Αρχαίες φωλιές μελισσών βρέθηκαν για πρώτη φορά μέσα σε απολιθωμένα σαγόνια ζώων

Σε ασβεστολιθικό σπήλαιο στο νησί Ισπανιόλα, ερευνητές εντόπισαν μικροσκοπικές φωλιές αρχαίων μελισσών κατασκευασμένες μέσα στις οδοντικές κοιλότητες απολιθωμένων οστών, ορισμένα από τα οποία ανήκουν σε πλέον εξαφανισμένα είδη. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Royal Society Open Science, πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση χρήσης οστών ως χώρου φωλεοποίησης από μέλισσες. Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο Lázaro Viñola-López, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Φιλντ στο Σικάγο.

«Ήταν εκπληκτικό, γιατί ποτέ δεν βρίσκεις ασπόνδυλα εκεί – βρίσκεις σαλιγκάρια, αλλά όχι έντομα. Συνήθως σε αυτό το σπήλαιο βρίσκεις τρωκτικά, πουλιά, όλη αυτή την πανίδα. Έτσι, η ανακάλυψη αποδεικτικών στοιχείων για αρχαίες μέλισσες ήταν πολύ συναρπαστική. Είναι η πρώτη φορά που έχουμε κάτι τέτοιο στην Καραϊβική», δήλωσε.

Η ανακάλυψη καλύπτει ένα σημαντικό κενό στο αρχείο απολιθωμάτων, καθώς όλα τα άλλα απολιθώματα μελισσών που έχουν περιγραφεί στην Καραϊβική ανακαλύφθηκαν μέσα σε κεχριμπάρι και είναι πολύ παλαιότερα, χρονολογούνται περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια πριν, εξήγησε ο Viñola-López.

Πριν από 20.000 χρόνια

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα απολιθώματα που φιλοξενούσαν τις φωλιές χρονολογούνται περίπου πριν από 20.000 χρόνια και θα μπορούσαν να δώσουν σπάνιες πληροφορίες για το πώς οι μέλισσες προσαρμόζονταν στο περιβάλλον τους, ακόμη και στο αρχαίο παρελθόν.

Το σπήλαιο περιέχει στρώματα απολιθωμάτων από περισσότερα από 50 είδη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι για γενιές ολόκληρες φιλοξενούσε κουκουβάγιες, οι οποίες άφηναν εκεί τα οστά της λείας τους, ενώ άλλα ζώα πιθανότατα έπεσαν στο σπήλαιο, που έχει ύψος 8 μέτρων στην είσοδό του, και παγιδεύτηκαν. Το προστατευμένο και υγρό περιβάλλον συνέβαλε στη διατήρηση των απολιθωμάτων.

Η ανακάλυψη των φωλιών έγινε όταν ο Viñola-López παρατήρησε ίχνη ιζήματος μέσα σε κενές οδοντικές κοιλότητες, που θύμιζαν φωλιές από σφήκες. Απεικονιστικές εξετάσεις με αξονική τομογραφία έδειξαν ότι επρόκειτο για φωλιές από συμπιεσμένη λάσπη, με λεία εσωτερικά τοιχώματα – χαρακτηριστικό των μελισσών, σε αντίθεση με τις σφήκες που χρησιμοποιούν ένα μείγμα σάλιου και μασημένων φυτικών ινών.

«Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα, επειδή συνήθως οι μέλισσες προτιμούν τις σκιερές περιοχές, μερικές από αυτές μπορεί να είναι νυκτόβιες, αλλά η φωλεοποίηση σε σπήλαιο είναι μια πολύ, πολύ περίεργη συμπεριφορά», είπε ο Viñola-López.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ερευνητές εντόπισαν έως και έξι διαδοχικές γενιές φωλιών στην ίδια οδοντική κοιλότητα, γεγονός που υποδηλώνει μακρόχρονη, ίσως και κοινοτική, χρήση του χώρου. Δεν διατηρήθηκαν σώματα εντόμων ώστε να ταυτοποιηθεί το είδος, και οι φωλιές αποτελούν προς το παρόν το μοναδικό απολιθωμένο τεκμήριο, το οποίο έλαβε την ονομασία Osnidum almontei.

Ο Viñola-López ελπίζει να επιστρέψει στην περιοχή για να πραγματοποιήσει περαιτέρω έρευνες που μπορεί να βοηθήσουν να προσδιοριστεί εάν οι μέλισσες βρίσκονται ακόμα στην περιοχή, και εάν αυτή η συμπεριφορά παρατηρείται και σε άλλες σπηλιές και σε άλλα νησιά.

«Αυτή η ανακάλυψη είναι διπλά εκπληκτική, επειδή οι σύγχρονες μέλισσες δεν είναι γνωστό ούτε να χρησιμοποιούν οστά για τις φωλιές τους, ούτε είναι να φωλιάζουν σε σπηλιές. Αλλά αυτές οι φωλιές σε απολιθωμένα οστά μάς λένε ότι οι δημιουργοί τους μπορούσαν να κάνουν και τα δύο, κάτι που είναι συναρπαστικό να γνωρίζουμε», δήλωσε στο CNNi ο Anthony Martin, καθηγητής στο τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Εμορι στην Ατλάντα, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Με πληροφορίες από: Discovery of ancient bee nests in fossils points to a never-before-seen behavior by Taylor Nicioli