Ιράν: Πόσο πιθανή είναι η ανατροπή του Χαμενεΐ και πώς θα είναι η «επόμενη μέρα» στη Μέση Ανατολή

Ποια είναι τα σενάρια; Πόσο πιθανή είναι η ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος; Ποια θα είναι η επόμενη μέρα στη Μέση Ανατολή και πώς η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν επηρεάζει τη χώρα μας;

Στα παραπάνω ερωτήματα απαντά σε συνέντευξή του στο CNN Greece ο διεθνολόγος και ειδικός στα θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής, Ευάγγελος Βενέτης.

Ο κ. Βενέτης ξεκαθαρίζει αρχικά ότι ο πόλεμος που «γίνεται για το Παλαιστινιακό ζήτημα και όχι για τα πυρηνικά ή για την αλλαγή καθεστώτος», έχει αποκρυσταλλωθεί σε μια ισορροπία τρόμου, με το Ιράν να κερδίζει στα σημεία.

Τα σενάρια

«Σε περίπτωση νίκης των ΗΠΑ-Ισραήλ θα ακολουθήσει εθνοκάθαρση στην Παλαιστίνη και εκτοπισμός των Παλαιστινίων, όπως άλλωστε έχει εκφράσει ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με το σχέδιό του για δημιουργία παλαιστινιακής ριβιέρας», δηλώνει στο CNN Greece o διεθνολόγος Ευάγγελος Βενέτης και προσθέτει:

«Σε περίπτωση ισοπαλίας, δηλαδή στην ενδεχόμενη επίτευξη εκεχειρίας, αυτό θα σημαίνει νίκη για το Ιράν, το οποίο εν προκειμένω είναι ο αμυνόμενος, και το οποίο θα διατηρήσει το βαλλιστικό του σύστημα, θα διατηρήσει το καθεστώς του και απλά θα εκχωρήσει κάποια σημεία στο πυρηνικό του πρόγραμμα».

Πόσο πιθανή είναι η ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος;

Δεδομένης της κατάστασης στο πεδίο, το ενδεχόμενο αλλαγής στην πολιτική ηγεσία είναι υπαρκτό τόσο για το Ιράν όσο και για το Ισραήλ.

Ο Ευάγγελος Βενέτης μάς εξηγεί ότι στο Ισραήλ έχουν ενισχυθεί οι αντιπολιτευόμενες φωνές, ακόμη και πρώην πρωθυπουργών που ζητούν την ανατροπή του Μπενιαμίν Νετανιάχου ως επικίνδυνο για την ασφάλεια του κράτους και του λαού του Ισραήλ.

Όσο για το ενδεχόμενο ανατροπής του ιρανικού καθεστώτος, ο κ. Βενέτης λέει ότι αυτό μπορεί να συμβεί ιδιαίτερα μετά και την τελευταία εξέλιξη, όπου Ισραήλ και ΗΠΑ μετήλθαν πιο δυναμικών μέσων, δηλαδή κάνοντας χρήση ισχυρότερων όπλων (σ.σ. τα βομβαρδιστικά B-2) στο πεδίο και ισχυρότερων δυνάμεων πληροφόρησης στο παρασκήνιο, προκαλώντας «ρωγμές» στο εσωτερικό της χώρας και υποδαύλιση ενός εμφυλίου πολέμου.

«Εκεί αποσκοπούσε και η εξόντωση των κορυφαίων στελεχών της στρατιωτικής ηγεσίας του Ιράν τις πρώτες ώρες της ισραηλινής επίθεσης», λέει ο κ. Βενέτης.

«Όμως, οι εξελίξεις έδειξαν ότι η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του Ιράν δεν στηρίζεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα αλλά σε συγκεκριμένη ιδεολογία. Μπορείς, λοιπόν, να σκοτώσεις τα πρόσωπα αλλά δεν μπορείς να σκοτώσεις την ιδεολογία. Και πάνω σε αυτή την αρχή έχει δομηθεί ένα σύστημα πολιτικής ισχύος στη χώρα, το οποίο βασίζεται στην ιδεολογική, μεταφυσική ενατένιση της πραγματικότητας που έχει ως αποτέλεσμα την αλληλεγγύη των μελών της ηγεσίας του Ιράν και τη διαμόρφωση προληπτικών σχεδίων αντικατάστασης των απολεσθέντων στελεχών από άλλα ισάξια», προσθέτει.

Και πράγματι, εντός 16ώρου από την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης, το Ιράν κατάφερε να «απορροφήσει» τους κραδασμούς που υπέστη, αντικατέστησε άμεσα τα στελέχη που σκοτώθηκαν και προχώρησε στην αντεπίθεση.

