Βρετανία: Ο επικεφαλής της MI5 δηλώνει «απογοητευμένος» για υπόθεση Κινεζικής κατασκοπείας

«Οι Κινέζοι κρατικοί πράκτορες αποτελούν καθημερινή απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε ο επικεφαλής της MI5, σερ Κεν ΜακΚάλουμ.

Σε ομιλία του, ανέφερε ότι η MI5 παρενέβη επιχειρησιακά για να διακόψει τις κινεζικές δραστηριότητες που αφορούσαν στην εθνική ασφάλεια την περασμένη εβδομάδα.

Απαντώντας σε μια αντιπαράθεση σχετικά με την αποτυχία μιας υπόθεσης που αφορούσε υποτιθέμενη κατασκοπεία για λογαριασμό της Κίνας στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Σερ Κεν δήλωσε ότι η υποτιθέμενη δραστηριότητα διακόπηκε από την MI5 και ότι είναι «απογοητευτικό όταν οι διώξεις αποτυγχάνουν».

Η κυβέρνηση και η Εισαγγελική Υπηρεσία του Στέμματος (CPS) είναι αντιμέτωπες με ερωτήματα σχετικά με την αποτυχία της υπόθεσης.

Η CPS έθεσε την υπόθεση στο αρχείο τον περασμένο μήνα, αφού αποφάσισε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία δεν έδειχναν ότι η Κίνα αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Ωστόσο, οι καταθέσεις του αναπληρωτή συμβούλου εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, Μάθιου Κόλινς, που δημοσιεύθηκαν αργά την Τετάρτη, δείχνουν καθαρά ότι οι Κινέζοι διεξάγουν κατασκοπευτικές επιχειρήσεις σε βάρος του Ηνωμένου Βασιλείου, εγείροντας ερωτήματα για την κυβέρνηση και την CPS σχετικά με τους λόγους για τους οποίους δεν προχώρησαν οι διώξεις.

Στις καταθέσεις του, ο ίδιος ανέφερε ότι η Κίνα διεξάγει «μεγάλης κλίμακας κατασκοπεία» εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου και αποτελεί «τη μεγαλύτερη κρατική απειλή για την οικονομική ασφάλεια της χώρας».

Ο σερ Κεν περιέγραψε τον κ. Κόλινς ως «άνθρωπο υψηλής ακεραιότητας και επαγγελματία με σημαντική ποιότητα».

Στην ομιλία του, ο σερ Κεν δήλωσε ότι οι «κινεζικοί κρατικοί παράγοντες» αποτελούν απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά πρόσθεσε ότι η «συνολική ισορροπία» των σχέσεων του Ηνωμένου Βασιλείου με την Κίνα είναι «θέμα που αφορά την κυβέρνηση».

«Όσον αφορά στην Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να υπερασπιστεί αποφασιστικά τον εαυτό του έναντι των απειλών και να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που αποδεδειγμένα εξυπηρετούν τη χώρα μας», δήλωσε.

Οι Συντηρητικοί κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι άφησε την υπόθεση κατασκοπείας να καταπέσει για να μην θέσει σε κίνδυνο τις οικονομικές σχέσεις με την Κίνα.

Η Downing Street δήλωσε ότι θα ήταν «απολύτως παράλογο» να παρέμβει ο πρωθυπουργός τον περασμένο μήνα, αφού του είχε ανακοινωθεί ότι η υπόθεση θα καταπέσει, τονίζοντας ότι επρόκειτο για «ποινική υπόθεση» που έπρεπε να χειριστεί ανεξάρτητα η CPS.

Σε επιστολή προς τον πρωθυπουργό, η ηγέτης των Συντηρητικών Kemi Badenoch ανέφερε ότι τα γεγονότα αφήνουν «την έντονη εντύπωση ότι η κυβέρνησή σας υπονόμευσε την εθνική ασφάλεια της Βρετανίας, επειδή είστε πολύ αδύναμος για να κάνετε οτιδήποτε άλλο εκτός από το να κατευνάσετε την Κίνα».

Στην απάντησή του, ο σερ Κίρ υποστήριξε ότι η υπόθεση της εισαγγελίας βασίστηκε στην πολιτική της τότε συντηρητικής κυβέρνησης απέναντι στην Κίνα κατά τη διάρκεια των φερόμενων αδικημάτων, μεταξύ 2021 και 2023.

