Συντριβή αεροσκάφους στην Ινδία: Πέντε σενάρια για τα αίτια της τραγωδίας - Πραγματογνώμονας εξηγεί

Η συντριβή του Dreamliner της Boeing αποτελεί μια από τις χειρότερες αεροπορικές τραγωδίες των τελευταίων ετών, με το αεροσκάφος που εκτελούσε την πτήση ΑΙ171 της Air India με προορισμό το Λονδίνο να συντρίβεται μερικά δευτερόλεπτα μετά από την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Αχμενταμπάντ.

Οι 241 εκ των επιβαινόντων σκοτώθηκαν κατά τη συντριβή, με τα σωστικά συνεργεία να ανασύρουν μόλις έναν άνθρωπο ζωντανό.

«Οι αρμόδιες διερευνητικές αρχές της Ινδίας σε συνεργασία με τεχνικούς εμπειρογνώμονες από τις ΗΠΑ, NTSB και FAA (εφόσον εμπλέκεται η Boeing ως ξένος κατασκευαστής), έχουν ήδη ξεκινήσει την ανάλυση των καταγραφέων (μαύρων κουτιών), του συστήματος δεδομένων πτήσης και των φωνητικών συνομιλιών στο πιλοτήριο και σύντομα θα εκδώσουν μια αρχική αναφορά του δυστυχήματος, πιθανότατα αποκλείοντας κάποιους παράγοντες» λέει o κ. Τραχαλάκης,

Και συνεχίζει:

«Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, το αεροσκάφος κατέπεσε μόλις 624 πόδια (~190 μέτρα) μετά την απογείωση, με τους τροχούς ακόμη κατεβασμένους — ένα στοιχείο που ήδη προκαλεί ερωτήματα για τη σωστή διαμόρφωση του αεροσκάφους κατά την κρίσιμη φάση απογείωσης».

Όπως εξηγεί ο ειδικός, επικαλούμενος τα επίσημα στατιστικά του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), η απογείωση είναι από τις πλέον επικίνδυνες φάσεις της πτήσης, κυρίως λόγω του περιορισμένου χρόνου αντίδρασης και του μεγάλου φόρτου εργασίας στο πιλοτήριο.

«Οποιοδήποτε πρόβλημα σε αυτό το σημείο -από μηχανική βλάβη έως λάθος χειρισμό - μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τα στατιστικά αυτά, περίπου το 20%–25% των αεροπορικών ατυχημάτων συμβαίνουν κατά την απογείωση και αρχική ανάβαση. Στην περίπτωση του AI171, τα πρώτα δεδομένα δείχνουν πως το αεροσκάφος δεν ανέπτυξε επαρκές ύψος και κατέληξε στο έδαφος λίγο μετά την απογείωση, με ανοιχτούς τροχούς και ανεπιβεβαίωτες ενδείξεις για ελλιπή ανύψωση και αστάθεια πτήσης» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Τα πιθανά σενάρια για τα αίτια της συντριβής

Το επόμενο διάστημα, οι αρμόδιες Αρχές θα κληθούν να απαντήσουν σε σειρά ερωτημάτων, κινούμενες σε πέντε βασικούς άξονες διερεύνησης, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Τραχαλάκης, παραθέτοντας παράλληλα τα πιθανά σενάρια για τα αίτια της συντριβής:

1. Μηχανική βλάβη σε κινητήρες ή συστήματα ώθησης

Η φάση απογείωσης απαιτεί τη μέγιστη ισχύ από τους κινητήρες. Αν ένας ή και οι δύο κινητήρες εμφάνισαν δυσλειτουργία ή απώλεια ώθησης, τότε η αεροδυναμική απόδοση του αεροσκάφους θα μειωνόταν δραματικά, ιδιαίτερα σε περίπτωση εισρόφησης πτηνού στην εισαγωγή του συμπιεστή του κινητήρα.

