Ενεργοποιητές της αριστείας και αναστολείς της Παιδείας

Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος κατήγγειλε ότι το υπουργείο Παιδείας έδωσε εντολή να μην πραγματοποιηθεί η ομιλία, κάνοντας λόγο για «διωγμό που έχει αρχίσει ανεπίσημα και προχωρεί να επισημοποιηθεί».

Όπως διηγήθηκε ο κ. Άνθιμος: «ένας συμπατριώτης μας, ο Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος, ήρθε στην Θεσσαλονίκη για μια ομιλία σε ένα σχολείο, μετά από αίτημα των παιδιών και είπε ευχαρίστως. Τότε ήρθε και μου είπε θα μου επιτρέψετε Παναγιώτατε να κάνω μια ομιλία σε σχολείο που με καλέσανε, και του είπα να κάνετε όσες ομιλίες θέλετε».

Σύμφωνα με τον Παναγιώτατο, η διεύθυνση του σχολείου δεν επέτρεψε στον κ. Νικόλαο να μιλήσει στους μαθητές. Αναρωτήθηκε δε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης: «Είναι δυνατόν στην Ελλάδα των τόσων Μητροπολιτών, πατέρων, κληρικών που θυσιάστηκαν για την πατρίδα, είναι δυνατόν να λέμε σε εκπροσώπους της Εκκλησίας δε μπορείς να μιλήσεις στα παιδιά; Δεν τα βλέπω καλά τα πράγματα».

Σχετικά με το θέμα, το υπουργείο εξήγησε ότι: «η εγκύκλιος δεν αφορά συγκεκριμένο πρόσωπο. Αντιθέτως θέτει γενικούς κανόνες, ώστε το σχολείο να μην μετατραπεί σε θέατρο αντιπαραθέσεων και κηρυγμάτων με πρωταγωνιστές εξωσχολικούς παράγοντες. Είναι ανάγκη να διασφαλιστεί η ηρεμία και το σχολικό ήθος μέσα στην αίθουσα. Εξωσχολικοί παράγοντες π.χ. εκπρόσωποι της Εκκλησίας, της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων κοινωνικών φορέων μπορούν να παρευρίσκονται σε εκδηλώσεις στο χώρο του σχολείου όχι όμως σε ώρα μαθήματος».

Το εθνικό πρόσωπο της αριστείας

Τον Μητροπολίτη Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικής Νικόλαο υπερασπίστηκαν πολλοί παράγοντες του δημόσιου βίου επί τη βάσει του υψηλού επιπέδου των σπουδών του, καλώντας την κυβέρνηση (και την αριστερά ως κάποιου είδους γενικότερης μομφής) να σεβαστεί επιτέλους τους αρίστους, όπως προσωποποιούνται αυτήν τη φορά στον Σεβασμιώτατο.

Πράγματι, το βιογραφικό του είναι εντυπωσιακό, καθώς μεταξύ άλλων διαβάζει κανείς:

Οι διδακτορικές σπουδές του στο HST (κοινό πρόγραμμα Harvard και ΜΙΤ) επικεντρώθηκαν στον τομέα της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας (Βιορευστοδυναμική, Μαθηματική Φυσιολογία, Αιμοδυναμική της καρδιάς και των αγγείων).

Εργάστηκε ως ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης στο Αγγειολογικό Εργαστήριο του New England Deaconess Hospital, στο Τμήμα Αναισθησιολογίας του Massachusetts General Hospital και στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Boston Children’s Hospital. Επίσης, διετέλεσε επί διετία επιστημονικός σύμβουλος μεγάλων εταιρειών σε θέματα Διαστημικής Ιατρικής Τεχνολογίας.

Εκτός από την ακαδημαϊκή πορεία του, εντυπωσιακές είναι, επίσης, οι τοποθετήσεις του για ένα ζήτημα που τα προηγούμενα χρόνια απασχόλησε έντονα το δημόσιο διάλογο· εξέλιξη που αν μη τι άλλο ήταν θετική, καθώς για πολλά χρόνια το ζήτημα ήταν εγγεγραμμένο στον συστημικό μονόλογο.

