Συμφωνία των «26» για κοινή δήλωση στήριξης στον επανεξοπλισμό της Ουκρανίας - Βέτο του Όρμπαν

Για την ακρίβεια, 26 από τους 27 ηγέτες ενέκριναν το κείμενο σε μια σχεδόν... ομοφωνία και για το ουκρανικό, αφού είχε προηγηθεί η συμφωνία για την άμυνα. Ενώ όμως το κείμενο έχει εγκριθεί, μένει να διευκρινισθεί υπό ποια μορφή θα δοθεί στο φως της δημοσιότητας.

Οι επιλογές είναι δύο: Από την μια στο κείμενο συμπερασμάτων να περιληφθεί μια υποσημείωση, στην οποία θα σημειώνεται η διαφωνία της Ουγγαρίας. Για να υλοποιηθεί αυτή η επιλογή, χρειάζεται η συναίνεση της Βουδαπέστης.

Η δεύτερη επιλογή είναι να συνταχθεί μια ξεχωριστή λεγόμενη «δήλωση του προέδρου» από τον Κόστα, στην οποία θα διευκρινίζεται ότι η δήλωσή του υποστηρίζεται από 26 άλλα κράτη μέλη, χωρίς καμία αναφορά στη διαφωνούσα χώρα, την Ουγγαρία.

Ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής

Λίγη ώρα νωρίτερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν σε συμφωνία για τα συμπεράσματα σχετικά με την άμυνα , χρησιμοποιώντας μια σειρά από νέα χρηματοδοτικά μέσα.

Η Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδιο για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης με την ενεργοποίηση πόρων ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ θα υπάρξει ενεργοποίηση ρήτρας διαφυγής προκειμένου τα ευρωπαϊκά κράτη να ξοδεύουν για την άμυνα τους χωρίς να υπόκεινται στους δημοσιονομικούς κανόνες για το χρέος και το έλλειμμα που διέπουν την Ένωση.

Συγκεκριμένα, οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν νέες πρωτοβουλίες χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων νέων δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ που υποστηρίζονται από τον κοινό προϋπολογισμό της περιοχής και χαλάρωσης των κανόνων της ένωσης που διέπουν τα χρέη και τα ελλείμματα για να επιτρέψουν στις χώρες να δαπανήσουν περισσότερα για την άμυνα.

Οι 27 ηγέτες κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει λεπτομερείς προτάσεις για τις δύο πρωτοβουλίες, οι οποίες στη συνέχεια θα χρειαστούν επίσημη έγκριση από τις κυβερνήσεις.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τα συμπεράσματα για την Άμυνα, χαιρετίζοντας την πρόταση της Επιτροπής για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ως άμεσο μέτρο, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο «σε όλα τα κράτη μέλη».

Στα συμπεράσματα επισημαίνεται ότι η ΕΕ θα επιταχύνει την κινητοποίηση των απαραίτητων μέσων και της χρηματοδότησης προκειμένου να ενισχύσει την ασφάλεια της ΕΕ και την προστασία των πολιτών της.

«Θα αντιμετωπιστούν τα κρίσιμα κενά»

Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «η ΕΕ θα ενισχύσει τη συνολική αμυντική της ετοιμότητα, θα μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις, θα αντιμετωπίσει τα κρίσιμα κενά όσον αφορά τις δυνατότητές της και θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση ανάλογα σε ολόκληρη την Ένωση, ώστε να είναι σε θέση να προμηθεύει καλύτερα εξοπλισμό στις απαιτούμενες ποσότητες και στον απαιτούμενο ρυθμό. Αυτό θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής και τεχνολογικής ανταγωνιστικότητας».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η ουσιαστική αύξηση των δαπανών για την ασφάλεια και την άμυνα της Ευρώπης και, μεταξύ άλλων: «χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει στο Συμβούλιο την ενεργοποίηση, με συντονισμένο τρόπο, της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άμεσο μέτρο και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Συμβουλίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη μέλη». Καλωσορίζεται, επίσης, η πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για ένα νέο μέσο της ΕΕ που θα παρέχει στα κράτη μέλη δάνεια που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει την πρόταση αυτή επειγόντως.

Και ιδιωτική κινητοποίηση στην αμυντική βιομηχανία

Ομοίως, καλωσορίζεται η πρόσφατη επιστολή της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα σχέδια για ενίσχυση της υποστήριξης της Τράπεζας προς την ευρωπαϊκή βιομηχανία ασφάλειας και άμυνας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τις λειτουργίες και την ικανότητα χρηματοδότησής της, και καλεί το Συμβούλιο των Διοικητών της ΕΤΕπ να συνεχίσει επειγόντως να προσαρμόζει τις πρακτικές της ΕΤΕπ για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία, στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σημασία της κινητοποίησης ιδιωτικής χρηματοδότησης για την αμυντική βιομηχανία και η Επιτροπή καλείται να εξετάσει σχετικά μέτρα.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσδιορίζει τον κατάλογο τομέων προτεραιότητας για δράση σε επίπεδο ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με το έργο που έχει ήδη γίνει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ: αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων ακριβείας βαθιάς κρούσης· πυραύλους και πυρομαχικά, drones και συστήματα anti-drone, στρατηγικούς παράγοντες διευκόλυνσης, μεταξύ άλλων σε σχέση με την προστασία του διαστήματος και των υποδομών ζωτικής σημασίας, στρατιωτική κινητικότητα, κυβερνοχώρος, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.

Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι η προστασία και η άμυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ συμβάλλει στην ασφάλεια της Ευρώπης στο σύνολό της, ιδίως όσον αφορά τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές που θέτουν η Ρωσία και η Λευκορωσία.

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τις απειλές στα υπόλοιπα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τονίζει τη σημασία της άμυνάς τους.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει επίσης ότι μια ισχυρότερη και πιο ικανή ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας θα συμβάλει θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και θα είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει, για τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας. Καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ που είναι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να συντονιστούν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2025. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας με ομοϊδεάτες εταίρους εκτός ΕΕ.

Επισημαίνεται, επίσης, ότι τα παραπάνω δεν θίγουν τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών, σύμφωνα με τις Συνθήκες.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι «προσβλέπει στη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας», που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περί τα μέσα Μαρτίου και σημειώνει ότι θα επανέλθει στο θέμα της Άμυνας, στις Συνόδους του Μαρτίου και του Ιουνίου.

Ζελένσκι: Δύο μορφές κατάπαυσης του πυρός

Νωρίτερα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε του ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες να υποστηρίξουν την πρόταση για εκεχειρία σε αέρα και θάλασσα με σκοπό την επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία.

«Όλοι πρέπει να διασφαλίσουν ότι η Ρωσία, ως η μοναδική πηγή αυτού του πολέμου, θα αποδεχθεί την ανάγκη να τερματισθεί. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο μορφές κατάπαυσης του πυρός που είναι εύκολο να καθιερωθούν και να παρακολουθούνται, πιο συγκεκριμένα, δηλαδή, όχι επιθέσεις σε ενεργειακές και άλλες αστικές υποδομές- εκεχειρία στους πυραύλους, βόμβες και μεγάλου βεληνεκούς μη επανδρωμένα αεροσκάφη και το δεύτερο εκεχειρία στη θάλασσα, που σημαίνει όχι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Μαύρη Θάλασσα» είπε μεταξύ άλλων ο Ουκρανός πρόεδρος.