Σαν σήμερα: Η 21η Αυγούστου στην Ιστορία - Κουρσκ: Οι άνθρωποι πνίγονται, ο Πρόεδρος παραθερίζει

Το 1959 η Χαβάη γίνεται η 50ή πολιτεία των Η.Π.Α., το 1991 η Λετονία κηρύσσει την ανεξαρτησία της και το 2000, ο αρχηγός του Στόλου στη Ρωσία επιβεβαιώνει ότι τα 118 μέλη του πληρώματος του υποβρυχίου Κουρσκ είναι νεκροί.

Γιατί πέθαναν, όμως, αυτοί οι άνθρωποι;

Και κυρίως, θα μπορουσαν να έχουν σωθεί;

Ο αβύθιστος γίγαντας

To πυρηνικό υποβρύχιο κλάσης 949A Antey (Oscar II), με τον αριθμό K-141, ή απλώς Κούρσκ, ήταν ένα από τα υπερόπλα των Ρώσων. Και υποτίθεται, σαν τον Τιτανικό, ότι ήταν αβύθιστο.

Μπορούσε να αντέξει ακόμη και εξ επαφής έκρηξη τορπίλης. Ήταν ένας λεβιάθαν με μυθική φήμη και διαστάσεις, μεγέθους όσο δύο τζάμπο τζετ και βέβαια η περηφάνεια του ρωσικού ναυτικού.

Όταν μια τεράστια έκρηξη άνοιξε στα δύο την μπροστινή του πλευρά, κατά τη διάρκεια ασκήσεων στη θάλασσα Μπάρεντς, κανείς στη Ρωσία δεν μπορούσε να το πιστέψει. Η έκρηξη, ανάλογη με σεισμό 4,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, έγινε αντιληπτή ως την Αλάσκα.

Στο δυστύχημα έχασαν τη ζωή τους 118 άνθρωποι, όλοι οι επιβαίνοντες σε αυτό. Ήταν ένα τεράστιο πλήγμα για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και για τον νεοεκλεγέντα τότε Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος παρόλα αυτά δεν διέκοψε καν τις διακοπές του όταν έγινε γνωστό το συμβάν.

Στο μεταξύ και επί εννέα ημέρες, οι συγγενείς των ναυτικών που βρίσκονταν στο Κουρσκ, απελπισμένοι περίμεναν για κάποιο νέο, κάποια ενημέρωση, ο,τιδήποτε μπορούσε να τους δώσει έστω και μια μικρή ελπίδα για τις ζωές των δικών τους ανθρώπων.

Κι όσο τα νέα δεν έρχονταν, η υπόθεση του Κουρσκ γινόταν το όνειρο κάθε συνομωσιολόγου, καθώς οι πιο ευφάνταστες θεωρίες έρχονταν από την ίδια τη ναυτική διοίκηση της Ρωσίας: Πρώτα ειπώθηκε ότι το χτύπησε νάρκη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά ότι χτυπήθηκε από φίλια πυρά. Μετά από αμερικανικό υποβρύχιο. Και πάει λέγοντας.

Όλες αυτές οι θεωρίες όμως, έρχονταν σε αντίθεση με τις κατασκευαστικές προδιαγραφές του υποβρυχίου. Ήταν αδύνατο, το διπλό σκαρί του και τα εννέα του πλήρως υδροστεγή τμήματα να τρυπήθηκαν από κάτι τόσο ευτελές όσο μια αρχαία νάρκη.

Ο Πρόεδρος «παραθερίζει»

Το ρωσικό ναυτικό δεν επιβεβαίωσε το ατύχημα για εννέα ώρες και ο Πούτιν ενημερώθηκε μετά από άλλες εννέα. Βρισκόταν σε διακοπές στο Σότσι, στη Μαύρη θάλασσα και σε διακοπές παρέμεινε.

Στο μεταξύ, 23 από τους ναύτες του Κουρσκ είχαν επιζήσει της έκρηξης και περίμεναν στα βάθη της θάλασσας να τους σώσει κάποιος.

Το ρωσικό ναυτικό έστειλε πράγματι σωστικά συνεργεία, αλλά απέτυχαν, μετά από αρκετές προσπάθειες, να αποκτήσουν πρόσβαση στο υποβρύχιο. Παρά την επιμονή των Ρώσων να αντιμετωπίσουν μόνοι τους το θέμα, φαίνεται ότι δεν είχαν την απαραίτητη τεχνογνωσία, γεγονός που αποδείχθηκε δέκα ημέρες αργότερα, όταν Νορβηγικά συνεργεία «έδεσαν» αμέσως στην καταπακτή του Κουρσκ και κατάφεραν να μπουν σε αυτό.