Μιλώντας για το λεγόμενο αντιρατσιστικό νομοσχέδιο τον περασμένο Αύγουστο ο Σεβασμιώτατος ανέφερε εκτός άλλων τα εξής:

«Φυσικά και θέλουμε να αντιμετωπισθεί ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία. Κοινωνίες μίσους και εκδικητικότητας που δεν είναι ανεκτικές στη φυσιολογική διαφορετικότητα δεν είναι ικανές να φιλοξενήσουν αξίες, ούτε να δημιουργήσουν πρόοδο και πολιτισμό, ούτε να συντηρηθούν και να επιβιώσουν. Κοινωνίες όμως που απαγορεύουν τον στιγματισμό και τον έλεγχο των ψυχοκοινωνικών διαστροφών, όπως είναι και οι γενοκτονίες και οι ομοφυλίες, αλλά και ο ρατσισμός, αυτές οι κοινωνίες ούτε κοινωνίες είναι ούτε και δημοκρατίες. Ας μας εξηγήσουν οι υποστηρικτές του νόμου γιατί να προστατεύεται ο αντιρατσισμός και να απαγορεύεται η "ομοφοβία"».

»Δεν ζητούμε να αποσυρθεί ο νόμος. Ζητούμε να διορθωθεί. Για να χτυπήσεις το μίσος δεν είναι μονόδρομος το να πνίξεις τον σεβασμό και την ελευθερία του λόγου. Για να εξαφανίσεις την κακία δεν υποχρεούσαι να απαγορεύσεις το Ευαγγέλιο. Υποχρεούσαι να το αναστήσεις».

»Τελικά το πρόβλημα δεν είναι η "ομοφοβία", τήν οποία μόλις μάθαμε ως λέξη, όσο η ομομανία την οποία καθημερινά ζούμε στην πράξη».

»Είναι κρίμα αυτή η Κυβέρνηση ως τελευταία πράξη πριν από την αυτοκτονία της να μας αφήνει ως νομοθετημένη πλέον κληρονομιά τα επίχειρα του ηθικού παραλογισμού της».

Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περι πάτρης

Στο εγχειρίδιο της Πληροφορικής Α’ Γυμνασίου οι μαθητές διαβάζουν για κάποιον Άλαν Τουρινγκ που «το 1945 διατυπώνει την ιδέα της καθολικής μηχανής, μιας μοναδικής μηχανής για όλες τις εργασίες και το 1946 περιγράφει αναλυτικά τον προγραμματιζόμενο υπολογιστή ACE (Automatic Computing Engine). Για πολλούς, ο Τούρινγκ θεωρείται ο εφευρέτης του ηλεκτρονικού υπολογιστή».

Ο Άλαν Μάθισον Τούρινγκ (Alan Mathison Turing) ήταν Bρετανός μαθηματικός, καθηγητής της λογικής και της κρυπτογραφίας, ενώ έχει μείνει στην ιστορία των επιστημών ως ο πατέρας των υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης. Θα μπορούσε έγκυρα κανείς να ισχυριστεί ότι το πνεύμα του βρίσκεται πίσω από κάθε τι που συνιστά τον πολιτισμό, όπως τον γνωρίζουμε στην καθημερινότητα των ημερών μας.

Διαβάζοντας το «βιογραφικό» του, αντιλαμβανόμαστε ότι μπορεί μεν ο ίδιος να εμπίπτει στον ορισμό του «αρίστου», κατά τον τρόπο που ορίζεται στην εγχώρια μικροπολιτική πραγματικότητα, όμως το να αρκεστεί κανείς σε τούτο θα ήταν άδικο για την παρακαταθήκη που ο Βρετανός επιστήμονας άφησε στις νεότερες γενιές.

