Σαν σήμερα: Η 14η Σεπτεμβρίου στην Iστορία - Η μοιραία πτήση του Γιάννου Κρανιδιώτη

Το βράδυ της 14ης Σεπτεμβρίου του 1999, το πρωθυπουργικό αεροσκάφος τύπου Falcon μετέφερε τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Γιάννο Κρανιδιώτη και άλλα 12 άτομα στη Ρουμανία.

Είχε ξεκινήσει το ταξίδι του από την Αθήνα και κατευθυνόταν προς το Βουκουρέστι, προκειμένου ο υπουργός να συμμετάσχει στη Διαβαλκανική Διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών.

Στη Διαβαλκανική Διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών επρόκειτο να συμμετάσχει ο ΥΠΕΞ, Γιώργος Παπανδρέου. Το πρόγραμμα ωστόσο άλλαξε την τελευταία στιγμή. Ο γιος του Γιάννου Κρανιδιώτη, Νικόλας, δεν ήθελε αρχικά να τον συνοδεύσει. Ο πατέρας του όμως τον έπεισε να τον ακολουθήσει.

Ξαφνικά και ενώ πλησίαζε στο Βουκουρέστι, το αεροσκάφος έπεσε σε μεγάλο κενό αέρος και ξεκίνησε μια ανεξέλεγκτη καθοδική πορεία.

Όσοι δεν ήταν δεμένοι στις θέσεις τους «κλυδωνίζονταν ως εάν να βρίσκονταν εντός αναδευτήρα, προσέκρουσαν στην οροφή, στα τοιχώματα, στο δάπεδο και στην επίπλωση του αεροσκάφους», όπως αναφέρεται σε απόφαση του Αρείου Πάγου με την οποία επιδικάστηκε αποζημίωση σε συγγενή ενός εκ των θυμάτων.

Τελικά το αεροσκάφος σταθεροποιήθηκε στα 3.000 πόδια από το έδαφος, έχοντας χάσει 12.000 πόδια ύψος. Λίγα λεπτά αργότερα προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Οτοπένι του Βουκουρεστίου. Εξωτερικά όλα φαίνονταν μια χαρά. Τίποτα δεν μαρτυρούσε την τραγωδία που είχε συμβεί στο εσωτερικό του.

Η καμπίνα του αεροσκάφους είχε διαλυθεί. Κορμιά κείτονται άψυχα παντού. Στο δυστύχημα επτά άτομα έχασαν τη ζωή τους: ο Γιάννος Κρανιδιώτης, ο 23χρονος γιος του Νικόλας, οι δημοσιογράφοι της ΕΡΤ Δημήτρης Πανταζόπουλος και Νίνα Ασημακοπούλου, ο εικονολήπτης της ΕΡΤ Παναγιώτης Πούλος, ο αστυνομικός της προσωπικής ασφάλειας του υπουργού Νίκος Ασημακόπουλος και ο μηχανικός του αεροσκάφους Μιχάλης Παπαδόπουλος.

Ποιος έφταιγε για το δυστύχημα;

Ο δημοσιογράφος Αλφόνσος Βιτάλης που επέβαινε στο αεροσκάφος και υπέστη ελαφρά τραύματα, καθώς ήταν δεμένος στη θέση του, περιέγραψε τότε, μιλώντας στα «Νέα»: «Συνέβη αφού είχαμε ολοκληρώσει το γεύμα που μας είχε σερβιριστεί.Ο υπουργός βρισκόταν όρθιος και είχε έρθει προς το πίσω μέρος του αεροπλάνου, εκεί όπου βρισκόμασταν με άλλους συναδέλφους για να μας ενημερώσει. Όρθια ήταν και άλλα άτομα και συζητούσαν. Ξαφνικά νιώσαμε να πέφτουμε. Αντικείμενα και άνθρωποι που ήταν όρθιοι άρχισαν να χτυπιούνται στα τοιχώματα που αεροσκάφους».

Οι έξι από τους επτά που είχαν σηκωθεί από τις θέσεις τους έχασαν τη ζωή τους ακαριαία από πολλαπλά χτυπήματα στο κεφάλι. Ο Παναγιώτης Πούλος τραυματίστηκε βαρύτατα σε κεφάλι και θώρακα και υπέκυψε λίγες μέρες αργότερα.

Η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθήνας έδωσε άμεσα εντολή για τη διενέργεια κατεπείγουσας προκαταρκτικής εξέτασης. Αντικείμενο της έρευνας είναι να διαπιστωθούν οι συνθήκες του τραγικού δυστυχήματος, καθώς και εάν προκύπτουν ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες.

