ΚΟΣΜΟΣ

Η κυνηγός πλανητών που αναζητεί τη νέα Γη

Η κυνηγός πλανητών που αναζητεί τη νέα Γη
CNN International

«Θέλω να ανακαλύψω μια δεύτερη Γη. Για αυτή τη στιγμή ζω», δηλώνει η αστροφυσικός του ΜΙΤ, Σάρα Σίγκερ (Sara Seager), που εξερευνεί πλανήτες εκτός του ηλιακού συστήματος, γνωστούς και ως εξωπλανήτες, για περίπου 20 χρόνια.

Όταν ανακαλύφθηκε ο πρώτος πλανήτης το 1995, πολλοί δεν πίστευαν ότι ήταν αληθινός. Αλλά, από εκείνη την εποχή, η τεχνολογία έχει προχωρήσει και έχουν βρεθεί περισσότεροι από 6.000, οι περισσότεροι από αυτούς μάλιστα είναι γιγάντιες μάζες αερίων. Σήμερα, η λίστα μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Με τόσους πλανήτες να ανακαλύπτονται συνεχώς, ο αγώνας γίνεται για να βρεθεί ένας πλανήτης με νερό, όπως η Γη, που θα μπορέσει να φιλοξενήσει ζωή. Η Σίγκερ, πιστεύει ότι έχει βρει τον τρόπο για αυτήν την ανακάλυψη.

«Αυτοί, δεν είναι πλανήτες!»

Δεν είναι εύκολο να δει κανείς τους εξωπλανήτες, καθώς δεν είναι ορατοί από τα τηλεσκόπια. Αυτό οφείλεται στο εκτυφλωτικό φως που έρχεται από τα άστρα, το οποίο είναι πολύ διαφορετικό σε χαρακτηριστικά και μέγεθος από αυτό που εκπέμπει ο ήλιος. Η διαδικασία περιγράφεται, σαν να προσπαθούν να εντοπίσουν μια πυγολαμπίδα, μπροστά από έναν φάρο, χιλιάδες μίλια μακριά.

Ο πρώτος εξωπλανήτης ανακαλύφθηκε τυχαία το 1995, όταν οι ερευνητές παρατήρησαν ένα αστέρι να ταλαντεύεται, ανταποκρινόμενο στην βαρυτική έλξη ενός άλλου διαστημικού σώματος.

Όταν η Σίγκερ ήταν φοιτήτρια και έκανε το μεταπτυχιακό της στο Χάρβαρντ, έψαχνε θέμα έρευνας και τότε ανέπτυξε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον κόσμο των μακρινών πλανητών. «Από τη στιγμή που ανακαλύφθηκαν, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν πίστευαν στην ύπαρξή τους. Με ρωτούσαν: Γιατί ασχολείσαι με αυτά; Δεν υπάρχουν άλλοι πλανήτες», αναφέρει η ίδια στο CNN.

Εξωγήινες ατμόσφαιρες

Ο Σίγκερ δεν ήθελε απλά να ερευνήσει μακρινούς πλανήτες. Στόχευσε σε κάτι πιο συγκεκριμένο, την ατμόσφαιρά τους, και υπήρξε η πρώτη ερευνήτρια που ασχολήθηκε μα αυτό. «Η ατμόσφαιρα είναι σημαντική γιατί την ύπαρξης ζωής», εξηγεί.

planets 2

Πηγή: CNN International

Αλλά αν η εξερεύνηση είναι ήδη δύσκολη υπόθεση, πως μπορούν να ερευνήσουν μια ατμόσφαιρα; «Όταν ένας πλανήτης διέρχεται μπροστά από το άστρο του , μπορούμε να αναλύσουμε πολύ προσεκτικά τη σύνθεση της ατμόσφαιρας, χάρις στο φως του άστρου που εκπέμπεται μέσα από αυτό», αναφέρει η επιστήμονας. Η διαδικασία είναι παρόμοια με την παρατήρηση του ουράνιου τόξου. «Αν κοιτάξεις με πολύ προσοχή το ουράνιο τόξο, βλέπεις πολύ μικρές σκοτεινές γραμμές μεταξύ των χρωμάτων, λείπουν δηλαδή κάποια κομμάτια. Αυτές οι γραμμές σχηματίζονται επειδή η ατμόσφαιρα της Γης, αντανακλά ένα μέρος του φωτός».

Οι σκοτεινές γραμμές είναι σαν τα δακτυλικά αποτυπώματα για συγκεκριμένα αέρια, και με ειδικά εργαλεία μπορούν να αποκωδικοποιηθούν. Το 1999 ,η Σίγκερ πρότεινε ένα συγκεκριμένο στοιχείο, το νάτριο, που αφήνει στίγματα από ανιχνεύσιμα δακτυλικά αποτυπώματα.