Γεννήθηκε το 1912 στο Λονδίνο και από πολύ μικρός είχε δώσει δείγματα ανθρώπου εξαιρετικής ευφυΐας, δείχνοντας ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά και τις επιστήμες.

Σε ηλικία 24 ετών, εφηύρε την Μηχανή Τούρινγκ, μια υποθετική κατασκευή απεριόριστης χωρητικότητας μνήμης που προσέδωσε στην έννοια του αλγορίθμου επίσημη και αυστηρή μαθηματική διατύπωση. H Καθολική Μηχανή Τούρινγκ περιγράφει τον ευρύτερο δυνατό υπολογιστή γενικού σκοπού, που μπορεί να εκτελέσει οποιονδήποτε υπολογισμό -εφόσον έχουν εκφραστεί ξεκάθαρα τα αναγκαία προς αυτό βήματα-, καθώς οποιοδήποτε μαθηματικό μοντέλο υπολογισμού είναι είτε ισοδύναμο είτε υποδεέστερό της ως υποσύνολο των υπολογιστικών της ικανοτήτων.

Οι έρευνες του Τούρινγκ συνδέονται με ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας του 20ου αιώνα, καθώς οδήγησαν στην αποκωδικοποίηση του Enigma, συσκευής με την οποία οι Γερμανοί κρυπτογραφούσαν τις πολεμικές τους επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η άκρως μυστική βρετανική επιχείρηση, στην οποία ο Άλαν Toύρινγκ υπήρξε το κεντρικό πρόσωπο, πέτυχε την αποκρυπτογράφηση των μηνυμάτων, που διακινούνταν μεταξύ στρατηγείων, διπλωματικών υπηρεσιών και μονάδων των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επιτυχή έκβαση πολεμικών επιχειρήσεων, όπως η Μάχη του Ατλαντικού αλλά και η Απόβαση της Νορμανδίας. Η αποκρυπτογράφηση του Enigma από τον Τούρινγκ και την ομάδα του αναγνωρίστηκε στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο ως η πλέον κρίσιμη εξέλιξη στην πορεία νίκης των Συμμάχων κατά του Ναζισμού.

Αντιθέτως, η συμβολή του ίδιου του Τούρινγκ δεν αναγνωρίστηκε ποτέ δημόσια όσο αυτός ζούσε και για πολλά χρόνια μετά τον τραγικό του θάνατο. Τα τελευταία απόρρητα έγγραφα από το σώμα των σχετικών εργασιών του Βρετανού επιστήμονα έγιναν προσβάσιμα στο κοινό μόλις το 2012.

Καταγγέλλοντας το 1952 στις αστυνομικές αρχές τη διάρρηξη του σπιτιού του, ο Τούρινγκ βρέθηκε αντιμέτωπος με την κατηγορία της σεξουαλικής διαστροφής. Προσήχθη σε δίκη, όπου καταδικάστηκε για ομοφυλοφιλία. Η βρετανική δικαιοσύνη του έδωσε την επιλογή αντί φυλακίσεως να υποστεί χημικό ευνουχισμό. Η «θεραπεία» του κράτησε έναν χρόνο και, εκτός άλλων, του προκάλεσε γυναικομαστία.

Η βρετανική κυβέρνηση διέκοψε τη συνεργασία της μαζί του, ενώ του απαγορεύθηκε η πρόσβαση στα κρυπτογραφικά αρχεία και υπηρεσίες, που βασίστηκαν εν πολλοίς στο ακαδημαϊκό του έργο. Του απαγορεύθηκε, επίσης, η είσοδος στις ΗΠΑ και για το επόμενο διάστημα θεωρούνταν ύποπτος στη δυτική Ευρώπη ως διπλός κατάσκοπος των Σοβιετικών, όπως πιστευόταν τότε για ομοφυλόφιλους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Αυτοκτόνησε στις 7 Ιουνίου 1954, δέκα χρόνια και μία ημέρα μετά την έναρξη των αποβατικών επιχειρήσεων στη Νορμανδία. Ο μύθος λέει ότι το μισοφαγωμένο μήλο, που ήταν εμποτισμένο με κυάνιο και το οποίο βρέθηκε δίπλα στον νεκρό Τούρινγκ, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το σήμα της Apple.