Η επίσημη έκθεση των ρουμανικών αρχών, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Αύγουστο του 2000 έκανε λόγο για τεχνική βλάβη και λάθος χειρισμούς. Είχε ήδη προηγηθεί η άσκηση δίωξης από την Εισαγγελία Πρωτοδικών σε βάρος των δύο πιλότων του Φάλκον, καθώς και κατά των τεχνικών που το συντηρούσαν, βάσει άλλου πορίσματος που είχε εκδοθεί από δύο εμπειρογνώμονες που είχε ορίσει η Δικαιοσύνη.

Στο 16σέλιδο πόρισμα Ρουμάνων ειδικών, αναφέρθηκαν ως κύριες αιτίες της τραγωδίας οι λάθος χειρισμοί των πιλότων, οι λανθασμένες οδηγίες που είχαν οι ίδιοι για την αντιμετώπιση περιστατικών σε μεγάλες ταχύτητες και το γεγονός ότι οι επιβάτες δεν φορούσαν ζώνες ενώ το αεροσκάφος βρισκόταν σε πορεία καθόδου για προσγείωση.

Ένα προβληματικό αεροσκάφος

Το συγκεκριμένο Φάλκον είχε ιστορικό από τεχνικά προβλήματα. Τον Ιούνιο του 1998, σε ένα ταξίδι προς την Κίνα, υπέστη βλάβη ο αυτόματος πιλότος. Τότε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το αεροσκάφος στην Κίνα και να επιστρέψει στην Αθήνα με εμπορικό αερομεταφορέα.

Λίγους μήνες πριν από το τραγικό δυστύχημα, το αεροσκάφος είχε πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση στο Καζακστάν μετά από σοβαρό τεχνικό πρόβλημα που παρουσίασε κατά τη διάρκεια πτήσης προς το Τόκιο.

Στις 21 Αυγούστου του ‘99, πάντως το πρωθυπουργικό αεροσκάφος βγήκε από μεγάλη επιθεώρηση που έγινε στην τεχνική βάση της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Όπως γνωμάτευσαν τότε οι τεχνικοί της Ο.Α., το Φάλκον δεν είχε καμία εκκρεμότητα.

Στις καταθέσεις τους, στον εισαγγελέα Ισίδωρο Ντογιάκο, οι δύο πιλότοι υποστήριξαν ότι αιτία του δυστυχήματος ήταν η εμπλοκή του συστήματος αυτόματου πιλότου.

Ωστόσο, μετά από έρευνα οχτώ μηνών, οι δύο πραγματογνώμονες που είχε διορίσει ο Ντογιάκος κατέληξαν στο πόρισμα ότι η πτώση του Φάλκον δεν οφειλόταν σε μηχανική βλάβη ούτε σε καιρικό φαινόμενο, αλλά στον ανθρώπινο παράγοντα.

Πρώτον, το αεροσκάφος είχε υπερβολική ταχύτητα κατά την ώρα της καθόδου, όταν ο πιλότος είχε λάβει εντολή από τον πύργο ελέγχου να κατέβει από τα 15.000 πόδια στα 5.000 πόδια, με αποτέλεσμα την αστάθεια. Η υπερβολική ταχύτητα είχε καταγραφεί και σε βίντεο, το οποίο είχε ληφθεί από κάμερα του γιου του Γιάννου Κρανιδιώτη.

Δεύτερη αιτία ήταν ο λανθασμένος χειρισμός από τους πιλότους σχετικά με τη διαδικασία ενεργοποίησης του αυτόματου πιλότου, που είχε ως συνέπεια το μπλοκάρισμά του .

Τρίτον, οι πιλότοι δεν εφάρμοσαν ως όφειλαν τον κανονισμό που υπήρχε για τα αεροσκάφη τύπου Φάλκον και όριζε ότι οι επιβάτες πρέπει να δένονται μόλις αρχίσει η διαδικασία καθόδου.

Το Δεκέμβριο του 2000 οι δυο πιλότοι αφέφθηκαν ελεύθεροι μετά την καταβολή εγγύησης. Τον Ιούλιο του 2002 ο κυβερνήτης του αεροσκάφους καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 5 ετών, ενώ ο συγκυβερνήτης και οι τεχνικοί της Ολυμπιακής αθωώθηκαν.

Δύο χρόνια αργότερα οι δικαστές του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών κήρυξαν ένοχο τον κυβερνήτη για επτά ανθρωποκτονίες από αμέλεια και μείωσαν την ποινή κατά 25 μήνες, επιβάλλοντας φυλάκιση 35 μηνών με τριετή αναστολή.

Σύμφωνα με το σκεπτικό την απόφασης, ο κυβερνήτης δεν έδωσε εγκαίρως την εντολή να ανάψει η ένδειξη «προσδεθείτε» ώστε να μην κινδυνεύσουν οι επιβάτες.

