Πώς επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό τα μικροπλαστικά που «τρώμε»

Μάλιστα, πρόσφατη μελέτη εντόπισε πέντε γραμμάρια μικροπλαστικών -δηλαδή περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού- μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Τα μικροπλαστικά είναι μικροσκοπικά σωματίδια πλαστικού με μέγεθος μικρότερο από 5 χιλιοστά και μολύνουν αέρα, νερό, έδαφος και τρόφιμα, με αποτέλεσμα να φτάνουν και στον ανθρώπινο οργανισμό.

Επιστήμονες από όλο τον κόσμο πασχίζουν να κατανοήσουν πώς ακριβώς επηρεάζουν τα μικροπλαστικά την υγεία μας, με μελέτες να δείχνουν ότι ενδεχομένως να ενοχοποιούνται για την εμφάνιση άνοιας, υπογονιμότητας και μεταβολικών προβλημάτων.

Επιδεινώνουν επίσης ασθένειες, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.

Τα μικροπλαστικά τα εισπνέουμε από χαλιά και ρούχα, τα τρώμε από τις συσκευασίες τροφίμων ή τα πίνουμε ενώ μπαίνουν στον οργανισμό μας και μέσω του δέρματος.

Και το πιο ανησυχητικό;

Καθηγητής από το πανεπιστήμιο Τεχνολογιών του Σίδνεϊ εκτιμά ότι κάθε ενήλικας «καταναλώνει» περίπου 250 γραμμάρια μικροπλαστικών κάθε χρόνο -ποσότητα αρκετή για να καλύψει ένα μεγάλο πιάτο.

10-20 φορές περισσότερα μικροπλαστικά στον εγκέφαλό μας παρά σε άλλα όργανα

Σε μία από τις τελευταίες μελέτες που εμφανίστηκαν, οι ερευνητές διαπίστωσαν μια ιδιαίτερα ανησυχητική συσσώρευση μικροπλαστικών σε δείγματα εγκεφάλου.

Η εξέταση του ήπατος, των νεφρών και του εγκεφάλου νεκροτομηθέντων πτωμάτων διαπίστωσε ότι όλα περιείχαν μικροπλαστικά, αλλά τα 91 δείγματα εγκεφάλου περιείχαν κατά μέσο όρο περίπου 10 έως 20 φορές περισσότερα από τα άλλα όργανα. Τα αποτελέσματα προκάλεσαν σοκ, σύμφωνα με τον επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης Μάθιου Κάμπεν, τοξικολόγο και καθηγητή φαρμακευτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού στις ΗΠΑ.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 24 από τα δείγματα εγκεφάλου, τα οποία συλλέχθηκαν στις αρχές του 2024, περιείχαν πλαστικό περίπου ίσο με το 0,5% του βάρους τους.

«Είναι αρκετά ανησυχητικό», δήλωσε ο Κάμπεν.

«Υπάρχει πολύ περισσότερο πλαστικό στους εγκεφάλους μας από ό,τι θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ή να νιώσω άνετα με αυτό».

Η μελέτη περιγράφει τον εγκέφαλο ως «έναν από τους πιο μολυσμένους από πλαστικό ιστούς που έχουν δειγματοληπτηθεί μέχρι σήμερα».

Μικροπλαστικά στα οστά μας

Μια νέα ανασκόπηση 62 μελετών δείχνει ότι τα μικροπλαστικά και τα ακόμη μικρότερα νανοπλαστικά επηρεάζουν την υγεία του σκελετού μας με πολλαπλούς τρόπους.

Όπως εξηγεί ο ιατρικός επιστήμονας Ροντρίγκο Μπουένο ντε Ολιβέιρα από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Καμπίνας στη Βραζιλία:

«Ένας σημαντικός όγκος έρευνας δείχνει ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να φτάσουν βαθιά μέσα στον οστικό ιστό, δηλαδή στον μυελό των οστών, και να προκαλέσουν πιθανές διαταραχές στον μεταβολισμό του».

Όπως αναφέρει το Science Alert, ορισμένες μελέτες σε ανθρώπους εντόπισαν αυτά τα υπολείμματα πλαστικού να συσσωρεύονται στους οστικούς ιστούς μέσω του αίματος, έπειτα από κατάποση.