Μόνο που τότε οι ναύτες ήταν ήδη από μέρες νεκροί.

Παγιδευμένοι στον υγρό τους τάφο οι 23 ναύτες επιβίωσαν για δύο ημέρες μετά την έκρηξη, η οποία αποδείχθηκε αργότερα ότι προήλθε από ελαττωματική τορπίλη μέσα στο ίδιο το υποβρύχιο. Όσο ζούσαν έστελναν S.O.S.

Ο Πούτιν, παρά το χαμό που γινόταν όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά παγκοσμίως, παρέμενε στο Σότσι και το μόνο που έκανε ήταν να βγάλει ένα ασαφές διάγγελμα, στο οποίο έλεγε κάτι ακατανόητα για την αξία του εξοπλισμού πάνω στο υποβρύχιο.

Προσπαθούσε να εξηγήσει τα ανεξήγητα και κυρίως το γιατί η Ρωσία δεν άφηνε τη Νορβηγία και τις ΗΠΑ να βοηθήσουν στον επαγκλωβισμό των ανθρώπων.

«Τα έκανα όλα σωστά»

Τελικά, την έβδομη μέρα, οι σύμβουλοι του Πούτιν τον έπεισαν να επιστρέψει στη Μόσχα. Ο ίδιος μίλησε στους δημοσιογράφους και είπε το αναμενόμενο σε τέτοιες περιστάσεις και από τέτοιους ηγέτες: «Τα έκανα όλα σωστά, διότι η παρουσία στο σημείο άσχετων ανθρώπων από κάθε τομέα, όχι μόνο δεν θα βοηθουσε, αλλά θα δυσχέραινε το έργο της διάσωσης». Άσχετο που δεν έγινε διάσωση.

Μετά, ο Πούτιν πήγε στον Αρκτικό κύκλο και μέσα στη νύχτα -για προφανείς λόγους- συναντήθηκε με τις οικογένειες των νεκρών, τους είπε ότι οι ναύτες «μπορεί ακόμη να είναι ζωντανοί» και τα έβαλε με τις «σκοτεινές δυνάμεις που θέλουν την καταστροφή της Ρωσίας».

Δύο μέρες αργότερα, στις 20 Αυγούστου, ανακοινώθηκε ότι οι άνθρωποι ήταν νεκροί.

Στην πραγματικότητα, δεν άνοιξε μύτη.

Όπως συμβαίνει συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις -και όχι μόνο σε καθεστώτα που θεωρούμε ότι έχουν «έλειμμα δημοκρατίας»- ο ίδιος ο Πούτιν δεν πήρε απολύτως καμία ευθύνη, έμεινε σιωπηλός όταν θα έπρεπε να έχει μιλήσει, δεν γύρισε καν από τις διακοπές του (πολλά χρόνια αργότερα ο Τραμπ θα συνέχιζε να παίζει γκολφ εν μέσω της έξαρσης της πανδημίας του κορωνοϊού), έδωσε ψεύτικες ελπίδες τη στιγμή που ήξερε ότι δεν υπήρχαν και κατηγόρησε άλλες χώρες και «σκοτεινούς κύκλους».

Αυτό το τελευταίο μπορείτε να το ονομάσετε όπως θέλετε, ανά φάσεις οι κυβερνώντες έχουν υπάρξει πάρα πολύ δημιουργικοί στην ονοματοδοσία ασαφών απειλών.

Επιπλέον, ο Πούτιν κατηγόρησε τελικά τους προκατόχους του· εκείνοι έφταιγαν που «κατέστρεψαν ένα σύστημα το οποίο θα μπορούσε να έχει σώσει τους ανθρώπους».

Ο Πούτιν πετώντας το μπαλάκι σε διάφορους άλλους, ουσιαστικά έβγαλε τον εαυτό του από το κάδρο όχι μόνο των ευθυνών, αλλά και της διοίκησης γενικότερα: «Κάποιοι» θα έπρεπε να έχουν κάνει τη δουλειά τους, αυτός δεν ήξερε, δεν έφταιγε, δεν ήταν δικό του θέμα στην τελική.

Αποφεύγοντας να ηγηθεί της προσπάθειας για τη διάσωση των ανθρώπων αυτών, τους άφησε στα χέρια ενός γραφειοκρατικού κρατικού πλέγματος, το οποίο δίστασε να πάρει πρωτοβουλίες (να δεχθεί, για παράδειγμα, τη βοήθεια Νορβηγών και Αμερικανών), φοβούμενο την αντίδρασή του μετά.

