Σύνοδος στο Πόρτο: Χτυπημένη από την πανδημία, η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει το κοινωνικό της μοντέλο

Τον Νοέμβριο του 2017 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ είχαν ξεκινήσει από το Γκέτεμποργκ της Σουηδίας μία κοινωνική στροφή προκειμένου να συμφιλιώσουν τους πολίτες με το ευρωπαϊκό σχέδιο: η Ευρώπη άρχισε να κατηγορεί τις πολιτικές λιτότητας που έριξαν ξανά την ήπειρο στην ύφεση μετά την οικονομική κρίση του 2008 και τροφοδότησαν τον λαϊκισμό.

Μετά τη σύνοδο αυτή οι ηγέτες της ΕΕ είχαν καταλήξει στον «Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων», ο οποίος ορίζει 20 αρχές και δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών, όπως το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την ισότητα των δύο φύλων και την ισότητα στις ευκαιρίες, το δικαιώματα πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, τη στήριξη για την εύρεση εργασίας.

Στο Πόρτο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να εγκρίνουν «το σχέδιο δράσης» που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές Μαρτίου.

Αυτό θέτει τρεις στόχους με ορίζοντα το 2030: την αύξηση του ποσοστού εργασίας στο 78%, τη διασφάλιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης τουλάχιστον του 60% των ενηλίκων κάθε χρόνο και τη μείωση κατά 15 εκατομμύρια του αριθμού των ατόμων που απειλούνται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό.

«Εμβόλιο κατά του λαϊκισμού»

«Η πρακτική εφαρμογή του 'Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων' είναι το καλύτερο εμβόλιο κατά των ανισοτήτων, του φόβου και του λαϊκισμού» είχε δηλώσει στις αρχές Ιανουαρίου ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Αντόνιο Κόστα, ο οποίος οργάνωσε τη Σύνοδο Κορυφής καθώς η χώρα του ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ αυτό το εξάμηνο.

Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, και ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, δεν θα παραστούν δια ζώσης στη Σύνοδο Κορυφής, αλλά θα συμμετάσχουν διαδικτυακά λόγω της υγειονομικής κρίσης.

Ωστόσο, οι υπόλοιποι ηγέτες της ΕΕ βρίσκονται από απόψε στο Πόρτο για να συμμετάσχουν σε δείπνα και άτυπες συναντήσεις.

Το επίσημο πρόγραμμα αρχίζει αύριο, Παρασκευή, και θα ολοκληρωθεί το Σάββατο με την άτυπη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.

«Δεν θα ολοκληρώσουμε τη Σύνοδο λέγοντας ‘αποφασίσαμε αυτό ή το άλλο μέτρο’. Αναμένω ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα για την κοινωνική πολιτική» είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) ο κοινοτικός επίτροπος Απασχόλησης Νίκολας Σμιτ.

«Πιστεύουμε ότι αυτή η σύνοδος μπορεί να αποτελέσει μία καμπή, αν υπάρξει ισχυρή δέσμευση από όλους ώστε μετά την πανδημία να μην υιοθετήσουμε τις ίδιες κακές συνταγές, όπως μετά την οικονομική κρίση. Πρέπει να βάλουμε τέλος στη λιτότητα”, δήλωσε από πλευράς του ο γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, Λούκα Βισεντίνι.

Η Ευρώπη διχασμένη

Οι «27» είναι βαθιά διχασμένοι.

Οι χώρες του Νότου, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία ή η Πορτογαλία είναι πολύ πρόθυμες να εφαρμόσουν το σχέδιο της Κομισιόν.

Οι χώρες του Βορρά, που είναι προσκολλημένες στα εθνικά τους μοντέλα που αποδίδουν, και αυτές της ανατολικής Ευρώπης, που φοβούνται ότι θα χάσουν την ανταγωνιστικότητά τους, απορρίπτουν κυρίως το ενδεχόμενο εναρμόνισης του κατώτατου μισθού σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Όμως, σύμφωνα με τη Σοφία Φερνάντεθ, ειδική σε κοινωνικά ζητήματα του ινστιτούτου Jacques Delors, «ακόμη κι οι πιο επιφυλακτικές χώρες έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να δώσουν μία απάντηση στα προβλήματα των πολιτών».

Η ίδια υπογράμμισε ότι, παρά τις διαφωνίες, «η Ευρώπη κατάφερε να υιοθετήσει πέρυσι ένα σχέδιο ανάκαμψης [το οποίο χρηματοδοτείται από] κοινό χρέος», κάτι πρωτόγνωρο.

Ωστόσο, ο Ολιβιέ ντε Σούτερ, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, εκτίμησε ότι από το σχέδιο δράσης της ΕΕ «λείπει ξεκάθαρα η φιλοδοξία».

Ο ίδιος υπογράμμισε ότι 700.000 άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν στον δρόμο κάθε βράδυ και περισσότεροι από 20 εκατομμύρια εργαζόμενοι ζουν στη φτώχεια εξαιτίας της αύξησης των μη ευέλικτων μορφών εργασίας.