Εκεί, όπως έχουν δείξει μελέτες σε ζώα, μπορούν να μειώσουν την ανάπτυξη των οστών. Επιπλέον, οι διαταραχές στους οστεοκλάστες – τα κύτταρα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη και επιδιόρθωση των οστών – μπορεί να οδηγήσουν σε εξασθένηση των οστικών δομών, καθιστώντας τα ήδη επιβαρυμένα οστά πιο ευάλωτα σε παραμορφώσεις και κατάγματα.

«Μελέτες in vitro σε κύτταρα οστικού ιστού έχουν δείξει ότι τα μικροπλαστικά μειώνουν τη βιωσιμότητα των κυττάρων, επιταχύνουν τη γήρανσή τους και μεταβάλλουν τη διαφοροποίησή τους, ενώ παράλληλα προάγουν τη φλεγμονή», εξηγεί ο Μπουένο ντε Ολιβέιρα.

«Οι αρνητικές επιδράσεις που παρατηρήθηκαν κατέληξαν, ανησυχητικά, στη διακοπή της σκελετικής ανάπτυξης των ζώων,» συμπληρώνει σχετικά με την έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Osteoporosis International.

Αν και αυτό μπορεί να μην ισχύει απαραίτητα για τα ανθρώπινα οστά, παρατηρείται μια παγκόσμια αύξηση της οστεοπόρωσης, μιας πάθησης όπου τα οστά γίνονται πιο εύθραυστα και επιρρεπή σε κατάγματα.

Οι ερευνητές υποπτεύονται ότι τα μικροπλαστικά ίσως αποτελούν έναν πρόσθετο παράγοντα, μαζί με άλλους καλά τεκμηριωμένους κινδύνους, όπως η κατανάλωση αλκοόλ και η γήρανση του πληθυσμού.

Μικροπλαστικά και στο σπέρμα

Μικροπλαστική ρύπανση βρέθηκε και σε όλα τα δείγματα ανθρώπινου σπέρματος που εξετάστηκαν σε μια μελέτη και οι ερευνητές θεωρούν ότι είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να ερευνηθούν πιθανά προβλήματα στη γονιμότητα.

Τα 40 δείγματα σπέρματος προέρχονταν από υγιείς άνδρες που υποβλήθηκαν σε προγαμιαίες αξιολογήσεις υγείας στην πόλη Τζινάν της Κίνας. Μια άλλη πρόσφατη μελέτη βρήκε μικροπλαστικά στο σπέρμα σε έξι στους 10 υγιείς νεαρούς άνδρες στην Ιταλία και μια άλλη μελέτη στην Κίνα τα εντόπισε σχεδόν στα μισά από τα 25 δείγματα.

Πρόσφατες μελέτες σε ποντίκια ανέφεραν ότι τα μικροπλαστικά μείωσαν τον αριθμό των σπερματοζωαρίων και προκάλεσαν ανωμαλίες και ορμονικές διαταραχές.

Οι έρευνες σχετικά με τα μικροπλαστικά και την ανθρώπινη υγεία προχωρούν γρήγορα και οι επιστήμονες φαίνεται να τα βρίσκουν παντού, όπως αναφέρει ο Guardian. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Μάιο, μικροπλαστικά βρέθηκαν και στα 23 δείγματα ανθρώπινων όρχεων που εξετάστηκαν.

«Υποτιμημένος κίνδυνος»

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυξάνουμε αυτόν τον κίνδυνο, παράγοντας τουλάχιστον 400 εκατομμύρια τόνους πλαστικού κάθε χρόνο, μια διαδικασία που συμβάλλει στην παραγωγή 1,8 δισεκατομμυρίων τόνων αερίων του θερμοκηπίου ετησίως.

Εδώ και χρόνια, οι επιστήμονες ζητούν περισσότερους πόρους για να διερευνηθούν οι επιπτώσεις αυτών των προβληματικών πετροχημικών ρύπων στο ανθρώπινο σώμα.

Στο μεταξύ, μπορούμε να μειώσουμε κάπως την έκθεσή μας φιλτράροντας το πόσιμο νερό και περιορίζοντας τα πλαστικά προϊόντα, από τα συνθετικά ρούχα έως τα πλαστικά μπουκάλια νερού.