Μοναδικό διαστρικό κομήτη περιβαλλόμενο από διοξείδιο του άνθρακα εντόπισε το τηλεσκόπιο SPHEREx

Ονομάστηκε 3I/ATLAS και αποτελεί μόλις το τρίτο γνωστό διαστρικό αντικείμενο που εισέρχεται στο ηλιακό μας σύστημα. Είναι, μάλιστα, ο μεγαλύτερος και φωτεινότερος που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα, και είναι λογικό ερευνητές από όλο τον κόσμο να στρέφουν κάθε διαθέσιμο όργανο προς αυτόν, συμπεριλαμβανομένου του νέου διαστημικού παρατηρητηρίου της NASA SPHEREx, αναφέρει το Space.com.

Το SPHEREx κατέγραψε μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην κόμη που τον περιβάλλει (στην ατμόσφαιρά του, ουσιαστικά) καθώς και παγοκρυστάλλους νερού στον πυρήνα του. Η ανακάλυψη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση του πώς συγκρίνονται οι κομήτες που προέρχονται από άλλα αστρικά συστήματα με αυτούς που σχηματίστηκαν στη γειτονιά του Ήλιου μας. Και, στην περίπτωση του 3I/ATLAS, οι ομοιότητες είναι αξιοσημείωτες.

«Η ανίχνευση τόσο μεγάλων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα μας δείχνει ότι ο 3I/ATLAS μπορεί να μοιάζει αρκετά με έναν συνηθισμένο κομήτη του ηλιακού μας συστήματος», εξηγεί ο αστρονόμος Κάρεϊ Λις, μέλος της επιστημονικής ομάδας του SPHEREx.

Οι κομήτες αποτελούνται όχι μόνο από βραχώδη σκόνη αλλά και από νερό, διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα – τα τρία πιο άφθονα παγωμένα συστατικά στο ηλιακό μας σύστημα. Οι αναλογίες τους εξαρτώνται από το σημείο και τον χρόνο σχηματισμού τους, καθώς αυτά τα συστατικά εξατμίζονται στο διάστημα σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Ένας κομήτης που δημιουργήθηκε στα όρια του ηλιακού μας συστήματος και εκτινάχθηκε στο μακρινό Νέφος του Όορτ, θα πρέπει να περιέχει και τα τρία είδη πάγου σε αφθονία. Αντίθετα, ένας που παρέμεινε πιο κοντά στον Ήλιο θα έχει χάσει μέρος του μονοξειδίου του άνθρακα και θα διατηρεί κυρίως νερό και διοξείδιο.

Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο 3I/ATLAS στερείται μονοξειδίου του άνθρακα, κάτι που μαρτυρά πως είχε «ψηθεί» και «βράσει» καλά πριν εκτιναχθεί από το μητρικό του αστρικό σύστημα. «Συμπεριφέρεται σαν ένας φυσιολογικός, θερμικά επεξεργασμένος κομήτης του ηλιακού μας συστήματος», σημειώνει ο Λις. Ωστόσο, πιστεύει ότι προέρχεται από το παχύ δίσκο του Γαλαξία και ως εκ τούτου είναι πιθανότατα δύο ή τρεις φορές αρχαιότερος από οποιονδήποτε κομήτη γνωρίζουμε.

Τι θα συμβεί όταν πλησιάσει τον Ήλιο

Το SPHEREx διακρίνεται για την ικανότητά του να χαρτογραφεί τον ουρανό σε 102 διαφορετικά μήκη κύματος, από το βαθύ κόκκινο έως το μέσο υπέρυθρο. Πολλά από αυτά τα μήκη κύματος δεν μπορούν να μελετηθούν από τη Γη λόγω της ατμόσφαιρας. Έτσι, οι επιστήμονες αποκτούν πρόσβαση σε χημικά «αποτυπώματα» που μέχρι τώρα ήταν αόρατα.

Καθώς το φθινόπωρο ο 3I/ATLAS θα πλησιάζει το περιήλιο (την πλησιέστερη προσέγγισή του στον Ήλιο), σε απόσταση αντίστοιχη με εκείνη του Άρη, οι επιστήμονες αναμένουν ότι θα αρχίσει να απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες υδρατμών και σκόνης, σχηματίζοντας θεαματική ουρά. Το φαινόμενο θα παρακολουθήσουν όχι μόνο το SPHEREx αλλά και άλλα διαστημικά παρατηρητήρια της NASA, με την ελπίδα να αποσπάσουν πολύτιμες πληροφορίες από τον σπάνιο αυτό διαστρικό επισκέπτη.

Η πρώτη ανάλυση των δεδομένων δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Research Notes of the American Astronomical Society, ενώ σύντομα αναμένεται μια πιο εκτενής επιστημονική μελέτη.