2. Εσφαλμένη διαμόρφωση απογείωσης (gear/flaps)

Η παραμονή των τροχών σε κατεβασμένη θέση 624 πόδια μετά την απογείωση είναι ασυνήθιστη. Οι τροχοί δημιουργούν αυξημένη οπισθέλκουσα, καθιστώντας την άνοδο πιο δύσκολη. Αν τα συστήματα βοήθησης άντωσης (flaps ή το elevator) δεν είχαν σωστά ρυθμιστεί, η επίδραση θα ήταν ακόμη πιο σοβαρή.

3. Ανθρώπινο λάθος

Το πλήρωμα έχει τεράστιο φόρτο κατά την απογείωση και εξετάζεται σε κάθε αεροπορική διερεύνηση. Μία λάθος απόφαση, καθυστέρηση στην ανάσυρση των τροχών ή κακή εκτίμηση της κατάστασης, ενδέχεται να συνέβαλαν στο μοιραίο αποτέλεσμα.

4. Σφάλματα αυτοματισμού ή λογισμικού

Το Boeing 787 βασίζεται σε προηγμένα ηλεκτρονικά και λογισμικά πτήσης. Εάν υπήρξε σφάλμα αισθητήρων ή αποτυχία του fly-by-wire συστήματος, το πλήρωμα ενδέχεται να μην μπόρεσε να έχει σαφή εικόνα της πραγματικής κατάστασης σε τόσο σύντομο χρόνο μέχρι την πρόσκρουση.

5. Κατασκευαστικά ζητήματα και ποιότητα παραγωγής

Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο μοντέλο, αν και γενικά αξιόπιστο, είχε αντιμετωπίσει στο παρελθόν προβλήματα ποιότητας στη γραμμή παραγωγής της Boeing, κυρίως από το 2019 και μετά. Η πτώση αυτή είναι το πρώτο θανατηφόρο δυστύχημα για την οικογένεια 787, κάτι που θέτει ξανά στο προσκήνιο θέματα ελέγχου ποιότητας των αεροσκαφών.

Τα κρίσιμα ερωτήματα

Η αεροπορική τραγωδία θέτει στο επίκεντρο και σειρά ερωτημάτων, τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν κατά τη διάρκεια της διερεύνησης.

Και ποια είναι αυτά;

«Ήταν οι κινητήρες σε καλή κατάσταση; Ελήφθησαν οι σωστές αποφάσεις στο πιλοτήριο; Υπήρξε σφάλμα ή καθυστέρηση στην ανάσυρση των τροχών; Υπήρξαν κατασκευαστικές αδυναμίες ή εκκρεμείς τεχνικές οδηγίες;» απαντά ο κ. Τραχαλάκης, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι το τραγικό δυστύχημα της πτήσης ΑΙ171 αποτελεί υπενθύμιση ότι –παρά την υψηλή τεχνολογία και τα αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας- τα αεροσκάφη παραμένουν περίπλοκα και σύνθετα συστήματα, όπου η ανθρώπινη κρίση, η τεχνική ακεραιότητα και ο συγχρονισμός όλων των παραμέτρων είναι εξαιρετικά κρίσιμοι.

«Η αεροπορική βιομηχανία, κατά την προσωπική μου γνώμη, έχει ακόμη πολλά να μάθει - και κυρίως να θυμάται: κάθε ατύχημα πρέπει να μεταφράζεται σε ενέργεια πρόληψης, όχι σε στατιστικό αρχείο» καταλήγει λέγοντας ο πραγματογνώμονας.

*Ο Μανούσος Τραχαλάκης, είναι δικαστικός πραγματογνώμονας και πιστοποιημένος διερευνητής ατυχημάτων του ΠανεπιστημίουCranfield και εξειδικευμένων κέντρων των Ην. Πολιτειών και Γαλλίας. Παραδίδει μαθήματα διερεύνησης ατυχημάτων στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ασφάλειας Πτήσεων και είναι πρόεδρος στην Ελλάδα του Aeronautics & Maritime Safety Institute (amsi.gr). Η πολύχρονη θητεία του ως Αξιωματικός Ιπτάμενος Εκπαιδευτής των Ενόπλων Δυνάμεων και η εξειδίκευσή του ως Αεροπορικός Ψυχολόγος, συμπληρώνει το ενεργό του ενδιαφέρον και συμμετοχή στην Ατυχηματική Ασφάλεια.