Προσκυνητής: Ένας τεράστιος καρχαρίας αποκαλύπτει ένα ταξίδι 4.600 χιλιομέτρων στον Ατλαντικό

Το περιστατικό αυτό σηματοδοτεί τη δεύτερη παρατήρηση που γίνεται ποτέ για τη διατλαντική κίνηση του είδους, σύμφωνα με μια επιστημονική έρευνα που εκπόνησαν από κοινού το Βασιλικό Πανεπιστήμιο του Μπέλφαστ και το Δυτικό Πανεπιστήμιο του Οντάριο και δημοσιεύθηκε στην Επιθεώρηση Ιχθυοβιολογίας τον Οκτώβριο.

Η επανεμφάνιση ενός επαπειλούμενου είδους δίνει μια νέα διάσταση ως προς την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο κινείται ένας από τους πλέον περίεργους στην όψη καρχαρίες, που έχει μια τεράστια γραμμωτή κατασκευή στο στόμα του, εκεί όπου κανείς θα περίμενε να υπάρχει μαλακή σάρκα.

Μια ιστορία τριών ετών

Μια σειρά από ευτυχή γεγονότα ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2014, όταν ο καρχαρίας προσκυνητής μαρκαρίστηκε μέσω ενός ενός δορυφορικού πομπού έξω ακριβώς από το Μέτωπο Μάλιν, στη βορειοανατολική πλευρά του Ατλαντικού. Ύστερα από λίγους μήνες, η συσκευή σταμάτησε να μεταδίδει δεδομένα.

«Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο», δήλωσε ο Τζόναθαν Χάουτον, ένας από τους επικεφαλής ερευνητές της μελέτης στο Βασιλικό Πανεπιστήμιο του Μπέλφαστ. «Όταν βάζει κανείς ηλεκτρονικές συσκευές μέσα στη θάλασσα, μετά από λίγο ορισμένα πράγματα απλώς παθαίνουν εμπλοκή».

Ξαφνικά όμως, τον Ιούνιο του 2017, ο συγκεκριμένος καρχαρίας φωτογραφήθηκε από έναν υποβρύχιο φωτογράφο στην Ανατολική Ακτή της Βόρειας Αμερικής, σε απόσταση 4.600 χλμ. μακριά από το σημείο, όπου είχε αρχικά εντοπιστεί.

Η φωτογραφία έκανε το γύρο του κόσμου κι όταν έφτασε στα χέρια των ερευνητικών ομάδων, πρόσεξαν κάτι εκπληκτικό: Προσκολλημένο επάνω στη συσκευή εντοπισμού του καρχαρία που δεν δούλευε πλέον, ήταν ένα μικρό ηλεκτρονικό κατασκεύασμα που οι ίδιοι οι ερευνητές είχαν διαμορφώσει ως εργαλείο άνωσης. Μέχρι τότε, ο συγκεκριμένος καρχαρίας ήταν ο μόνος που έφερε επάνω του αυτή τη συσκευή. Ήταν ακριβώς εκείνη η στιγμή που αντιλήφθηκαν ότι ήταν ο ίδιος καρχαρίας που είχαν μαρκάρει πριν από περίπου τρία χρόνια.

Ένας ενδιαφέρων καρχαρίας

Ο καρχαρίας προσκυνητής είναι εδώ και αρκετό καιρό ένα είδος που κεντρίζει το ενδιαφέρον των ερευνητών.

Γνωστός και με τις λαϊκές ονομασίες «παπάς» ή «σαπουνάς», το είδος αυτό (επιστημονική ονομασία Cetorhinus maximus - Κητόρινος ο μέγιστος) συνιστά το δεύτερο μεγαλύτερο ψάρι, μετά τον φαλαινοκαρχαρία, με μήκος μέχρι 12 μέτρα και βάρος 19 τόνους, αν και σπάνια ξεπερνά τα 8 μέτρα μήκος και τους 5 τόνους βάρος.

Βρίσκεται σε όλες τις εύκρατες θάλασσες του κόσμου και είναι μεταναστευτικό είδος. Κινείται αργά και γενικά φιλτράρει το νερό και έχει ανατομικές προσαρμογές για να τρέφεται φιλτράροντας, όπως ένα πολύ διευρυμένο στόμα και πολύ ανεπτυγμένες βραγχιακές άκανθες. Το σχήμα του ρύγχους του είναι κωνικό και οι σχισμές των βραγχίων του επεκτείνονται γύρω από την κορυφή και το κάτω μέρος του κεφαλιού του.

Οι βραγχιακές άκανθες είναι σκοτεινές και μοιάζουν τριχωτές και χρησιμοποιούνται για να πιάσουν πλαγκτόν καθώς το νερό φιλτράρεται μέσα από το στόμα και πάνω από τα βράγχια.

Ο καρχαρίας προσκυνητής έχει συνήθως γκρίζο-καφέ χρώμα και συχνά φαίνεται να φέρει στίγματα. Το ουραίο πτερύγιο έχει ισχυρή πλευρική καρίνα και σχήμα ημισελήνου. Τα δόντια του καρχαρία είναι πολύ μικρά και πολυάριθμα και συχνά εμφανίζονται εκατό στη σειρά. Τα δόντια τους έχουν μονή κωνική ακίδα, κυρτή προς τα πίσω και είναι τα ίδια και στις δύο πλευρές της γνάθου, άνω και κάτω.

Οι καρχαρίες προσκυνητές είναι ένα μεταναστευτικό είδος και πιστεύεται ότι διαχειμάζουν σε βαθιά νερά. Μπορεί να εμφανιστούν είτε σε μικρά κοπάδια, φυλετικά διαχωρισμένα, ή μόνοι τους. Οι καρχαρίες προσκυνητές δεν είναι επιθετικοί και γενικά είναι αβλαβείς για τους ανθρώπους. Είναι ωοζωοτόκοι, με τα μικρά μέσα στο σώμα της μητέρας τους να τρέφονται με μη γονιμοποιημένα αυγά, μια πρακτική γνωστή ως ωοφαγία.

Ο καρχαρίας προσκυνητής κατατάσσεται στην κατηγορία των επαπειλούμενων ειδών, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης.

Τι υπάρχει στο στόμα του;

Αντικρίζοντας κανείς το μεγάλο αυτό ψάρι, σίγουρα μένει έκθαμβος από το τεράστιο μέγεθος του στόματός του. Στα μάτια ενός απλού ανθρώπου, το εσωτερικό του στόματος ενός καρχαρία προσκυνητή μοιάζει να περιέχει έναν ολόκληρο θώρακα.

Βεβαίως δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο, μιας και οι καρχαρίες ανήκουν στο είδος των χονδριχθύων (σελαχοειδή) που δεν έχουν κόκαλα. Είναι ένας σκληρός δομημένος χόνδρος που είναι ορατός μόνον όταν το στόμα του καρχαρία είναι ανοικτό.

«Όταν ο καρχαρίας ανοίγει το στόμα του είναι σα να ανοίγεις το μπουφάν κατά τη διάρκεια ημέρας που φυσάει δυνατός αέρας», εξηγεί ο Χάουτον.

A bizarre-looking shark resurfaced on camera after an extraordinary trans-Atlantic adventure, by Kirsi Goldynia, CNNi

PHOTO 1 / 3

Photo 1/3

Photo 2/3

Photo 3/3