«Με άλλα λόγια, η υπόθεση της εισαγγελίας απαιτούσε να αποδειχθεί ότι η θέση της τότε συντηρητικής κυβέρνησης ήταν ότι η Κίνα ήταν εχθρός του Ηνωμένου Βασιλείου», είπε, και ήταν «σαφώς λάθος» να υπονοείται ότι αυτό ήταν η αλήθεια.

Ο επικεφαλής της CPS Στίβεν Πάρκινσον βρίσκεται επίσης στο στόχαστρο, με βουλευτές να υποστηρίζουν ότι υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να παραπεμφθεί η υπόθεση σε δικαστήριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ίδιος δήλωσε την Τετάρτη σε βουλευτές της Βουλής των Κοινοτήτων ότι τα στοιχεία ήταν «5%» λιγότερα από αυτά που θα απαιτούνταν για να υπάρχει πιθανότητα καταδίκης.

Οι Συντηρητικοί έστειλαν επιστολή στην CPS για να ρωτήσουν ποια στοιχεία ήθελε να προσκομίσει η κυβέρνηση.

Ο βουλευτής των Εργατικών Ματ Γουέστερν, που προεδρεύει της Μικτής Επιτροπής για την Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας – η οποία αποτελείται από βουλευτές και λόρδους – δήλωσε ότι θα ξεκινήσει έρευνα για την αποτυχία της υπόθεσης.

Το χρονικό της υπόθεσης

Στην πρώτη μαρτυρική κατάθεση, που διαβιβάστηκε τον Δεκέμβριο του 2023, ο κ. Κόλινς σκιαγραφεί την υπόθεση κατά του πρώην κοινοβουλευτικού συνεργατη Κρίστοφερ Κας, 30 ετών, και του ακαδημαϊκού Κρίστοφερ Μπέρι, 33 ετών.

Οι δύο κατηγορούνται για συνεργασία με ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, ο οποίος ήταν αναπληρωτής διευθυντής της Κεντρικής Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας, της οποίας προεδρεύει ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ.

Σε ένα μήνυμα, ο κ. Κας φέρεται να είπε στον κ. Μπέρι: «Βρίσκεσαι σε έδαφος κατασκοπείας τώρα».

Και οι δύο άνδρες αρνούνται οποιαδήποτε παράνομη πράξη.

Η δεύτερη κατάθεση μάρτυρα, που συντάχθηκε από τον κ. Κόλινς τον Φεβρουάριο του 2025, μετά την ανάληψη της εξουσίας από το Εργατικό Κόμμα, ανέφερε ότι η κινεζική κατασκοπεία απειλούσε «την οικονομική ευημερία και ανθεκτικότητα του Ηνωμένου Βασιλείου».

Μια τρίτη κατάθεση μάρτυρα που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους επανέλαβε την άποψη του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με τις προκλήσεις που δημιουργεί η Κίνα.

Ωστόσο, οι δύο καταθέσεις που υποβλήθηκαν υπό την κυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος κατέστησαν σαφές ότι η κυβέρνηση «δεσμεύεται να επιδιώξει θετικές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα».

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, Λιν Τζιάν, δήλωσε: «Η θέση της Κίνας είναι πολύ σαφής: αντιτιθέμεθα σθεναρά στη διάδοση φημών για κατασκοπεία από την Κίνα και στη δυσφήμιση της Κίνας».

Σε μια συζήτηση στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο πρώην υπουργός Ασφάλειας Τομ Τούγκεντχατ, για λογαριασμό του οποίου ο κ. Κας ήταν κοινοβουλευτικός συνεργάτης, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι είναι εμμονική με την τήρηση της σωστής διαδικασίας, αντί να κάνει ό,τι μπορεί «για να διασφαλίσει την επιτυχία της δίωξης».

«Με ποιανού το μέρος είστε;» ρώτησε την κυβέρνηση.

Σε δήλωση που εξέδωσε το βράδυ της Τετάρτης, ο κ. Κας είπε ότι βρέθηκε σε « δυσχερή θέση» επειδή δεν είχε «την ευκαιρία να αποδείξει την αθωότητά του σε δημόσια δίκη».

