Γιατί ξεσηκώνονται οι αγρότες σε ολόκληρη την Ευρώπη

Τα αιτήματα ποικίλλουν. Στη Γερμανία, όπως και στην Ελλάδα, για παράδειγμα, οι αγρότες είναι αναστατωμένοι για τη σχεδιαζόμενη μείωση των επιδοτήσεων για το ντίζελ, στην Πολωνία και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, μπλοκάρουν δρόμους και συνοριακά περάσματα επειδή θέλουν να αποτρέψουν τις φθηνές εισαγωγές από την Ουκρανία.

Η Ένωση Ευρωπαίων αγροτών, COPA, ζητά λιγότερο αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς, λιγότερη γραφειοκρατία στη γεωργική πολιτική της ΕΕ και καλύτερες συνθήκες στον διεθνή ανταγωνισμό.

Λιγότερες ρυθμίσεις, περισσότερες εξαιρέσεις

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει ήδη αντιδράσει και αποσύρει έναν προτεινόμενο νόμο που θα μείωνε στο μισό τη χρήση φυτοφαρμάκων στην Ευρώπη. Οι αγρότες, όμως ζητούν ακόμη περισσότερα. Πέρυσι, η επικεφαλής του κινήματος αγροτών και πολιτών στην Ολλανδία, Caroline van der Plas, επεσήμανε ένα ακόμη πιο θεμελιώδες ζήτημα.

«Οι άνθρωποι που παρέχουν την καθημερινή μας τροφή… αντιμετωπίζονται ως κακοποιητές ζώων και καταστροφείς του εδάφους και κατηγορούνται ότι ρυπαίνουν το περιβάλλον», είπε στο ολλανδικό κοινοβούλιο η Caroline van der Plas.

Ωστόσο, οι υπουργοί Γεωργίας και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκριναν από κοινού τη λεγόμενη στρατηγική «Farm to Fork», η οποία φέρνει πολλούς νέους κανονισμούς για τα αγροκτήματα. Η εκπροσώπηση των συμφερόντων των αγροτών στα κράτη-μέλη και στην πρωτεύουσα της ΕΕ, τις Βρυξέλλες, κερδίζει έδαφος. Οι κεντροδεξιοί συντηρητικοί ευρωβουλευτές τάχθηκαν στο πλευρό των αγροτών και η κεντροαριστερά ομάδα φαίνεται επίσης να κατανοεί τα αιτήματά τους.

• Διαβάστε επίσης: Βρυξέλλες: «Πολιορκείται» η Σύνοδος Κορυφής - Φωτιές, καπνογόνα και αγανάκτηση από τους αγρότες

Όλο και λιγότεροι οι αγρότες

Δεν υπάρχει αμφιβολία μεταξύ των πολιτικών της ΕΕ ότι ο γεωργικός τομέας χρειάζεται προστασία του κλίματος, μείωση των εκπομπών και διαρθρωτικές αλλαγές. Πώς όμως θα γίνει αυτό;

Η διαρθρωτική αλλαγή στην ευρωπαϊκή γεωργία εξελίσσεται εδώ και χρόνια, καθώς ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων μειώνεται ραγδαία — κατά ένα τρίτο, σε 9,2 εκατομμύρια από το 2005. Ωστόσο, η καλλιεργούμενη έκταση δεν έχει συρρικνωθεί. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν λιγότερα αγροκτήματα, αλλά γίνονται μεγαλύτερα. Αυτό δεν είναι μόνο θέμα οικονομικής βιωσιμότητας. Πολλοί αγρότες συνταξιοδοτούνται, και υπάρχει έλλειψη διαδόχων και νέων αγροτών, παρόλο που θα υποστηρίζονταν από ειδικές επιδοτήσεις από την ΕΕ.

Η γεωργία στον πυρήνα της ΕΕ

Η ΕΕ διοχετεύει πολλά χρήματα στη γεωργία. Από το 1962, όλα τα κράτη μέλη λαμβάνουν από κοινού αποφάσεις στον αγροτικό τομέα και η αγροτική πολιτική βρίσκεται στον πυρήνα του μπλοκ. Το μεγαλύτερο μέρος του κοινού προϋπολογισμού, περίπου το ένα τρίτο, πηγαίνει σε επιχορηγήσεις στους αγρότες και στην αγροτική ανάπτυξη.

Αν και η γεωργία αντιπροσωπεύει μόνο το 1,6% της οικονομικής παραγωγής στην ΕΕ, λαμβάνει περίπου το ένα τέταρτο όλων των επιδοτήσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό. Το 2022, 243 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις διοχετεύθηκαν σε όλους τους τομείς της οικονομίας, εκ των οποίων τα 57 δισ. ευρώ διατέθηκαν σε αγροκτήματα.

Οι υψηλές επιδοτήσεις διασφαλίζουν ότι οι τιμές των τροφίμων στην ΕΕ είναι σχετικά χαμηλές και σταθερές. Εάν οι γεωργοί μετακυλούσαν το πραγματικό κόστος παραγωγής τους χωρίς επιδοτήσεις, οι τιμές θα αυξάνονταν απότομα και θα κυμαίνονταν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με την κατάσταση της συγκομιδής. Η αποτροπή αυτού ήταν και είναι ο διακηρυγμένος στόχος της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ.

Why are farmers across Europe protesting?