Οι αστρονόμοι ετοιμάζονται για μια σουπερνόβα που μπορεί να ξεπεράσει σε λάμψη τον Ήλιο

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο αστρονομικό περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, το V Sagittae, ένα δυαδικό αστρικό σύστημα σε απόσταση περίπου 10.000 ετών φωτός στον αστερισμό Βέλος (Sagitta), οδεύει αναπόφευκτα προς μια εντυπωσιακή έκρηξη.

Το σύστημα αποτελείται από έναν λευκό νάνο – ένα πυκνό κατάλοιπο ενός άστρου που κάποτε έμοιαζε με τον Ήλιο – και ένα μεγαλύτερης μάζας συνοδό άστρο. Η ιδιόμορφη και ασταθής συμπεριφορά του V Sagittae έχει εδώ και δεκαετίες κινήσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Τα τελευταία χρόνια, νέες παρατηρήσεις από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου επέτρεψαν στους ερευνητές να μελετήσουν σε βάθος τη δυναμική του συστήματος, αναφέρει το Daily Galaxy.

Πρώτα νόβα και μετά σουπερνόβα

Όπως προκύπτει από τα δεδομένα, ο λευκός νάνος «καταβροχθίζει» ύλη από το συνοδό του άστρο με πρωτοφανή ρυθμό. Η συσσώρευση αυτή δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή έκρηξη τύπου νόβα.

Οι νόβα προκαλούνται όταν η ύλη που συγκεντρώνεται στην επιφάνεια ενός λευκού νάνου πυροδοτεί μια θερμοπυρηνική αντίδραση, αυξάνοντας τη φωτεινότητά του έως και εκατοντάδες χιλιάδες φορές, χωρίς όμως να τον καταστρέφει. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ένα τέτοιο φαινόμενο στο V Sagittae θα μπορούσε να είναι ορατό χωρίς τηλεσκόπιο.

«Η ύλη που συσσωρεύεται στον λευκό νάνο είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει μια έκρηξη νόβα τα επόμενα χρόνια, κατά την οποία το V Sagittae θα γίνει ορατό με γυμνό μάτι», δήλωσε ο Pablo Rodríguez-Gil, καθηγητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων και συν-συγγραφέας της μελέτης.

Ωστόσο, αυτή η νόβα φαίνεται πως θα είναι μόνο το πρώτο στάδιο ενός πολύ πιο δραματικού φινάλε. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι, καθώς τα δύο άστρα πλησιάζουν το ένα το άλλο, θα ακολουθήσει τελικά μια σύγκρουση που θα οδηγήσει σε έκρηξη υπερκαινοφανούς (σουπερνόβα). Σε αντίθεση με τη νόβα, μια σουπερνόβα σηματοδοτεί το οριστικό τέλος ενός άστρου και απελευθερώνει τεράστια ποσά ενέργειας. Στην περίπτωση του V Sagittae, η έκρηξη θα μπορούσε να είναι τόσο λαμπρή ώστε να είναι ορατή ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας, ξεπερνώντας σε φωτεινότητα τον Ήλιο.

Ένα απρόβλεπτο σύστημα

Παρά τη σημασία των ευρημάτων, πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Όπως επισημαίνει ο Phil Charles, ομότιμος καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και συν-συγγραφέας της μελέτης, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταφέρει να προσδιορίσουν με ακρίβεια την τροχιακή κίνηση και τη μάζα των δύο άστρων. Οι δυσκολίες αυτές αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των δυαδικών συστημάτων, όπου οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις των άστρων μπορούν να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες συμπεριφορές.

Ωστόσο, οι ερευνητές συμφωνούν ότι το V Sagittae θα συνεχίσει να γίνεται πιο φωτεινό καθώς πλησιάζει η κρίσιμη στιγμή της έκρηξης νόβα. Καθώς η τροχιακή συμπεριφορά των άστρων παραμένει κάπως ασαφής, οι επιστήμονες επιθυμούν να συνεχίσουν την παρατήρηση του συστήματος με την ελπίδα να αποκαλύψουν περισσότερα μυστικά σχετικά με τα τελικά στάδια του.