Ένα χρόνο μετά την τραγωδία, με την ίδια ή και μεγαλύτερη ακόμη αμετροέποια, ο Πούτιν δήλωσε: «Ίσως θα έπρεπε να έχω επιστρέψει στη Μόσχα, αλλά δεν θα άλλαζε κάτι. Είχα την ίδια ακριβώς επικοινωνία και από το Σότσι, αλλά μόνο και μόνο για λόγους δημοσίων σχέσεων θα έπρεπε να έχω δείξει μεγαλύτερη διάθεση να επιστρέψω».

Ο Πούτιν, 20 χρόνια αργότερα, συνεχίζει να κυβερνά τη Ρωσία, αποδεικνύοντας ότι οι Ρώσοι είναι έτοιμοι να καταπιούν τα πάντα προκειμένου να ακολουθήσουν ένα μεγάλο και ισχυρό στη θεωρία του αφήγημα.

Ίσως όχι μόνο οι Ρώσοι, βέβαια.

Η 21η Αυγούστου στην Ιστορία

1866. Σε γενική συνέλευση των Κρητών στα Σφακιά αποφασίζεται η ένωση της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Αρχίζει η Κρητική Επανάσταση, που θα διαρκέσει έως το 1869, χωρίς επιτυχία.

1940, Μεξικό. Μεξικανοί αστυνομικοί εξετάζουν το αντικείμενο (έναν παγοκόφτη) με το οποίο δολοφονήθηκε στο σπίτι του στο Μεξικό ο Λέων Τρότσκι.

1945, Λένινγκραντ. Ο Στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ (δεξιά) και ο Στρατάρχης Γκρεγκόρι Ζούκοφ, στο Λένινγκραντ.

1947, Χάιφα. Ορφανά Εβραιόπουλα κατεβαίνουν από το πλοίο που τα έφερε στη Χάιφα, στην Παλαιστίνη. Τα παιδιά θα περάσουν ιατρικές εξετάσεις και μετά θα σταλούν στα νέα τους σπίτια. Πεντακόσια ορφανά παιδιά, τα οποία έχασαν τους γονείς τους στον πόλεμο, παρέμειναν στην Κύπρο για ένα διάστημα και μετά μεταφέρθηκαν στην Παλαιστίνη, όπου και μείνουν μόνιμα.

1951, Λονδίνο. Επίσημο πορτραίτο της πριγκίπισσας Μαργαρίτας της Μεγάλης Βρετανίας, στα 21α γενέθλιά της.

1959, Λευκός Οίκος. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ υπογράφει τη συμφωνία με την οποία η Χαβάη γίνεται η 50η πολιτεία των ΗΠΑ.

1961, Β. Αγκόλα. Καλυμμένοι πίσω από ένα ανάχωμα, αντάρτες εκπαιδεύονται στη ζούγκλα της Αγκόλα.

1963, Μόσχα. Κάθε απόγευμα Ρώσοι και ξένοι επισκέπτες κάνουν ουρά για να δουν τους τάφους του Λένιν και του Στάλιν. Η ουρά συχνά ξεπερνάει το ένα χιλιόμετρο.

1968, Πράγα. Κάτοικοι της Πράγας προσπαθούν να σταματήσουν ένα σοβιετικό τεθωρακισμένο. Η Σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία συνέτριψε τη λεγόμενη «Άνοιξη της Πράγας» και την απόπειρα του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ να αναθεωρήσει το Μαρξισμό.

1972, Μαϊάμι. Η ηθοποιός Τζέιν Φόντα φτάνει στη Φλόριντα για να λάβει μέρος σε διαδήλωση εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ.

1983, Μανίλα. Το πλήθος που περίμενε να υποδεχθεί τον Μπενίνο Ακουίνο στις Φιλιππίνες, μετά από τρία χρόνια αυτοεξορίας του ηγέτη, μαθαίνει ότι ο Ακουίνο δολοφονήθηκε μόλις έφτασε στο αεροδρόμιο της Μανίλα.

1991, Μόσχα. Ένα κονβόι κυβερνητικών τεθωρακισμένων σε προάστειο της Μόσχας, κινείται προς το κέντρο της πόλης. Λίγο νωρίτερα, οι υποκινητές του πραξικοπήματος παραιτήθηκαν και επέτρεψαν στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να επιστρέψει στην εξουσία.

2004. Η Σοφία Μπεκατώρου και η Αμαλία Τσουλφά κατακτούν το χρυσό μετάλλιο στα σκάφη τύπου 470 της ιστιοπλοΐας, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Την ίδια μέρα, η Τασούλα Κελεσίδου στέφεται αργυρή ολυμπιονίκης στη δισκοβολία, ενώ ο Πύρρος Δήμας κατακτά το χάλκινο μετάλλιο στα 85 κιλά της Άρσης Βαρών.