Πρόσθεσε: «Οι δηλώσεις που έχουν δημοσιοποιηθεί στερούνται εντελώς του πλαισίου που θα είχε δοθεί σε μια δίκη».

Σε ξεχωριστή δήλωση, ο κ. Μπέρι είπε: «Δηλώσα αθώος για την κατηγορία και αθωώθηκα.

Οι αναφορές μου δόθηκαν σε μια κινεζική εταιρεία που πίστευα ότι είχε πελάτες που επιθυμούσαν να αναπτύξουν εμπορικές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι αναφορές αυτές δεν περιείχαν καμία απόρρητη πληροφορία... και βασίζονταν σε πληροφορίες που ήταν ελεύθερα διαθέσιμες στο κοινό, καθώς και σε πολιτικές εικασίες, πολλές από τις οποίες αποδείχθηκαν ανακριβείς.

Δεν αποδέχομαι ότι, με αυτή μου την πράξη, παρείχα πληροφορίες στις κινεζικές μυστικές υπηρεσίες».

Η τρίτη κατάθεση μάρτυρα περιλαμβάνει τις εξής διατυπώσεις: «θα συνεργαστούμε όπου μπορούμε, θα ανταγωνιστούμε όπου χρειάζεται και θα αμφισβητήσουμε όπου πρέπει».

Η συντηρητική βουλευτής Αλίσια Κερνς, η οποία είχε επίσης προσλάβει τον κ. Κας ως επιστημονικό συνεργάτη στο κοινοβούλιο, σημείωσε ότι η φράση αυτή ήταν «απευθείας αντιγραφή» από το μανιφέστο του Εργατικού Κόμματος.

«Είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι δεν υπήρξε πολιτική παρέμβαση», πρόσθεσε.

«Κατά τη γνώμη μου, η Εισαγγελική Υπηρεσία του Στέμματος (CPS) θα έπρεπε να είχε προχωρήσει με την υπόθεση.

Η νομολογία δείχνει ότι εναπόκειται στο δικαστήριο να αποφασίσει αν η Κίνα αποτελεί ή θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τη χώρα μας».

Το BBC News έχει καταλάβει ότι ο κ. Κόλινς υπέθεσε ότι είχε προσκομίσει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να συνεχιστεί η δίωξη όταν υπέβαλε την τρίτη κατάθεσή του ως μάρτυρας τον Αύγουστο του 2025.

Μια κυβερνητική πηγή ανέφερε σχόλια που έκανε ο ίδιος, στα οποία περιέγραφε «την αυξανόμενη απειλή κατασκοπείας από την Κίνα για το Ηνωμένο Βασίλειο» ως παράδειγμα του λόγου για τον οποίο πίστευε ότι είχε πει αρκετά για να ικανοποιήσει τα κριτήρια της CPS για την άσκηση δίωξης.

Είναι επίσης κατανοητό ότι η CPS επικοινώνησε με τον κ. Κόλινς μετά την πρώτη κατάθεσή του ως μάρτυρα για να ζητήσει περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με την απειλή που αποτελεί η Κίνα, αλλά δεν ήταν απολύτως σαφές τι θα έπρεπε να πει ο αξιωματούχος σε μεταγενέστερες καταθέσεις, προκειμένου να πληροί τα κριτήρια της CPS.

Ο διευθυντής της εισαγγελίας δήλωσε ότι υπήρχαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία όταν ασκήθηκαν αρχικά οι κατηγορίες, ωστόσο, σύμφωνα με ένα δεδικασμένο που δημιουργήθηκε από μια άλλη υπόθεση κατασκοπείας νωρίτερα φέτος, η Κίνα θα έπρεπε να είχε χαρακτηριστεί «απειλή για την εθνική ασφάλεια» κατά τη στιγμή των φερόμενων αδικημάτων.

Ο εκπρόσωπος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών για τις εξωτερικές υποθέσεις, Κάλουμ Μίλερ, δήλωσε ότι οι καταθέσεις των μαρτύρων έθεσαν «ακόμα περισσότερες αναπάντητες ερωτήσεις», προσθέτοντας: «Χρειαζόμαστε σαφώς μια νόμιμη δημόσια έρευνα για να διαλευκάνουμε όλο αυτό το φιάσκο».