Οι βλαστοί της απεριόριστης δημιουργίας

Τα τελευταία αυτά δύο χρόνια της ζωής του o Τούρινγκ εργάστηκε στη μαθηματική βιολογία και τη μορφογένεση, δηλαδή την οργάνωση της δομής και των ιστολογικών προτύπων των βιολογικών οργανισμών, στρέφοντας το ενδιαφέρον του στην φυλλοταξία και τον φυσικό σχεδιασμό της έκπτυξης των φύλλων στους βλαστούς, που ήδη από τον 18ο αιώνα και τον Γιοχάνες Κέπλερ (Johannes Kepler) είχε διαπιστωθεί ότι οργανώνεται σε ακολουθίες Fibonacci. Ο Τούρινγκ δημοσίευσε γι' αυτό την εργασία με τίτλο «Χημική Βάση της Μορφογέννεσης», προτείνοντας μια θεωρία (χημικής) αντίδρασης-διάχυσης, ένα δυϊκό σύστημα γραμμικών παραβολικών μερικών εξισώσεων, με το οποίο ερμηνεύεται η ανάπτυξη ετερογενών μορφών ζωής από ομοιογενή σχήματα.

To 2012, ομάδα ερευνητών του Χάρβαρντ ανακάλυψε ότι οι εκκριτικές πρωτεΐνες Nodal και Lefty, που συνδέονται με την ρύθμιση των ασυμμετρίας στα σπονδυλωτά και την ανάπτυξη των πρόδρομων (προγεννητικών) κυττάρων για τα εσωτερικά όργανα των εμβρύων, ακολουθούν το μοντέλο ενεργοποιητή-αναστολέα που είχε περιγράψει ο Τούρινγκ εξήντα χρόνια πριν.

Η συζήτηση για τα βιογραφικά εξεχόντων προσωπικοτήτων σε καμία περίπτωση δεν αφορά το ποιος έχει το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο. Αν κάτι έχει νόημα στην επίκλησή τους, είναι η αναγνώριση σε αυτά πανανθρώπινων αξιών, διανοητικού μόχθου και -το κυριότερο- ψυχικού βάθους, ικανού να συμπαρασύρει σε ευγενή αγώνα τον συνάνθρωπο που εμπνέεται και ακολουθεί.

Ως εκ τούτου, τίθεται το εξής ερώτημα: Είναι εμβληματική προσωπικότητα ένας άνθρωπος που χαρακτηρίζει ψυχοκοινωνική διαστροφή την ύπαρξη του επιστήμονα επί του οποίου ανδρώθηκε η επιστημοσύνη και αριστεία του, όπως ακριβώς πλαισιώνει την απαίτηση για καθολικό σεβασμό της παρουσίας του στα δημόσια πράγματα;

Τι θα έλεγε ο Μητροπολίτης Μεσογαίας στα παιδιά που, μεγαλώνοντας ως άλλοι δωδεκαετείς στους ναούς της γνώσης, θα θελήσουν να μάθουν περισσότερα για τον άνθρωπο για τον οποίο έχουν διαβάσει ότι διατύπωσε «την ιδέα μιας μοναδικής μηχανής για όλες τις εργασίες»; (Μιας ιδέας «θεϊκής», αν μη τι άλλο).

Μιλώντας για φύλλα και βλαστούς, ρίζες και βλαστάρια, πίστη και κρίση, έλεος και αναγνώριση, δεν θα μπορούσε κανείς παρά να ανατρέξει στα λόγια ενός μεγάλου δασκάλου, που για κάθε μητροπολίτη είναι ο θεός του:

Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ ἄνηθον καὶ τὸ κύμινον, καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν· ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι.