Η διεθνής κοινότητα αγνόησε για καιρό το Παλαιστινιακό - Πώς η επίθεση αλλάζει ξανά τα δεδομένα 

«Πρέπει να βάλεις ένα τσεκ, για να πεις ότι το έκανες» είπε χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι το παλαιστινιακό ζήτημα εγείρεται όλο και σπανιότερα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεών του με αραβικά κράτη.

Μόλις ένα μήνα αργότερα, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν παραδέχτηκε ότι η χώρα του βρισκόταν σε συζητήσεις για την ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ.

Είπε ότι σε αντάλλαγμα για την αναγνώριση, το Ισραήλ «θα πρέπει να διευκολύνει τη ζωή των Παλαιστινίων».

Δεν έκανε, όμως, λόγο για παλαιστινιακό κράτος, πραγματοποιώντας με αυτό τον τρόπο μια τεράστια στροφή στην εξωτερική πολιτική της χώρας του.

Και αυτό γιατί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Σαουδική Αραβία αρνείτο να υπογράψει ειρηνευτικό σύμφωνο με το Ισραήλ εάν δεν αποχωρούσε πρώτα από τις κατεχόμενες περιοχές.

Ωστόσο, η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ επανέφερε βίαια στο προσκήνιο το παλαιστινιακό ζήτημα, σαμποτάροντας την επιχείρηση «κύκλος ειρήνης» του Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Πρόκειται, επί της ουσίας, για την προσπάθεια του ισραηλινού πρωθυπουργού να επαναπροσεγγίσει τα αραβικά κράτη και να δημιουργηθούν δεσμοί με το Ισραήλ.

Από το Σάββατο έχουν σκοτωθεί πάνω από 2.800 άνθρωποι σε Ισραήλ και Γάζα, με ειδικούς αναλυτές να υποστηρίζουν ότι η επίθεση αυτή αλλάζει τα δεδομένα για την ιστραηλινοπαλαιστινιακή σύρραξη.

«Για χρόνια, οι ισραηλινοί ηγέτες πιστεύαν ότι μπορούσαν να απομονώσουν επ’ αόριστον τους Παλαιστίνιους σε γκετοποιημένους θύλακες» λέει στο CNNi ο Ομάρ Ραχμάν, ερευνητής στο Συμβούλιο Μέσης Ανατολής για Παγκόσμια Ζητήματα, το οποίο και επικεντρώνεται στο παλαιστινιακό.

Και συνέχισε:

«Η διεθνής κοινότητα δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται πια και οι Άραβες σύμμαχοι της Παλαιστίνης έχουν αρχίσει να “αγκαλιάζουν” την πιο δεξιά κυβέρνηση της ισραηλινής ιστορίας. Έτσι, οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν πλέον ελπίδα ή πολιτικό ορίζοντα, όντας αντιμέτωποι με ένα μέλλον μόνιμης υποταγής».

Μια συμφωνία μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ θα ήταν μια τεράστια διπλωματική νίκη για τον Νετανιάχου και δικαίωση για τις προσπάθειές του να βάλει ένα τέλος στην περιφερειακή απομόνωση της χώρας του, χωρίς να υποχωρήσει ούτε στο ελάχιστο απέναντι στους Παλαιστίνιους.

Παράλληλα, θα ήταν και μια μεγάλη διπλωματική νίκη για την κυβέρνηση Μπάιντεν -μόλις ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές στη χώρα το 2024.

Οι προσπάθειες για ομαλοποίηση των σχέσεων αραβικών κρατών με το Ισραήλ ξεκίνησαν το 2020, όταν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν αναγνώρισαν το ισραηλινό κράτος -στηρίζοντας, ωστόσο, με τη ρητορική τους την Παλαιστίνη.

Η κυβέρνηση Τραμπ ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο για τις συζητήσεις, γνωστές ως «Συμφωνίες του Αβραάμ», και θεωρήθηκαν σημείο – καμπή για την περιοχή.

