Σαν σήμερα: 19 Σεπτεμβρίου - Κώστας Γεωργάκης, ο άνθρωπος που αυτοπυρπολήθηκε για να φύγει η Χούντα

Στην πλατεία Ματεότι, στη Γένοβα, υπάρχει μια αναμνηστική πλάκα με μια επιγραφή στα ιταλικά: «Al giovane Greco Constantino Georgakis che à sacrificato i suoi 22 anni per la Libertà e la Democrazia del suo paese. Tutti gli Uomini Liberi rabbrividiscono davanti al suo Eroico Gesto. La Grecia Libera lo ricorderà per sempre».

«Στον νεαρό Έλληνα Κωνσταντίνο Γεωργάκη που θυσίασε τα 22 χρόνια του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία της πατρίδας του. Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι σκιρτούν μπροστά στην ηρωική του χειρονομία. Η ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα».

Ο Κωνσταντίνος Γεωργάκης είναι ένας ξεχασμένος ήρωας, καθώς ο ηρωισμός και η αυτοθυσία του δεν οδήγησαν πουθενά, όχι έμπρακτα τουλάχιστον.

Το ξημέρωμα της 19ης Σεπτεμβρίου 1970, στην ίδια πλατεία, μπροστά στο Παλάτσο Ντουκάλε της ιταλικής πόλης στο οποίο στεγάζονται τα δικαστήρια, ο Γεωργάκης περιέλουσε τον εαυτό του με τρία μπιτόνια βενζίνη και με ένα σπίρτο αυτοπυροπλήθηκε.

Πολλοί οι συμβολισμοί σε μόλις μια πρόταση· από την επιλογή του σημείου ως το σπίρτο που αρκεί για να ανάψει μια μεγάλη φωτιά.

Τον είδαν οι εργάτες καθαριότητας να περιφέρεται φλεγόμενος και φωνάζοντας: «Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα». Τον μετέφεραν στο νοσοκομείο, όπου δέκα ώρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή.

Ο φοιτητής που δεν φοβήθηκε το θάνατο

Ο Γεωργάκης δεν ήταν καθόλου άσχετος προς την πολιτική. Γεννημένος στην Κέρκυρα το 1948, ήταν ενεργό μέλος της ΕΔΗΝ, της Νεολαίας της Ένωσης Κέντρου. Στο αυτοκίνητό του, ένα 500αράκι Φίατ, είχε κολλημένη τη φωτογραφία του Ανδρέα Παπανδρέου.

Ήταν άριστος μαθητής και πήγε στην Ιταλία για να σπουδάσει Γεωλογία. Εκεί συνέχισε την πολιτική του δράση, μέσα από τις φοιτητικές οργανώσεις.

Λίγο πριν από το θάνατό του, είχε μάθει ότι η χούντα είχε δυεισδύσει στις οργανώσει αυτές και μάθαινε πληροφορίες για την ταυτότητα και τη δράση των μελών τους, κυρίων των αντιστασιακών. Ο ίδιος ήταν ήδη γνωστός στο καθεστώς και πλέον φοβόταν πολύ για την οικογένειά του που βρισκόταν στην Ελλάδα.

Στην Ιταλία δέχτηκε επίθεση από παρακρατικούς και, παρότι ενεργός φοιτητής, είχε πρόβλημα με την αναβολή της στρατιωτικής του θητείας. Την ίδια εποχή, η οικογένειά του στην Κέρκυρα δεχόταν πιέσεις του καθεστώτος.

Το βράδυ της 18ης Σεπτεμβρίου έγραψε ένα γράμμα στον πατέρα του: «Συγχώρεσέ με γι’αυτό που έκανα και μην κλάψεις. Ο γιος σου δεν είναι ήρωας. Είναι άνθρωπος, όπως όλοι οι άλλοι, ίσως λίγο πιο φοβισμένος. Δεν θέλω να μπείτε σε κίνδυνο από τις πράξεις μου, αλλά δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο».

Καθώς πιστεύει ότι δεν είναι πλέον χρήσιμος εν ζωή, αποφασίζει να κάνει κάτι με το θάνατό του: Να τραβήξει τα βλέμματα του κόσμου πάνω στην Ελλάδα και τη Χούντα.

Τα ξημερώματα αποχαιρετά την αρραβωνιαστικιά του, Ροζάνα, βγαίνει από το σπίτι του και με το αυτοκίνητό του φορτωμένο βενζίνη, πηγαίνει στην πλατεία Ματεότι.

Ο πατέρας του ταξιδεύει στην Ιταλία, πιστεύοντας ότι ο γιος του έχει εμπλακεί σε τροχαίο. Κανείς δεν του είπε την τραγική αλήθεια, την οποία έμαθε τυχαία φτάνοντας στη χώρα.

Ο ίδοις, είπε στον ερευνητή της υπόθεσης Κωνσταντίνο Παπουτσή: «Ήρθε η ώρα αυτή και με συνόδευσε στο νεκροτομείο ο ιερέας. Μου ζήτησε ο ιατροδικαστής να κάνω αναγνώριση. Ήταν καμένος, δηλαδή κάρβουνο, καμένος μέχρι και τρία εκατοστά βάθος. Ναι, αυτό είναι το παιδί μου… Αυτός είναι ο Κώστας μου. Έκανα τον σταυρό μου, τον φίλησα και κατέρρευσα».

