Σαν σήμερα: 21 Σεπτεμβρίου - Το λιντσάρισμα του Ζακ Κωστόπουλου

Ο Ζακ Κωστόπουλος πέθανε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018, μετά από επεισόδιο στην περιοχή της πλατείας Ομονοίας στην Αθήνα και οδήγησε στον θανάσιμο τραυματισμό του.

Ο Κωστόπουλος βρέθηκε παγιδευμένος μέσα σε κοσμηματοπωλείο επί τις οδού Γλάδστωνος υπό αρχικά αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ξυλοκοπήθηκε άγρια από τον ιδιοκτήτη του καταστήματος και έναν παριστάμενο μεσίτη. Μετά τον ξυλοδαρμό, ο αιμόφυρτος Κωστόπουλος συνελήφθημε με τη χρήση βίας από οκτώ αστυνομικούς που έσπευσαν στον σημείο.

Από βίντεο που δημοσιεύτηκαν στο Διαδίκτυο φαίνεται να δέχεται χτυπήματα από αστυνομικούς καθώς βρισκόταν στο έδαφος, τα οποία σύμφωνα με τον τεχνικό σύμβουλο της οικογένειας συνδέονταν με τον θάνατο.

Πέθανε κατά την μεταφορά του με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο.

Για το θάνατό του ασκήθηκαν ποινικές διώξεις για θανατηφόρα σωματική βλάβη σε δύο πολίτες -τον ιδιοκτήτη του κοσμηματοπωλείου και τον μεσίτη- και σε τέσσερις από τους αστυνομικούς που έσπευσαν να τον συλλάβουν.

Στην εκδίκαση της υπόθεσης οι τέσσερις αστυνομικοί κρίθηκαν αθώοι, ενώ ένοχοι κρίθηκαν ο κωσμηματοπώλης Σπυρίδων Δημόπουλος και ο μεσίτης Αθανάσιος Χορταριάς για πρόκληση θανατηφόρας σωματικής βλάβης κατά παραυτουργία.

Μετά τον θάνατό του έλαβαν χώρα πορείες διαμαρτυρίας και συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ενώ σύλλογοι, κόμματα και οργανώσεις εξέδωσαν ανακοινώσεις, καταδικάζοντας κυρίως το φαινόμενο της αυτοδικίας, το οποίο απασχόλησε επί σειρά μηνών την ελληνική κοινή γνώμη.

Κάθε χρόνο η μνήμη του τιμάται με πορείες και εκδηλώσεις ανήμερα της 21ης Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις.

Όλα αποκαλύφθηκαν από τα βίντεο

Η Εισαγγελία άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του κοσμηματοπώλη κι ενός ακόμη ατόμου για τον θάνατο του Κωστόπουλου. Σύμφωνα με την Πολιτική Αγωγή, στην αρχική δικογραφία κατά των δυο ανδρών που κλωτσούσαν στο κεφάλι τον Κωστόπουλο έγιναν σοβαρές παραλείψεις, αφού δεν γινόταν λόγος για τη βιαιότητα του περιστατικού.

Επιπλέον, αν και υπήρχε βίντεο όπου εμφανίζονται να χτυπούν τον πεσμένο Κωστόπουλο οι δύο άντρες, αυτό δεν συμπεριλήφθηκε στην αρχική δικογραφία και σύμφωνα με τη δικηγόρο της οικογένειας του Κωστόπουλου, αν δεν είχε δημοσιοποιηθεί το βίντεο κανείς δεν θα γνώριζε ότι ο Κωστόπουλος δέχθηκε σφοδρή επίθεση.

Ένα μεταγενέστερο βίντεο έδειξε ότι ο Κωστόπουλος δέχτηκε τραμπουκισμό την ώρα που προσπαθούσε να μπει σε διπλανό ταχυφαγείο για να πάρει ένα μπουκάλι νερό, ενώ υπάρχει μαρτυρία νεαρής κοπέλας ότι φώναζε για βοήθεια πριν μπει στο κοσμηματοπωλείο, αποκλείοντας το σενάριο της απόπειρας ληστείας.

Οι τοξικολογικές εξετάσεις στη σορό του Κωστόπουλου βγήκαν αρνητικές και για τις πέντε κατηγορίες (οπιούχα, κοκαΐνη/μεταβολίτες, αμφεταμίνες/μεθαμφεταμίνες, βενζοδιαπεζίνες, μεθαδόνη/μεταβολίτες), καθώς και για αλκοόλ, αποκλείοντας έτσι και το σενάριο του θανάτου από ναρκωτικές ουσίες.

Ο ανακριτής της υπόθεσης, αν και έχει ζητήσει επανειλημμένως την αποστολή κρίσιμων στοιχείων για την πορεία της έρευνας, όπως είναι οι καταγραφές των διαβιβάσεων από τα κέντρα επιχειρήσεων της Ελληνικής Αστυνομίας και του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας, δύο χρόνια μετά το συμβάν εξακολουθούσε να μην τις διαθέτει.

«Αυτή είναι η πρακτική που ακολουθείται»

Σύμφωνα με την κατάθεση των αστυνομικών που ήταν παρόντες στο συμβάν, ο Κωστόπουλος μπήκε στο κοσμηματοπωλείο με σκοπό τη ληστεία κρατώντας μαχαίρι, ενώ επιτέθηκε με σπασμένο γυαλί στον διασώστη του ΕΚΑΒ που νωρίτερα είχε φροντίσει τα τραύματα του.

Ο πρόεδρος των αστυνομικών υπαλλήλων Αθηνών, Δημοσθένης Πάκος, σε ερώτημα αν θεωρεί ότι χρησιμοποιήθηκε υπερβολική βία στην αντιμετώπιση του Κωστόπουλου από τους αστυνομικούς, απάντησε ότι αυτή είναι η πρακτική που ακολουθείται, ενώ το ίδιο ισχυρίστηκε και ο γενικός γραμματέας των Ειδικών Φρουρών, Στράτος Μαυροειδάκος.

Αν και οι πρώτες τοξικολογικές εξετάσεις ήταν καθαρές, η υπεράσπιση των οκτώ αστυνομικών ζήτησε επανέλεγχο των αποτελεσμάτων, τα οποία βρέθηκαν εις διπλούν αρνητικά.

Στις 12 Φεβρουαρίου 2019, η οικογένεια του θύματος κατέθεσε εναντίον των κατηγορούμενων μήνυση για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και όχι θανατηφόρες σωματικές βλάβες, όπως ήταν μέχρι πρότινος η κατηγορία.

Επίσης, από την οικογένεια του θύματος κατατέθηκε μήνυση για ανθρωποκτονία κατά των αστυνομικών μετά από Ένορκη Διοικητική Εξέταση που συνέστησε την επιβολή των ανώτατων πειθαρχικών ποινών στους ελεγχόμενους αστυνομικούς.

Εκτός δικαστικής έρευνας, με τη βοήθεια της διεπιστημονικής ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture έχει εντοπιστεί άλλος ένας άνδρας που ήταν παρών στα περιστατικά, αλλά δεν έχει αναγνωριστεί από την αστυνομία. Σε ερώτηση της ΕΡΤ για την αδυναμία ταυτοποίησης τριών ανδρών στο βίντεο που εξετάστηκε από την ομάδα, η οποία ανακοινώθηκε μια μόλις ημέρα μετά το σχετικό αίτημα του ανακριτή, η απάντηση της ΕΛ.ΑΣ. ήταν ότι η προανάκριση είναι μυστική.

Η δίκη

Η εκδίκαση της υπόθεσης αναβλήθηκε λόγω των μέτρων εναντίον της πανδημίας και τελικά άρχισε στις 20 Οκτωβρίου 2021 με έξι κατηγορούμενους.

Στην απολογία του στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας, στις 22 Μαρτίου 2022, ο κατηγορούμενος κωσμηματοπώλης υποστήριξε ότι φοβήθηκε καθώς είδε το θύμα να κρατάει μαχαίρι, σημειώνοντας ότι λειτούργησε ως νομοταγής πολίτης και ότι οι κλωτσιές που του έριξε ήταν ξώφαλτσες.

Ο δεύτερος κατηγορούμενος ισχυρίστηκε ότι ποτέ δεν χτύπησε τον Κωστόπουλο, αλλά καθώς κλωτσούσε τα τζάμια «το κεφάλι του ήρθε σε επαφή με το πόδι μου». Ακολούθησαν οι απολογίες των δύο από τους τέσσερις αστυνομικούς που ανέφεραν ότι σκοπός τους ήταν να τον συλλάβουν και να τον παραδώσουν.

Η ετυμηγορία του ποινικού δικαστηρίου, που εκδόθηκε στις 3 Μαΐου 2022, ήταν ενοχή και των δύο κατηγορουμένων με ποινές κάθειρξης 10 χρόνια για κάθε έναν. Νωρίτερα, ο εισαγγελέας ζήτησε να μην χορηγηθεί στους κατηγορούμενους αναστολή.

Ωστόσο, για τον κοσμηματοπώλη πρότεινε να εκτίσει κατ’ οίκον την ποινή του λόγω της ηλικίας του, καθώς είναι 77 ετών. Το ίδιο ακριβώς αποφάσισε και το δικαστήριο. Ο μεσίτης οδηγήθηκε στη φυλακή.

Επίσης, αποφασίστηκε ομόφωνα ότι δεν θα πρέπει να τους χορηγηθεί κανένα ελαφρυντικό, όπως είχε εισηγηθεί ο εισαγγελέας, καθώς και οι δύο δεν επέδειξαν καμία μεταμέλεια, αντιθέτως φάνηκαν ότι δεν έχουν αντιληφθεί την ποινική απαξία της πράξης τους.

«Η συμπεριφορά και η δράση τους ενέχουν στοιχεία τιμωρητικής διάθεσης», είπε ο εισαγγελέας, προσθέτοντας ότι «ο Ζαχαρίας Κωστόπουλος ουδέποτε επιτέθηκε κατά των κατηγορούμενων αφού ήταν εγκλωβισμένος και εκείνοι ασφαλείς. Αποδείχθηκε ότι εκείνοι του επιτέθηκαν. Από τον τρόπο δράση τους και τη συμπεριφορά τους προκύπτει ότι κανένα ελαφρυντικό δεν θα πρέπει να τους αναγνωριστεί».

