Ο νεότερος πολιτικός κρατούμενος: Θανατική ποινή επειδή διαδήλωσε ειρηνικά σε ηλικία… 10 ετών

Μια ομάδα αγοριών, με τα ποδήλατά τους, μαζεύτηκαν σε έναν σκονισμένο δρόμο, στην ανατολική Σαουδική Αραβία. Με το πόδι στο πετάλι, ο 10χρονος Murtaja Qureiris ετοιμάζεται να οδηγήσει τα περίπου 30 παιδιά. Φοράει τζιν, γυρισμένα στο ρεβέρ και μαύρες σαγιονάρες και χαμογελάει στην κάμερα που καταγράφει τη σκηνή. Μπορεί να φαίνεται σαν μια απλή βόλτα με ποδήλατα, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια διαδήλωση.

Λίγα λεπτά αργότερα ξεκινούν και ο Qureiris σηκώνει μια ντουντούκα με την οποία φωνάζει: «Ο λαός απαιτεί περισσότερα ανθρώπινα δικαιώματα». Όταν ήταν αγόρι, ο Qureiris λάμβανε συχνά μέρος σε τέτοιες αυτοσχέδιες διαδηλώσεις, κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, το 2011.

Τρία χρόνια μετά τη σκηνή του βίντεο, το οποίο εξασφάλισε το CNNi, οι Σαουδαραβικές αρχές συνέλαβαν τον Qureiris, που ήταν τότε μόλις 13 ετών. Ταξίδευε με την οικογένειά του προς το Μπαχρέιν, όταν τους σταμάτησαν στα σύνορα. Τότε, δικηγόροι και ακτιβιστές εκτίμησαν ότι είναι ο νεότερος σε ηλικία πολιτικός κρατούμενος στη Σαουδική Αραβία.

Σήμερα, στα 18 του, ο Qureiris είναι αντιμέτωπος με τη θανατική ποινή, αφού έχει ήδη κρατηθεί για πάνω από τέσσερα χρόνια πριν καν δικαστεί.

Τους συλλαμβάνουν ανήλικους, τους εκτελούν μόλις κλείσουν τα 18

Τον περασμένο Απρίλιο, η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι έχει εκτελέσει 37 ανθρώπους, οι οποίοι -σύμφωνα με την ομάδα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Reprieve- ανήκαν κυρίως στη μειονότητα των Σιιτών. Η Σαουδική Αραβία έχει μια από τις υψηλότερες θέσεις στον κόσμο σε εκτελέσεις και έχει κατηγορηθεί πολύ συχνά γι αυτό, όπως και για το γεγονός ότι εκτελεί ανθρώπους που την εποχή που διέπραξαν το «αδίκημα» για το οποίο καταδικάστηκαν ήταν ανήλικοι.

Ο Qureiris ήταν μόλις 10 ετών όταν διέπραξε το βασικό αδίκημα για το οποίο καταδικάστηκε, ότι δηλαδή συνόδευσε τον ακτιβιστή μεγαλύτερο αδελφό του, Ali Qureris, πάνω στη μηχανή του, όταν εκείνος πέταξε μια βόμβα μολότοφ σε αστυνομικό τμήμα της πόλης Awamiya.

Τα ηλικιακά όρια όσον αφορά τις ποινικές ευθύνες είναι ασαφή στη Σαουδική Αραβία, αλλά το 2006 το βασίλειο είπε στην Επιτροπή για τα δικαιώματα του Παιδιού ότι το ανέβασε στα 12. Η Σαουδική Αραβία έχει επίσης πει στα Ηνωμένα Έθνη ότι δεν καταδικάζει σε θάνατο ανθρώπους που διέπραξαν τα αδικήματα όταν ήταν μικρότεροι από αυτή την ηλικία.

Ο Qureiris δικάζεται για τρομοκρατία και ανάμεσα στα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται είναι «ότι ανήκει σε εξτρεμιστική, τρομοκρατική ομάδα», ότι βοηθούσε στην κατασκευή βομβών μολότοφ και ότι πυροβόλησε εναντίον αστυνομικών στην κηδεία του αδελφού του, το 2011. Ο ίδιος έχει αρνηθεί τις κατηγορίες και λέει ότι οι ομολογίες του αποσπάστηκαν με βασανιστήρια.

Ο Murtaja Qureiris ήταν 11 ετών όταν ο αδελφός του σκοτώθηκε από αστυνομικούς κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, τις οποίες το βασίλειο χαρακτήρισε βίαιες. Τα βίντεο από την κηδεία του Ali Qureiris, τα οποία επίσης βρήκε το CNNi, δείχνουν ανθρώπους να πενθούν, φωνάζοντας αντικυβερνητικά συνθήματα κατά τη διάρκεια της νεκρικής πομπής. Ο πατέρας τους, Abdullah Qureiris, σκύβει κάποια στιγμή πάνω από το νεκρό σώμα του γιου του και ζητάει από το Θεό βοήθεια για να μπορέσει να αντέξει την απουσία του. Μετά τον φιλάει μια τελευταία φορά, πριν το παιδί του οδηγηθεί στην τελευταία του κατοικία.