Η ερευνήτρια είχε δίκαιο. Οι προβλέψεις της επιβεβαιώθηκαν δύο χρόνια μετά, από το τηλεσκόπιο Hubble. Συγκεκριμένα, βρέθηκε νάτριο στην ατμόσφαιρα του Δία, τον πρώτο εξωπλανήτη που ανακαλύφθηκε. Περιβάλλεται από τεράστιες μάζες αερίων. Λόγω του μεγάλου μεγέθους του, που ξεπερνάει κατά πολύ το μέγεθος της Γης, ήταν εύκολος ο εντοπισμός του. Ωστόσο, εξαιτίας των μεγάλων θερμοκρασιών που έχει η επιφάνειά του, οι επιστήμονες απέκλισαν την ύπαρξη νερού, άρα και τη δυνατότητα ζωής. Για να βρεθεί ζωή, χρειάζονται πιο μικροί πλανήτες, με στέρεο έδαφος, δηλαδή όμοιοι με τη σύσταση που έχει η σύσταση της Γης.

Συγκρίνοντας τα ευρήματα του Δία με άλλα μικρότερα σώματα, είναι βέβαιο ότι υπάρχει ένα επίπεδο δυσκολίας στη δουλειά των επιστημόνων. «Το πρώτο πράγμα που θέλουμε να δούμε στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη, είναι η ύπαρξη αερίων. Βλέπουμε ότι σε μεγάλους γίγαντες όπως ο Δίας, υπάρχουν αέρια, αλλά αυτά βρίσκονται από φύση στην ατμόσφαιρά του. Δεν έχουμε παρατηρήσει όμως αέρια και σε πετρώδεις πλανήτες».

planets 3

ΠΗΓΗ: CNN International

Σε έναν πλανήτη, για να υπάρξει τρεχούμενο νερό, πρέπει να υπάρχουν μερικά βασικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, δεν πρέπει η επιφάνειά του να μην είναι καυτή, γιατί το νερό θα βράζει, ή αντίστοιχα, δεν πρέπει να είναι πολύ κρύα, γιατί το νερό θα παγώσει. Ένας πλανήτης, με την σωστή αναλογία θερμοκρασίας και σύστασης, είναι ασφαλώς δύσκολο να βρεθεί.

Η τελειότητα του πλανήτη

Από τους 6.000 πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί, περίπου οι 2.000 είναι πραγματικοί πλανήτες, αλλά μόνο οι 30 έχουν ισορροπημένες συστάσεις, που θα μπορούσαν να τους κάνουν κατοικήσιμους.

Το 2014, η NASA ανακάλυψε τον πρώτο πλανήτη που έχει παρόμοιο μέγεθος με τη Γη, και έχει τροχιά γύρω από το ένα αστέρι. Ονομάστηκε Κέπλερ-186f, από το διαστημικό τηλεσκόπιο που τον κατέγραψε. Είναι περίπου 500 έτη φωτός μακριά, κοντά στον αστερισμό του Κύκνου. Η επιφάνειά του είναι περίπου 10% μεγαλύτερη από αυτή της Γης.
Στη συνέχεια, το 2015, οι αστρονόμοι εντόπισαν τον «ξάδελφο» πλανήτη της Γης, που κινείται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο που μοιάζει με τον ήλιο. Το όνομά του είναι Κέπλερ- 452b. Ο πλανήτης είναι 60% μεγαλύτερος από τη Γη και ολοκληρώνει μια τροχιά σε 385 ημέρες.

Νέα ματιά στον ουρανό

Η πλειοψηφία των εξωπλανητών, έχουν ανακαλυφθεί από το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ, το οποίο έχει δώσει και το όνομά του σε πολλούς από αυτούς. Ξεκίνησε το ταξίδι του το 2009 , και παραμένει ένας κύριος ερευνητής μέχρι και σήμερα. Η διαστημική υπηρεσία, ωστόσο, σκοπεύει να στείλει και άλλον εξερευνητή στον άγνωστο γαλαξία, το 2017, υπό την εποπτεία της Σίνγκερ.

Το τηλεσκόπιο James Webb, έχει ένα πενταπλάσιο φακό από τον «αδελφό» του Κέπλερ. Θα προσφέρει φωτογραφικό υλικό απευθείας στη βάση, από τους πλανήτες που θα παρατηρεί. Λόγω της καλύτερης ανάλυσής του, θα επιτρέπει στους επιστήμονες να έχουν καλύτερη εικόνα και ανάλυση για να μπορούν να παρατηρούν το φως και την ατμόσφαιρα.

Η αστρονόμος Σάρα Σίνγκερ πιστεύει ότι υπάρχουν πολλοί πλανήτες εκεί έξω που αναμένονται να εξερευνηθούν. «Είμαι πεπεισμένη ότι βρίσκονται εκεί έξω», δηλώνει με αποφασιστικότητα.

The planet hunter searching for another Earth
By Jacopo Prisco, for CNN

ΔΗΜΟΦΙΛΗ