Μηχανισμοί διατήρησης

Ο κ. Βενέτης λέει ότι Ισραήλ και ΗΠΑ έχουν θέσει ως στόχο την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν ισότιμα με την αποτροπή του πυρηνικού του προγράμματος.

Ο κ. Βενέτης επισημαίνει ότι η πολιτική ηγεσία της χώρας βρίσκεται σε ασφαλή τοποθεσία που δεν μπορούν να προσεγγίσουν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ και ότι πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έχει ήδη διαμορφώσει τα δικά του προληπτικά σχέδια και σενάρια για τη συνέχιση του θεσμού του Συντρόφου του Νομομαθούς (Βαλίε Φακίχ) πολύ πριν την έναρξη του πολέμου, σε καιρό ειρήνης.

«Αν παραστεί ανάγκη θα τεθούν σε λειτουργία οι συνταγματικές προϋποθέσεις που προβλέπει το Σύνταγμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν ούτως ώστε η πολιτική ηγεσία της χώρας να συνεχίσει να λειτουργεί απρόσκοπτα, σε κάθε επίπεδο. Ακόμη, δηλαδή, και αν υπάρξει πλήγμα κατά της ανώτατης ηγεσίας του Ιράν, αυτό δεν σημαίνει ότι θα διαρραγεί το σύστημα και θα πέσει το καθεστώς. Αυτό είναι μία μακροχρόνια διαδικασία και δύσκολα υλοποιήσιμη δεδομένων των συνθηκών», δηλώνει στο CNN Greece ο Ευάγγελος Βενέτης.

Ο ρόλος του Χαμενεΐ

Σχολιάζοντας τις πρόσφατες δηλώσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και του υπουργού Άμυνας Ίσραελ Κατζ που είπε χαρακτηριστικά: «Δεν μπορεί πλέον να επιτραπεί στον Χαμενεΐ να υπάρχει», ο κ. Βενέτης λέει: «Το να μιλάει κάποιος για φυσική εξόντωση του Χαμενεΐ, δεν είθισται και είναι κάτι που προκαλεί μεν αμηχανία αλλά δείχνει και οίηση» και προσθέτει:

«Σε αντίθεση με όσα ισχυρίζονται Ισραήλ και ΗΠΑ, σε επίπεδο πληροφοριών, ο 86χρονος Αλί Χαμενεΐ χαίρει υγείας και ασφάλειας και τίποτα επί του παρόντος δεν συνηγορεί στην υλοποίηση των σεναρίων που έχουν θέσει οι Αμερικάνοι και οι Ισραηλινοί», μάς λέει, θυμίζοντας παράλληλα ότι ο Χαμενεΐ διαδέχθηκε τον ιδρυτή της Ισλαμικής Επανάστασης, Ρουχολάχ Χομεϊνί, και βρίσκεται στο αξίωμα του ανώτατου πνευματικού ηγέτη της χώρας από το 1989.

«Στη σιιτική πολιτική παράδοση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν ο Χαμενεΐ είναι ο πνευματικός και πολιτικός καθοδηγητής και ο αρχιστράτηγος των μουσουλμάνων (Αμίρ αλ-Μομενιί). Έχει τη γενική ευθύνη της καθοδήγησης και ηγεσίας του ιρανικού στρατού στον πόλεμο ενάντια στις ΗΠΑ και το Ισραήλ.

«Η ελληνική εξωτερική πολιτική πρέπει να ασκεί πολυδιάστατη θεώρηση των κρίσεων»

Στο ερώτημα αν υπάρχει κάτι που να πρέπει να μας ανησυχεί, ο διεθνολόγος και ειδικός στα θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής, Ευάγγελος Βενέτης, λέει ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν εμπλακεί στο πόλεμο στη Μέση Ανατολή με την επιχείρηση «Ασπίδες» και με την παροχή διευκολύνσεων πρόσβασης προς ισραηλινά αεροπλάνα, επιβατικά και μαχητικά, σε βάσεις στην ελλαδική και κυπριακή επικράτεια.

«Ήταν μια αχρείαστη και επικίνδυνη ενέργεια για την ασφάλεια του ελληνικού λαού», τονίζει ο κ. Βενέτης προσθέτοντας ότι οι κυβερνήσεις σε Αθήνα και Λευκωσία «θα πρέπει να απεμπλακούν από τον πόλεμο και να τηρήσουν πολιτική διπλωματίας», ώστε η Ελλάδα και η Κύπρος «να έχουν διπλωματική αξιοπιστία» και «να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό και εποικοδομητικό ρόλο στις προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός και ειρήνευσης μεταξύ των εμπολέμων».

«Η ελληνική εξωτερική πολιτική πρέπει να ασκεί πολυδιάστατη θεώρηση των κρίσεων και όχι μονομερή», καταλήγει ο κ. Βενέτης.