Η άταφη σορός

Το καθεστώς της χούντας θέλει πάση θυσία να αποσιωπήσει το γεγονός και απαγορεύει τη μεταφορά της σορού στην Ελλάδα προκειμένου να ταφεί. Το νεκρό σώμα παραμένει σε ένα ψυγείο στο νεκροταφείο της Γένοβας, όπου μεταφέρθηκε από συμφοιτητές του Γεωργάκη, για περίπου τέσσερις μήνες.

Ο νεαρός φοιτητής ήταν και ως νεκρός απειλή για το καθεστώς· ίσως περισσότερο απ' ότι ζωντανός.

Τελικά επιστρέφει στην Ελλάδα κρυφά, με το πλοίο «Αστυπάλαια» τον Ιανουάριο του 1971. Η ταφή του φοιτητή έγινε στο Α' Νεκροταφείο Κέρκυρας. Μια πλατεία της πόλης φέρει το όνομά του, ενώ έχει αναγερθεί ένα μνημείο προς τιμήν του.

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 και την ανασύσταση της Ελληνικής Δημοκρατικής Νεολαίας (ΕΔΗΝ) από τον Αλέκο Παναγούλη, διοργανώθηκε το 1975 εκδήλωση τιμής για τον Κώστα Γεωργάκη. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος αναφέρεται στη θυσία του στο ποίημα του «Αυτοπυρπόληση - συλλογή: Η θέα του κόσμου».

«Ντύθηκες γαμπρός, φωταγωγήθηκες σαν έθνος.

Έγινες ένα θέαμα ψυχής, ξεδιπλωμένης στον ορίζοντα.

Είσαι η φωτεινή, περίληψη του δράματός μας,

τα χέρια μας προς την Ανατολή και τα χέρια μας προς τη Δύση.

Είσαι στην ίδια λαμπάδα τη μια τ' αναστάσιμο φως κι ο επιτάφιος θρήνος μας».

Ο Κώστας Γεωργάκης δεν σώπασε. Προτίμησε να φωνάζει για πάντα, με το δικό του τρόπο.

Η 19η Σεπτεμβρίου στην Ιστορία

1961, Όλμπανι. Ο Μπίλι Στάνλεϊ, 8 ετών, είναι ο μόνος λευκός μαθητής στο σχολείο St. Philip, στο Όλμπανι της Νέας Υόρκης. Ο Μπίλι λέει ότι του αρέσει το σχολείο και ότι οι αφροαμερικανοί συμμαθητές του τού φέρονται πάρα πολύ καλά.

1961, Αθήνα. Ιδρύεται η «Ένωσις Κέντρου», με αρχηγό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Στη διοικούσα επιτροπή μετέχουν οι: Γεώργιος Αθανασιάδης - Νόβας, Παυσανίας Κατσώτας, Σταύρος Κωστόπουλος, Αλέξανδρος Μπαλτατζής, Σάββας Παπαπολίτης, Στέφανος Στεφανόπουλος και Ηλίας Τσιριμώκος.

1964, Ντάλας. Η σκιά ανήκει στο ντράμερ των Beatles, Ρίνγκο Σταρ. Οι Beatles έπαιξαν μπροστά σε 15.000 ανθρώπους, προκαλώντας υστερία ανάμεσα στους θαυμαστές τους.

1968, Νέα Υόρκη. Ο καλλιτέχνης Άντι Γουόρχολ, στο στούντιό του, το The Factory, στη Νέα Υόρκη.

1977, Καλίφόρνια. Ο σκηνοθέτης Ρόμαν Πολάνσκι φεύγει από το δικαστήριο στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια, όπου καταδικάστηκε σε 90 μέρες παραμονής σε κρατική φυλακή. Ο Πολάνσκι συνελήφθη το 2009 από την Ελβετική αστυνομία, όταν πήγε στη Ζυρίχη για το φεστιβάλ κινηματογράφου και αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της απέλασης στις ΗΠΑ, όπου εκκρεμμεί εις βάρος του ένταλμα σύλληψης για σεξουαλική συνέυρεση με μια 13χρονη.

1979, Γένοβα. Ο Κώστας Γεωργάκης, φοιτητής της Γεωλογίας από την Κέρκυρα, αυτοπυρπολείται στη Γένοβα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το στρατιωτικό καθεστώς της Ελλάδας

1984, Σαν Φρανσίσκο. Κεραυνοί "χορεύουν" στον ουρανό του Σαν Φρανσίσκο, καθώς μια καταιγίδα περνάει πάνω από την Καλιφόρνια.

1985, Μέξικο Σίτι. Διασώστες απομακρύνουν έναν από τους ανθρώπους που τραυματίστηκαν στο ξενοδοχείο Principiado, στο κέντρο του Μέξικο Σίτι, μετά το σεισμό που χτύπησε νωρίτερα την πόλη.

1987, Μανίλα. Ένα Airbus 300 των Philippine Airlines έχει σταματήσει δίπλα στον αυτοκινητόδρομο νότια της Μανίλα, όπου κατέληξε κατά τη διάρκεια της προσγείωσης. Από τους 135 επιβάτες και πλήρωμα κανείς δεν τραυματίστηκε.

1988, Νότια Κορέα. Ο Αμερικανος καταδύτης Γκρεγκ Λουγκάνις δέχεται τη βοήθεια ενός συναθλητή του και ενός εκ των διοργανωτών, στους Ολυμπιακους Αγώνες της Σεούλ. Ο Λουγκάνις χτύπησε το κεφάλι του στο βατήρα, καθώς διαγωνιζόταν στον τελικό των αντρών.

1990, Σαουδική Αραβία. Αμερικανός στρατιώτης στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας με ένα ολμοβόλο AT4, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης "Ασπίδα της Ερήμου".