Παρότι ο νεαρός Qureiris δεν έχει κριθεί ένοχος για κάποιο αδίκημα που περιλαμβάνει την αφαίρεση ζωής, το CNNi έμαθε ότι ο εισαγγελέας ζητάει να του αποδοθεί η αυστηρότερη μορφή εκτέλεσης, που μπορεί να σημαίνει σταύρωση ή ακρωτηριασμό μετά την εκτέλεση. Oι κατήγοροι του λένε ότι «έσπειρε τη καταιγίδα» και σύμφωνα με την αυστηρή ερμηνεία του ισλαμικού δικαίου που εφαρμόζει το βασίλειο, του αξίζει η αυστηρότερη των ποινών.

Το χαρτί με το οποίο προτείνεται γι αυτόν η θανατική ποινή, παρουσιάστηκε στον Qureiris μόλις λίγους μήνες πριν κλείσει τα 18. Ένας ακόμα από τους αδελφούς του είναι στη φυλακή και ο πατέρας του κρατήθηκε περσι για ένα διάστημα. Ο Qureiris έχει περάσει τουλάχιστον ένα χρόνο και τρεις μήνες στην απομόνωση.

Ομολογίες μετά από βασανιστήρια

Το 2016 η Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ για τις Αυθαίρετες Κρατήσεις συζήτησε το θέμα ενός ανήλικου Σαουδάραβα φυλακισμένου, τον οποίο όμως δεν είχε κατονομάσει, αλλά η περιγραφή της υπόθεσής του ταιριάζει με τα όσα έχει μάθει το CNN για τον Qureiris. Η Ομάδα του ΟΗΕ είπε στην 77^η συνεδρίασή της, το Νοέμβριο του 2016, ότι πιστεύει πώς ο ανήλικος υπέστη βασανιστήρια, ότι οι ομολογίες του αποσπάστηκαν με τη βία και ότι η κράτησή του είναι αυθαίρετη. Είπε επίσης ότι η κράτηση αυτή παραβιάζει τους διεθνείς κανονισμούς.

Κατέληξε ότι ο ανήλικος κρατείται για τη συμμετοχή του σε «ειρηνικές διαδηλώσεις που ζητούσαν δικαιοσύνη για κάποιους άλλους διαδηλωτές που σκοτώθηκαν». Ο Σαουδάραβας ακτιβιστής Mohammad Daman, ο οποίος ζει στη Βρετανία και ήταν παρών στα γεγονότα του 2011, είπε στο CNNi ότι οι διαδηλώσεις ήταν ειρηνικές. Πρόσθεσε ότι η Σαουδική Αραβία δεν έχει παρουσιάσει καμία απόδειξη περί του αντιθέτου. Οι ακτιβιστές λένε ότι συχνά οι ειρηνικές διαδηλώσεις αντιμετωπίζονται με σκληρή βία από τις αρχές.

Εάν τελικά η Σαουδική Αραβία καταδικάσει τον Qureiris σε θάνατο, θα είναι τουλάχιστον η τέταρτη περίπτωση κρατουμένου που εκτελείται φέτος για αδικήματα που υποτίθεται ότι διέπραξε όσο ήταν ανήλικος.

Το CNNi εξέτασε τα πρακτικά από τις δίκες δύο από των τριών ανθρώπων που ήταν ανήλικοι όταν διέπραξαν τα υποτιθέμενα αδικήματα για τα οποία εκτελέστηκαν. Ο Abdulkareem al-Hawaj, ο Mujtaba al-Sweikat and ο Salman Qureish ήταν ανάμεσα στους 37 ανθρώπους που εκτελέστηκαν ομαδικά.

Και οι τρεις συνελήφθησαν για βία την οποία υποτίθεται ότι άσκησαν κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης. Το κατηγορητήριο βασίστηκε σχεδόν αποκλειστικά σε δικές τους ομολογίες, τις οποίες όλοι είπαν ότι οι αρχές τους απέσπασαν με βασανιστήρια.

Η μάσκα θα του έσωζε τη ζωή

Η πάταξη κάθε είδους διαμαρτυρίας στη χώρα έχει ενταθεί από το 2015, όταν ο βασιλιάς Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ ανέβηκε στο θρόνο, διορίζοντας το γιο του, Μοχάμετ Μπιν Σαλμάν, σε μια σειρά από θέσεις ισχύος. Ο νεαρός πρίγκιπας έχει διατάξει τη σύλληψη πολλών κληρικών, αναλυτών, επιχειρηματιών αλλά και ακτιβιστριών για τα δικαιώματα της γυναίκας. Όλοι τους, σύμφωνα με μαρτυρίες, βασανίστηκαν, παρ’ ότι η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να απαντήσει στις κατηγορίες για βασανιστήρια.

Σε ένα από τα βίντεο από το 2011, ο Murtaja Qureiris στέκεται δίπλα στον πατέρα του, ο οποίος απευθύνεται σε συγκεντρωμένους διαδηλωτές. Οι περισσότεροι από τους διαδηλωτές φορούν μάσκες για να μην αναγνωρίζονται.

Ο Murtaja και ο πατέρας του τις είχαν βγάλει, κάτι που μπορεί τελικά να κοστίσει τη ζωή στον πρώτο.

«Υποσχόμαστε στους μάρτυρες ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας», λέει ο πατέρας του Murtaja Qureiris. Ο ίδιος κοιτάει την κάμερα, χαμογελάει και φεύγει, χωρίς να γνωρίζει τι τον περιμένει στο μέλλον.

He was arrested at 13. Now Saudi Arabia wants to execute him, Muhammad Darwish, Tamara Qiblawi καιGhazi Balkiz, CNNi