Η 14η Σεπτεμβρίου στην Iστορία

1922. Η καταστροφή της Σμύρνης. Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος, η οποία καθιερώθηκε το 1998 από τη Βουλή των Ελλήνων.

1943, Μέξικο Σίτι. Ο Μητροπολιτικός Καθεδρικός Ναός του Μέξικο Σίτι, κατάφωτος, κατά τη διάρκεια μιας γιορτής.

1952, Ρώμη. Ο Γκρέγκορι Πεκ και η Όντρεϊ Χέπμπορν, οι οποίοι πρωταγωνιστούν στην ταινία “Roman Holiday”, παίζουν χαρτιά σε ένα διάλειμμα των γυρισμάτων.

1961, Βαλτική θάλασσα. Το βορειότερο σημείο των συνόρων ανάμεσα στη Δυτική και την Ανατολική Γερμανία, στις ακτές της Βαλτικής θάλασσας, κοντά στο Λούμπεκ. Αριστερά, Δυτικογερμανοί παραθεριστές βουτούν στη θάλασσα. Στα δεξιά ένα ανατολικογερμανικό φυλάκιο.

1963, Νέα Υόρκη. Πυροσβέστες και νοσοκόμοι απομακρύνουν ένα σκεπασμένο πτώμα από την εκκλησία των Βαπτιστών, στην 16η οδό. Μια έκρηξη συγκλόνισε το κτήριο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας και τέσσερα μαύρα κορίτσια έχασαν τη ζωή τους.

1965, Ακρωτήριο Κένεντι. Η πυρκαγιά στο ακρωτήριο Κένεντι, στη Φλόριντα, που τον περασμένο Ιανουάριο σκότωσε τους τρεις άνδρες της ομάδας του Apollo Ι, καθυστέρησε σημαντικά το πρόγραμμα κατάκτησης της σελήνης. Εξαντλητικές έρευνες οδήγησαν σε αλλαγές και βελτιώσεις στο διαστημόπλοιο Apollo. Μια νέα ομάδα έχει καταρτιστεί και τα σχέδια προχωρούν για την πρώτη πτήση και την ενδεχόμενη προσγείωση στη σελήνη. Ένα μοντέλο του διαστημοπλοίου, βρίσκεται στη θέση του στο Ακρωτήριο Κένεντι της Φλόριντα, πάνω σε κινητό εκτοξευτή. Χρησιμοποιείται για την τελική δοκιμή. Εκτός από τα προβλήματα με το ίδιο το διαστημόπλοιο Apollo, η ρουκέτα Saturn V που θα το εκτοξεύσει, έχει επίσης αντιμετωπίσει προβλήματα.

1981, Νέα Υόρκη. Το ιστορικό κλάμπ Studio 54, ανοίγει ξανά...

1982, Μονακό. Χάνει τη μάχη για τη ζωή η Γκρέις Κέλι, μια ημέρα μετά το τροχαίο δυστύχημα που είχε με το αυτοκίνητό της στους λόφους του Μόντε Κάρλο.

1982, ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων Φερντινάντ Μάρκος και η σύζυγός του Ιμέλντα, στην αεροπορική βάση Άντριους, καθώς φτάνουν στις ΗΠΑ για επίσηημη επίσκεψη.

1988, Κουίνσι. Ο Μπρους, ο καρχαρίας που χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα της ταινίας Jaws, βρίσκεται καθ' οδόν για το Μουσείο Επιστήμης στη Βοστώνη, όπου θα αποτελέσει μέρος μιας έκθεσης με τίτλο "Η επιστήμη της κινηματογραφικής και τηλεοπτικής μαγείας".

1989, Καλιφόρνια. Η ηθοποιός Ζαζα Γκαμόρ περνάει την ώρα της στο δικαστήριο, φτιάχνοντας σκίτσα. Η ηθοποιός είναι κατηγορούμενη επειδή χαστούκισε έναν αστυνομικό.

1995, Ρώμη. Ο Ιταλός σχεδιαστής μόδας Βαλεντίνο, πλαισιωμένος από τα κορυφαία μοντέλα του Κλόντια Σίφερ, Ελ ΜακΦέρσον και Ναόμι Κάμπελ στο κλείσιμο της επίδειξής του στην ιστορική Πιάτσα Ναβόνα στη Ρώμη.

1999. Το πρωθυπουργικό αεροσκάφος τύπου Φάλκον που μεταφέρει τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Γιάννο Κρανιδιώτη και άλλα 12 άτομα στη Ρουμανία, πέφτει σε μεγάλο κενό αέρος. Επτά άτομα χάνουν τη ζωή τους, ανάμεσά τους και ο ίδιος ο Κρανιδιώτης.

2019. Πεθαίνει ο Τάκης Σπυριδάκης, ένας από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς της γενιάς του