάτευση για το χρέος λαμβάνει χώρα σε άλλα πεδία, και σίγουρα χωρίς την συμμετοχή της Ελληνικής πλευράς. Η διαπραγμάτευση στην οποία πραγματικά συμμετείχε η Ελλάδα ήταν εκείνη που έκλεισε την δεύτερη αξιολόγηση με την ολοσχερή ψήφιση των πρόσθετων μέτρων.

Συνοψίζοντας, η Ελληνική Κυβέρνηση δεν διαπραγματεύεται για το χρέος, απλά συζητά για το χρέος, παρόλο ότι επικοινωνιακά το παρουσιάζει σαν διαπραγμάτευση. Για το λόγο αυτό και όταν στην συνεδρίαση του Eurogroup της Δευτέρας 23 Μάϊου 2017 οι πιστωτές συζήτησαν τα περί χρέους, το έκαναν εν τη απουσία του κ. Τσακαλώτου.

Αυτό που κάποιοι εισπράττουν ως προσβολή και μείωση της Ελλάδος είναι η σκληρή πραγματικότητα. Η Ελληνική πλευρά δεν έχει κανένα λόγο στις συζητήσεις του Eurogroup για το χρέος, απλούστατα επειδή τα έχει δώσει όλα, και τα έδωσε για να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση. Αυτή τη στιγμή, ακόμη και αν η Ελληνική πλευρά συνειδητοποιούσε το ότι είναι εκτός διαπραγματεύσεων για το χρέος και επιχειρούσε να μετάσχει σε αυτές δεν θα τα καταφέρει, για τον απλό λόγο ότι δεν έχει τίποτε πλέον να δώσει, και οι δανειστές δεν έχουν τίποτε παραπάνω να πάρουν.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος δήλωσε ότι «αν δεν ρυθμιστεί το χρέος δεν θα εφαρμοστούν τα πρόσθετα μέτρα». Κάτι αντίστοιχο ανέφερε και ο κ. Πρωθυπουργός. Αν όμως ήταν ειλικρινής ως προς αυτήν την πρόθεση η Κυβέρνηση, θα έπρεπε να την θέση ως προϋπόθεση για τα πρόσθετα μέτρα.

Το πιο πιθανό είναι ότι σε κάποια συζήτηση η Κυβέρνηση το ανέφερε, οι δανειστές της είπανε ότι κάτι τέτοιο δεν συζητιέται, και τότε εφευρέθηκε – και πάλι μονομερώς – η πατέντα ότι δεν θα εφαρμόσουμε τα πρόσθετα μέτρα χωρίς ρυθμίσεις για το χρέος.

Έχουμε λοιπόν τα εξής δεδομένα.

Η διαπραγμάτευση που έκλεισε για την δεύτερη αξιολόγηση του Προγράμματος προϋποθέτει την εφαρμογή των πρόσθετων μέτρων που ψήφισε την περασμένη εβδομάδα η Βουλή.

Διαπραγμάτευση για το χρέος με τη συμμετοχή της Ελλάδος δεν υπάρχει.

Η διαπραγμάτευση που υπάρχει για το χρέος γίνεται ανάμεσα στους Ευρωπαίους και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και δεν περιλαμβάνει την Ελλάδα.

Για το λόγο αυτό και προσπάθησαν οι δανειστές να περάσουν στο Eurogroup απόφαση σύμφωνα με την οποία θα καταβληθεί η δόση στην Ελλάδα χωρίς να προϋπάρξει ρύθμιση για το χρέος.

Οι λοιπές ερμηνείες – συμπεριλαμβανομένης και της θέσεως ότι τα πρόσθετα μέτρα θα εφαρμοστούν μόνο μετά την απόφαση για το χρέος – αποτελούν επικοινωνιακά τεχνάσματα της Ελληνικής Κυβερνήσεως, προορισμένα για εσωτερική κατανάλωση.

Όπως όμως έχει δείξει η μέχρι τώρα πορεία όλων των διαπραγματεύσεων, η Ελληνική Κυβέρνηση θα πρέπει να εγκαταλείψει την προσφυγή σε εικονικές διαπραγματεύσεις για εσωτερική κατανάλωση και να ωριμάσει στην προσέγγιση της. Οι διαπραγματεύσεις διαρκούν όσο δεν έχει γίνει η ανταλλαγή του τι δίνει και τι παίρνει η κάθε πλευρά. Μετά από αυτήν την ανταλλαγή, τα όσα επακολουθούν είναι διακοσμητικά.

Αν λοιπόν η Ελληνική Κυβέρνηση θέλει πραγματικά να διαπραγματευθεί το χρέος, θα πρέπει να το κάνει ευθέως και χωρίς τεχνάσματα που δεν πείθουν κανένα, πολύ περισσότερο δε τους δανειστές μας. Γιατί δεν το πράττει; Μήπως επειδή οι δανειστές δεν θα δεχθούν μια τέτοια διαπραγμάτευση με συμμετοχή της Ελλάδος σε αυτή τη φάση; Μήπως επειδή πρέπει πρώτα να γίνουν οι Γερμανικές εκλογές;

Αυτά τα ερωτήματα θα επιχειρήσω να απαντήσω μια άλλη φορά.

*Ο Νίκος Μορόπουλος είναι Σύμβουλος Εταιρικών Μετασχηματισμών (MSc)