Οι τέσσερις αστυνομικοί απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες με πλειοψηφία 4 προς 3, ενώ μειοψήφησαν δύο ένορκοι και η πρόεδρος της έδρας, που ήταν της άποψης ότι πρέπει να καταδικαστούν για επικίνδυνη σωματική βλάβη. Το δικαστήριο δεν υιοθέτησε το αίτημα της υπεράσπισης για μετατροπή της κατηγορίας σε ανθρωποκτονία από πρόθεση.

Οι συγγενείς του Κωστόπουλου αντέδρασαν αρνητικά στην απόφαση. Η μητέρα του Παύλου Φύσσα, Μάγδα, που ήταν παρούσα στο δικαστήριο αποχώρησε, επίσης αντιδρώντας στην απόφαση.

Ο Χορταριάς αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους όταν το αίτημά του για αναστολή της ποινής έγινε δεκτό δύο μήνες μετά την ανακοίνωσή της.

H 21η Σεπτεμβρίου στην Ιστορία

1934, Νέα Υόρκη. Ο ξυλουργός Μπρούνο Χάουπμαν, ο οποίος κατηγορείται για την απαγωγή και τη δολοφονία του βρέφους Λίντμπεργκ, ποζάρει στο φακό.

1934. Γεννιέται ο Καναδός συνθέτης και τραγουδιστής Λέοναρντ Κοέν.

1936, Νανκίνγκ. Η εθνική κυβέρνηση της Νανκίνγκ, στην Κίνα, προσπαθει να εξαλείψει το αρχαίο έθιμο σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες έδεναν τα πόδια τους για να τα κάνουν μικρότερα. Ένα έθιμο με καταστροφικά αποτελέσματα στα πόδια κοριτσιών και γυναικών.

1939, Γαλλία. Οι στρατιώτες του γαλλικού στρατου υιοθέτησαν αυτό το κουτάβι, που βρέθηκε κοιμισμένο στις αμυντικές τους γραμμές στο δυτικό μέτωπο.

1943. Αρχίζουν οι σφαγές των ανδρών της ιταλικής Μεραρχίας Άκουι, που παραδόθηκαν στις Γερμανικές Αρχές της Κεφαλλονιάς μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Συνολικά, θα χάσουν τη ζωή τους 5.000 Ιταλοί.

1944. Ιταλία. Η 3η Ορεινή Ταξιαρχία καταλαμβάνει το Ρίμινι, εκδιώκοντας τους Γερμανούς που το υπερασπίζονται, και υψώνει την Ελληνική Σημαία.

1959, Λονδίνο. Ο πρίγκιπας Κάρολος, ένα πολύ ψηλό παιδί για τα 11 του χρόνια, φοράει τη στολή του, καθώς κατευθύνεται στο σχολείο του, μαζί με τη νταντά του, Κάθριν Πίμπλς. Τα αγόρια στη Βρετανία φοράνε σορτς μέχρι την ηλικία των 13 ετών, ανεξάρτητα από το ύψος τους.

1962, Μόσχα. Ο συνθέτης Ίγκορ Στραβίνσκι κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Μόσχας. Ο συνθέτης επέστρεψε στην πατρίδα του μετά από 52 χρόνια απουσίας.

1973, Ντάλας. Το γαλλο-βρετανικό Κονκόρντ φτάνει στο αεροδρόμιο του Ντάλας, στην πρώτη του εμφάνιση επί αμερικανικου εδάφους.

1973, Νέα Υόρκη. Ο ηθοποιός Αλ Πατσίνο, σε συνέντευξή του.

1977, Νέα Υόρκη. Η Σοφία Λόρεν και ο Μαρτσέλο Ματρογιάνι, ηχογραφούν μια ραδιοφωνική εκπομπή.

1991, Χονγκ Κονγκ. Ένα αντίγραφο της κεφαλής της Σφίγγας φορτώνεται σε πλοίο στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ για να μεταφερθεί στην Αίγυπτο. Είναι μέρος του σκηνικού που θα στηθεί για την όπερα Αΐντα του Βέρντι, η οποία θα παιχτεί κάτω από τις πυραμίδες.

1996, Περσικός Κόλπος. Ένας σηματωρός οδηγεί ένα αεροσκάφος στο κατάστρωμα του αμερικανικού αεροπλανοφόρου Enterprise, το οποίο βρίσκεται στον Περσικό Κόλπο για την επιτηρεί τη ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στο Νότιο Ιράκ.

1998, Καλιφόρνια. Η Φλόρενς Γκρίφιθ-Τζόινερ (εδώ μετά τον τερματισμό της στα 200 μέτρα, με νίκη και παγκόσμιο ρεκόρ, στους Ολυμπιακους της Σεούλ το 1988), πεθαίνει στα 38 της χρόνια από καρδιακή προσβολή στο σπίτι της στην Καλιφόρνια.