Η ομαλοποίηση ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής

Οι ΗΠΑ είχαν μετατρέψει την ομαλοποίηση των αραβοϊσραηλινών σχέσεων σε ακρογωνιαίο λίθο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής για τη Μέση Ανατολή, με ορισμένους επικριτές της κυβέρνησης να αναφέρουν ότι με αυτό τον τρόπο μπήκαν σε δεύτερη μοίρα φλέγοντα ζητήματα.

Η παραγκώνιση, άλλωστε, των Παλαιστινίων από τις συζητήσεις αυτές έχει επικριθεί έντονα από αρκετές πλευρές.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αναγνώρισαν το Ισραήλ το 2020, σημειώνοντας ότι αυτό γίνεται υπό τον όρο ότι το Ισραήλ θα εγκαταλείψει μια και καλή τα σχέδιά του να προσαρτήσει περιοχές της Δυτικής Όχθης.

Ωστόσο, η τελική συμφωνία που υπεγράφη δεν είχε κανέναν τέτοιο όρο ενώ αναφερόταν στο παλαιστινιακό ζήτημα μόλις δύο φορές.

«Η κυβέρνηση Μπάιντεν κυνηγάει αυτό το καινούργιο παιχνίδι που λέγεται ομαλοποίηση» λέει ο Khaled Elgindy, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Μέσης Ααντολής και διευθυντής του προγράμματος για την Παλαιστίνη και τα ζητήματα Ισραήλ – Παλαιστίνης.

Υποστήριξε δε, πως η διεθνής κοινότητα έχει συνηθίσει τα βάσανα των Παλαιστινίων και τα προσπερνά.

Εξήγησε, ωστόσο, πως η τελευταία ανάφλεξη μπορεί να βάλει και πάλι το ζήτημα σε πρώτο πλάνο για τους περιφερειακούς και διεθνείς παίκτες.

Ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα εξαπέλυσε «πυρά» εναντίον της προσπάθειας ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ τον περασμένο μήνα, υπογραμμίζοντας ότι τα αραβικά κράτη που έχουν ήδη αναγνωρίσει το Ισραήλ θα βρεθούν σε «δύσκολη κατάσταση όταν σκοτώνονται Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι».

«Αυτή η πεποίθηση, ορισμένων στην περιοχή μας, ότι μπορείς να αγνοήσεις την Παλαιστίνη, να μιλήσεις με τους Άραβες και μετά να επιστρέψεις, δεν είναι σωστή» είπε ο ίδιος, μιλώντας σε συνέδριο στη Νέα Υόρκη.

Ο ίδιος ο Νετανιάχου είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο CNNi τον περασμένο μήνα ότι πιστεύει πως μια συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία μπορεί να οδηγήσει σε ειρήνη με τους Παλαιστίνιους.

Άρθρο γνώμης της Haaretz, της πιο μεγάλης αριστερής εφημερίδας του Ισραήλ, έδειξε τον Νετανιάχου ως υπεύθυνο για την επίθεση, «επειδή αγκάλιασε μια ξένη πολιτική που ανοιχτά αγνόησε την ύπαρξη και τα δικαιώματα των Παλαιστινίων» για να καταλήξει σε συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία.

Η Elham Fakhro, ερευνήτρια στο think tank Chatham House του Λονδίνου και συγγραφέας βιβλίου για την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ, είπε πως οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών δεν μπορούν να συνεχιστούν εφόσον βρίσκεται σε εξέλιξη πόλεμος με τη Γάζα.

«Οι πρόεδροι Τραμπ και Μπάιντεν έκαναν την ομαλοποίηση των σχέσεων αραβικών κρατών με το Ισραήλ τη βασική διπλωματική επιδίωξή τους στην περιοχή, αγνοώντας την Παλαιστίνη και οποιεσδήποτε ουσιαστικές ειρηνευτικής συζητήσεις μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων» δήλωσε η ίδια στο CNNi, συμπληρώνοντας: «Η δραματική κλιμάκωση της σύρραξης που βλέπουμε σήμερα είναι ξεκάθαρα αποτέλεσμα αυτής της παράλειψης».

Οι ΗΠΑ δεν έχουν σκοπό να επιτρέψουν τον εκτροχιασμό των συζητήσεων για την ομαλοποίηση -ακόμη και μετά από την επίθεση του περασμένου Σαββατοκύριακου.

«Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι η ομαλοποίηση σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας δεν είναι μόνο καλή για τους λαούς των δύο αυτών κρατών αλλά και για τους Αμερικανούς πολίτες και όλους τους υπόλοιπους στην περιοχή» είπε σχετικά την περασμένη Τρίτη ο Τζον Κέρμπι, εκπρόσωπος του Αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.

Κατέληξε δε, λέγοντας:

«Έχουμε κάθε πρόθεση να συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε τη διαδικασία, που μπορεί να οδηγήσει σε κάποια ομαλοποίηση».

Παραδοσιακή προσέγγιση από τη Σαουδική Αραβία

Οι συζητήσεις ομαλοποίησης των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας - Ισραήλ φαίνεται ότι είχαν φτάσει σε προχωρημένο επίπεδο, καθώς μόλις τον περασμένο μήνα, η κυβέρνηση Μπάιντεν παρουσίασε ένα σχέδιο - ορόσημο για τη σύνδεση της Ινδίας με την Ευρώπη μέσω ενός θαλάσσιου και σιδηροδρομικού εμπορικού δικτύου που θα συνέδεε επίσης τη Σαουδική Αραβία με το Ισραήλ.

Το σχέδιο έγινε ευρέως αντιληπτό ως αμφισβήτηση των εμπορικών φιλοδοξιών της Κίνας και πιθανώς θα είχε ενεργοποιηθεί μετά την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ.

Οι επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ, ωστόσο, αλλά και η άγρια «απάντηση» της ισραηλινής κυβέρνησης ώθησαν το Ριάντ να υιοθετήσει μια πιο παραδοσιακή προσέγγιση στη σύγκρουση.

Σχολιάζοντας στην επίθεση του Σαββάτου, η Σαουδική Αραβία κατηγόρησε το Ισραήλ για τη «συνεχή κατοχή και τη στέρηση του παλαιστινιακού λαού από τα νόμιμα δικαιώματά του», παραλείποντας να καταδικάσει τη Χαμάς, η οποία είναι παρακλάδι της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας» που το Ριάντ θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επικοινώνησε με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, εκφράζοντας την αλληλεγγύη του.

Τη Δευτέρα, ο εξέχων Σαουδάραβας σχολιαστής Mohammed Al Yahya έγραψε σε άρθρο της Washington Post ότι οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι ήταν απογοητευμένοι που είχαν γίνει αδιάφοροι για την παλαιστινιακή υπόθεση.

Ωστόσο, τόνισε ότι η ιδέα μιας συνολικής ισραηλινής αποχώρησης από τα εδάφη που κατέλαβε στον πόλεμο του 1967, όπως είχε ζητήσει προηγουμένως η Σαουδική Αραβία, ήταν «πεπαλαιωμένη».

Τα αραβικά έθνη, που ομαλοποίησαν τις σχέσεις με το Ισραήλ το 2020, φαίνεται ότι το έκαναν παρά την έντονη αντίθεση των πολιτών, όπως έδειξε δημοσκόπηση του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον πέρσι.

Το δημόσιο αίσθημα κατά της ομαλοποίησης μπορεί να γίνει ακόμη εντονότερο εάν το Ισραήλ πραγματοποιήσει μια καταστροφική χερσαία εισβολή στη Γάζα -κάτι που θα αυξήσει την πίεση στα αραβικά κράτη.

Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και τη Σαουδική Αραβία, περίπου τα 3/4 του πληθυσμού τους ήταν αντίθετα στην ομαλοποίηση με το Ισραήλ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση.

«Νομίζω ότι ο απώτερος στόχος (σ.σ. από την επιχείρηση της Χαμάς) είναι να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει επιστροφή στο status quo ante», είπε ο Elgindy.

«Ο στόχος ήταν να σπάσει αυτή η αίσθηση του ισραηλινού εφησυχασμού».

Mideast and US leaders tried to sweep the Palestinian issue under the rug. That may not work anymore, by Abbas Al Lawati, CNN